Vísir - 25.07.1974, Blaðsíða 3

Vlsir. Fimmtudagur 25. júli 1974.
3
Hér sjáum viö Pál isólfsson ásamt fjölskyldu og vinum. Fyrst t.v. stendur Dagrún Mjöll Agústsdóttir
frá Stigshúsi, þá Páll, Kristín litla sonardóttir hans og kona hans, bak viö hana, Sigrún Eiriksdóttir,
Pálmar isólfsson, Sigurbjörg Björgvinsdóttir og Jónsina Sesselia Jónsdóttir Heliakoti. (Mörg hús á
Stokkseyri hafa nöfn).
blómarækt.
„Nei, þið megið ekki halda, að
ég sé nein blómaræktunarmann-
eskja, maður er svona smátt og
smátt að læra að þekkja nöfnin á
jurtunum,” sagði hún og sýndi
okkur steinabeð, þar sem hún var
aö koma fyrir fjólum, ýmsum
steinbrjótum, blóðbergi og fjöru-
góðri. Eitthvað var þar af út-
lendum jurtum. En Sigrún
sagðist ætla i framtiðinni að hafa
þær íslenzkueingöngu. Garðurinn
er girtur með lurkum að framan
og fjörugrjóti öðrum megin og
háum torfvegg, hálfs annars
metra háum, hinum megin.
„Þessi girðing dugar nú
skammt fyrir ágangi kindanna.
Þið ættuð að sjá, hvernig þær
setja sig i hnút og stökkva yfir, en
við ætlum að hækka veggina,
þangað til þær verða að gefast
upp við þessi hástökk sin,” sagði
Sigrún.
Við gengum nú að húsinu, þar
sem Páll sat úti i góða veðrinu.
„Ég er nú fæddur hér og
uppalinn við ströndina. Sjávar-
hljóðið hefur verið mér innblástur
I margt af þvi, sem ég hef samið.
Það er stórfenglegt að vera hér á
vetrum, enda má með sanni
segja, að hafið hafi mörg andlit”,
sagði Páll okkur. Hann segist nú
að mestu vera hættur að semja,
af þvi að hann sé veikur, þó ekki
alveg. Hann væri að dútla við að
búa til lög og skrifa þau niður, en
spilað gæti hann ekki lengur.
Við dáumst að húsinu, og Páll
segir okkur, að Gunnar Hannes-
son hafi teiknað það. Er það að
mestu byggt úr fjörugrjóti, sem
tlnt er úr fjörunni á Stokkseyri, og
svo úr timbri. Fjörugrjótið er
llmt saman i veggina með steypu
á þann hátt, að það sést ekki.
Nú er Sigrún búin að hella upp á
könnuna og við drifin inn i kaffi.
Við vorum svo sem ekki einu
gestirnir heldur. „Það er ekki
laust við, að það sé gestkvæmt
hérna hjá okkur og þó sérstaklega
um helgar,” sagði Sigrún. Við
vorum nú samt 7, sem drukkum
kaffi, auk þeirra hjónanna, og
þetta var bara þriðjudagur.
„Nei, maður stendur nú ekki i
þvi að baka hérna i sveitinni. Við
kaupum bara meðlæti i kaup-
félaginu. Maður vill helzt vera
úti. Við ræktum kartöflur og
ætlum einmitt að hafa fyrstu upp-
skeruna á borðum i kvöld,” sagði
Sigrun.
1 þessu er bankað, og inn koma
Jón Norðmann, sonur Páls og
kona hans, Hanna. Þau eru að
byggja sér litinn bústað þarna
rétt hjá. Talið berst meira að mat
og það kemur i ljós, að allir eru
sammála um að grillaður humar
sé einhver bezti matur, sem til sé.
Og þó, Páll segir, að krabbi sé
kannski enn betri. Það sé ágætt
að veiða hann á stórstraumsfjöru
þarna beint fyrir framan. „En
það er betra að veiða hann i
gildrur,” segir Páll og segir
okkur sögu af þvi, hvernig hafi
farið, þegar átti að veiða hann i
net. Notað var 50 m langt silunga-
net og ekki vantaði, að það væru
krabbar i þvi. Þeir reyndust um
100. En að ná þeim úr, það var
verri sagan. Það þurfti að brjóta
hvern einasta krabba, svo fast
var hann búinn að vefja sig inn i
netið.
Það er meira rætt um Stokks-
eyri og Jón segir, að þetta sé
sólarströnd íslands, hér sé miklu
betra veður en nokkurn tima i
Reykjavik.
