Vísir - 31.10.1975, Qupperneq 11

VÍSIR. Föstudagur 31. október 1975
11
Af hverju klœðir
| INIM 1
Coco Chanel kom mcð þetta i
Paris. Fötin frá henni voru einkar
glæsileg. En hún hvarf af sjónar-
sviðinú i hvorki meira né minna
en 30 ár. Þá kom hún aftur og
dragtir hennar úr ljósu tweed efni
slógu i gegn.
1947, þegar Evrópa var hægt og
ægt að jafna sig eftir striðið,
om þessi tiska frá Dior i Paris.
iðir, öklasiðir kjólar, „veik-
yggðar” axlir, grannt mitti. Allt
nnað en tiska striðsáranna.
Þctta hérna er lika tiska, jafn-
vel þó þeir sem klæða sig svona
viðurkenni það ekki. Þetta breyt-
ist að visu ekki eins fljótt og hinn
dæmigerði tiskufatnaður. En
þetta er viss still: allt er mjúkt,
litir og efni. Ekkert þrengir að og
fötin eru þægileg.
Þessi stúlka þykir tilheyra
þeim liópi fólks i þjóðfélaginu
sem fylgir tiskunni eins og hægt
cr. Buxurnar eru svo þröngar að
hún verður að leggjast á gólfið til
þess að fara úr þeim. Stigvélin
eru eitt það vinsælasta nú, mittis-
jakkinn og permanettkruliurnar
lika.
Nú liefur tiskan oröið „mýkri”
al'tur. i öllum fatnaði er mikið
el'ni. Kjólar eru viðari og siðari,
ermar langar og efnismiklar,
kjólarnir eru þröngir i mittið og
nú mega brjóst sjást aftur!
þig einmitt
svona?
Hvers vegna klæðir þú
þig? Og hvers vegna
eins og þú gerir? Er það
vegna þess að annars
yrði þér kalt? Eða af þvi
að þú vilt lita út á ein-
hvern vissan hátt? Eða
er það vegna þess að þú
ert öruggari með sjálfan
þig þegar þú ert í
svipuðum fötum og allir
aðrir? Kannski eru fötin
þin lika uppreisn gegn
tiskunni?
Hvernig svo sem þú klæðir
þig, segir það mikið um sjálfan
þig. Fötin geta sagt til um hver
eðahvaðþú ert, eða hvað þú vilt
helst vera.
Gallabuxur, T-skyrta, sitt hár>
ogsvo framvegis sýnir jafn vel
hvaða „hópi” fólks þú tilheyrir,
eins og jakkafötin og hvita skyrt-
an. Og ekki aðeins það. Hreyfing-
ar, göngulag og framkoman öll
mótastaf klæðnaðinum. Og öfugt.
Áður voru það
fjaðrir, steinar
og blóm.........
Föt hafa alltaf sagt til um
hvaða „hópi” fólk tilheyrir. Áður
átti næstum hver stétt sinn sér-
staka búning: aðallinn, bændur,
hermenn, bændur, skækjur,
prestar og fleiri. Þetta tilheyrir
reyndar okkar tíma en svona
hefur þetta verið langt, langt
aftur I aldir. Og svei þeim, sem
dirfðist að klæðast einhverju
„finna” en tilheyrði hans stétt.
Ein ástæðan fyrir þvi að
fólk klæðir sig er til þess að
skreyta sig. Löngu áður en við
fórum að vef ja okkur innan i húð-
iraf öðrum dýrum, skreyttum við
okkur með steinum, fjöðrum og
blómum.
Næst var það snyrtingin. Menn
máluðu sig i framan og reyndar
likamann allan með alls kyns lit-
um. Og forfeður okkar náðu fram
vissum hlutum likamans með þvi
að mála þá á sérstakan hátt.
Hvernig verður tiskan til?
Ný tiska verður til vegna
ýmissa hluta. Hún slær i gegn ef
hún kemur fram á réttum tima.
Þá geturtildæmis trúarhreyfing,
strið, poppstjarna, rithöfundur,
leikari eða einhver af konungsætt
verið fyrirmyndin.
Tiskan nær siðan hámarki sinu
og deyr. Um leið kemur eitthvað
nýtt fram á sjónvarsviðið. Litum
til dæmis á kjóla kvenna i siðasta
striði. Þeir voru þröngir, mittið
beint, axlirnar breiðar og allir
kjólar höfðu axlapúða.
1947 breyttist tiskan. Kjólarnir
voru þannig gerðir að konurnar
áttu að hafa „litlar og hjálpar-
vana” axlir, örgrannt mitti og
kjólarnir voru nokkuð viðir og
náðu að öxlum. Brjóstin þurftu
lika að vera fyrir hendi.
Pólitlk, leikarar og fólk i
fréttum hafa áhrif
Pólitik hefur haft áhrif á tisk-
una. Það sýnir liðinn timi. Um
1500 var Spánn sem réði öllu um
tiskuna i Evrópu. Franska bylt-
ingin hafði mikid áhrif á klæða-
burðinn. Viktoria drottning i Eng-
landi hafði þá ekki sfður áhrif.
Loks kom röðin að Bandarikj-
unum, sem breyttu öllu til hins
léttara. Það var lika þar sem
„hippatiskan” og „antitiskan”'
sló fyrst um sig.
Leikarar og listamenn hafa lika
haft áhrif. Við getum nefnt
Schiller og Byron og svo Gretu
Garbo.
Fólk sem stöðugt er i fréttunum
hefur lika mikil áhrif. Jacqueline
Kennedy á til dæmis að hafa haft
mikil áhrif. Og marga fleiri mætti
nefna.
Þeir ungu ráða..........
Hér áður fyrr voru hlutirnir
ekki eins fljótir að gerast i tisku-
heiminum og nú. Nú gerist allt
fljótt. Allir hafa rétt á að klæða
sig eins og þeim þykir þægilegt og
eftir þvi sem efnahagurinn leyfir.
En þeir ungu ráða. Þeir skapa
tiskuna.
Tuttugu ára gamlar stúlkur,
með litinn og sætan rúnaðan rass,
geta spókað sig um i þröngum
gallabuxum og sagt: „Allir eiga
að geta gengið i öllu. Það skiptir
engu hver aldurinn er eða hvernig
manneskjan er i laginu.”
En hvað skyldu ömmur þeirra
segja, sem hafa ef til vill breyst
svolitið i vextinum?
Fyrir ári siðan voru kjólarnir
hlægilegir. Siðbuxur voru það
eina sem gekk. Nú eru kjólarnir
komnir aftur. Þannig gengur það.
koll af kolli.. — EA
Umsjón: Edda Andrésdóttir
ammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmtmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmammmmmtmmammammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm^^^m