Nú er komið að þvi að kveðja og
Pálmar bróðir Páls,einn af gest-
unum, gengur með okkur út. Við
spyrjum, hvort hann semji ekki
lika lög. „Nei, guð hjálpi mér, ég
hef nú látið mér nægja að stilla
hljóðfærin, svo að aðrir gætu
það” sagði hann . Og með bað
förum við. —EVI
Þetta er vandinn sem við blasir
— og hann er ekki af minni endanum
Þegar fiett er i gegnum skýrsiu hagrannsóknadeildar um efnahags-
vandann, sem við íslendingum blasir á þjóöhátíðarárinu, kemur ýmis-
legt I ljós, er ekki getur beinlinis talizt gleðiefni. íslendingar virðast
um alllangt skeið hafa lifað óhóflega um efni fram, eytt meiru en þeir
öflúðu. En látum skýrsluna tala, og fiettum gegnum hana, siðu eftir
siðu, en skýrslan er mikiðpiagg upp á 64 siöur:
Bls. 1.
„Aætlanir og spár um þjóðhags-
stærðir árins 1974 eru i þessu yfir-
liti yfirleitt reistar á þeirri for-
sendu að peningalaun hækki ekki
hinn 1. september næstkomandi,
og aö niðurgreiðsluaukningin frá
þvi i mai s.l. gangi til baka i
haust.”
Minni þjóðartekjur
Bls. 1-2.
„Eins og nú horfir gæti aukning
þjóðarframleiðslu orðið nálægt
4% á árinu 1974 ef ekki kemur til
truflun I atvinnurekstri á siðari
hluta ársins. Vegna versnandi
viðskiptakjara eru horfur á, að
þjóðartekjur standi i stað á árinu
og þjóðartekjur á mann að raun-
verulegu verðgildi minnki þvi
beinlínis.”
Minni
framleiðsla í iðnaði
Bls. 3.
„I heild er gert ráð fyrir 4% aukn-
ingu sjávarafurðaframleiðslunn-
ar á árinu. Búizt er við, að tals-
vert dragi úr aukningu iðnaðar-
framleiðslunnar á þessu ári.”
Bls. 6.
Viðskiptakjarabati
horfinn
„Viðskiptakjörin fóru batnandi
að miklum mun fram til
ársbyrjunar 1974, en hafa siðan
snúizt okkur mjög i óhag. Við nut-
um góðs af mikilli hækkun hrá-
efna, einkum matvæla 1973. En i
ár fáum við skell af verðhækkun
oliu- og iðnaðarvöru. Um mitt
þetta ár er viðskiptabatinn 1973
með öllu horfinn.”
Margfaldur halli
ó viðskiptunum
Bls 9
„Viðskiptahalli yrði um 8.200
millj. kr. samanborið við 2.615
millj. kr. árið 1973. 1 þessari spá
er ekki gert ráð fyrir neinni aukn-
ingu útflutningsvörubirgða i
landinu eða sérstakri uppsöfnun
innflutningsvörubirgða, ef um
slikt yrði að ræða, ykist hallinn
enn.”
Erlend lón hrannast upp
Bls. 11.
„Spá um fjármagnsjöfnuð gerir
ráð fyrir 6.250 millj. kr. nettó-
innstreymi á árinu, þar af
nettó-aukning fastra erlendra
lána 6.200 millj. kr.”
Bls. 12.
Greiðslujöfnuður
tvöfalt óhagstœðari
„Er gert ráð fyrir, að heildar-
greiðslujöfnuður ársins 1974 verði
óhagstæður um 2.000 millj. kr., en
árið áður var heildargreiðslu-
jöfnuður talinn hagstæður um
1.000 millj. kr.”
Gjaldeyrissjóður
nœr uppurinn
Bls. 14.
„Við lok júni sl. nam gjaldeyris
eignin, nettó, tæplega 3.200 millj.
kr., sem er rýrnun um nær tvo
þriðju frá áramótum, og sam-
svaraði hún þá rösklega mánaðar
innflutningi.., en um sl. áramót
samsvaraði gjaldeyriseignin nær
fjögurra mánaða innflutningi.”
Bls. 15.
„Sveiflan eða rýrnun milli ár-
anna 1973 og 1974 i gjaldeyrisstöð-
unni nemur um 5.000 millj. kr.”
Bls. 16.
„I heild er áætlað, að innkomin
löng erlend lán nemi 9.000 millj.
kr. á árinu.”
Meiri sparnað!
Bls. 18.
„Vantar enn mikið upp á, að
tryggt sé nægilegt fjármagn til
fyrirsjáanlegra þarfa, t.d. er enn
gert ráð fyrir 800 millj. kr. lán-
töku vegna Framkvæmdasjóðs á
þessu ári, og mikið viðbótarfjár-
magn mun þurfa á næstu tveimur
árum. Þessi viðhorf gera það þvi
nauðsynlegt, að tekið verði enn
meira tillit til stöðunnar út á við
en gert hefur verið að undan-
förnu. Þetta þýðir m.a., að það
verður að leggja meiri áherzlu á
aukningu innlends sparnaðar,
þannig að mikilvægar fram-
kvæmdir veröi ekki eins háðar
erlendum iántökum og verið hef-
ur siðustu árin. Einnig verður að
styrkja gjaldeyrisstöðuna að
nýju.”
Rússar eiga hönk upp
í bakið ó okkur
Bls. 19-20.
„Nam skuld Seðlabankans gagn-
vart Rússlandi rétt tæpum 40
millj. kr. I árslok 1972, en frá þeim
tima hefur skuldin vaxið um nær
1850 millj. kr.”
Vísitölur úr lagi fœrðar
Bls. 21.
„I árslok 1973 var visitalan um
33% hærri en í árslok 1972.”
(framfærsluvisitalan).
„1. mai sl. var framfærsluvisital-
an.... 43,8% hærri en á sama tima
i fyrra. Hækkunin frá meðaltali
ársins 1973 nam 38%.”
Bls. 22-23.
„Hækkar visitala framfærslu-
kostnaðar um 34% eða 43% frá 1.
nóvember 1973tilsama tima 1974,
eftir þvi hvort niðurgreiðslu-
aukningin frá mai s.l. gengur til
baka fyrir 1. nóvember eða ekki
og einnig eftir því hvort búvöru-
verð hækkar samkvæmt verð-
lagsgrundvelli eða ekki. Meðal-
hækkun F-visitölunnar á árinu
1974 er um 37% i lægra tilvikinu
en rúmlega 40% i þvi hærra.”
BIs. 23.
„Ef þær ráðstafanir, er gerðar
voru i mai sl. aðallega binding
kaupgreiðsluvistölu og auknar
niðurgreiðslur, gengju úr gildi i
nóvember og desember nk.
mundi verðlagsuppbót á laun
hækka um 29%, og að auki kæmi
3% grunnlaunahækkun, eða alls
nær 33% launahækkun.”
50% verðbólga ó óri
„Með óbreyttri þróun verðlags og
kaupgjalds er þannig stefnt i
langt yfir 50% verðbólgu á ári og
a.m.k. 40-50% kauphækkun.”
„Byggingakostnaður hækkaði
þannig um 29% frá 1. febrúar til
l.júni 1974 og um 51% frá 1. júni
1973 til 1. júni 1974.”
Fiskifloti í vanda
Bls. 30.
Rekstraráætlanir bátaflotans án
loðnu við júliskilyrði — 566 millj.
kr. tap.
Bls. 31.
Rekstraráætlanir skuttogara við
júliskilyrði — 743,9 millj. kr. tap.
Bls. 32.
Veiðigreinar samtals — 1.344.2
millj. kr. tap.
Bls. 33.
Frystihús við júliskilyrði — 1.393
millj. kr. tap.
Gengisfelling,
— en hversu mikil?
Bls. 45.
„Gengið hlýtur að ákvarðast
fyrst og fremst af afkomu
útflutningsframleiðslunnar.”
„A þessu stigi er ekki hægt að
segja nákvæmlega til um, hve
mikil lækkun gengisins þurfi að
vera til þess að endar náist
saman.”
Bls. 22.
Hækkun visitölu frá núgildandi
visitölu, ef niðurgreiðslur lækka
og búvöruverð hækkar 28,8%.
„Hver tók stigann
segir mólarinn, sem varð
fyrir barðinu ó mönnum
með mólningaróhuga
Það er sannarlega ánægju-
legt, að borgarbúar skuli ai-
mennt vaknaðir tii meðvitundar
um að fcgra sitt umhverfi, máia
húsin sin og þess háttar.
Hins vegar þykir nú fuil langt
gengið þegar málningarglatf
fólkið er farið að stela stigum
hvort frá öðru.
Málari nokkur hafði samband
við blaðið i gær og var heldur
óglaður. Hafði hann verið að
mála hús við Bergstaðastræti,
sama hús og Bernhöftsbakari er
I. I hádeginu fóru málararnir i
mat eins og gengur og þegar þeir
sneru aftur, hafði einhver tekið
forláta tréstiga traustataki.
Þetta var stór og mikill stigi,
14metra langur.útdreginn og úr
nýjum viði. Málarinn taldi að
slikur stigi kostaði 40-50 þús.
krónur. Þeir leituðu um allt
hverfið að sökudólgnum, en
fundu hvergi.
Þaö er ekki beint hlaupið að
þvi að komast óséður burt með
slikt bákn og eru þvi vitni að
þjófnaðinum beðin um að hafa
samband við málarana eða lög-
regluna og þjófurinn sjálfur
hvattur til að bæta ráð sitt og
skila stiganum, þvi stigalaus
málari er eins og vængbrotinn
fugl.
— JB