Lesbók Morgunblaðsins - 18.04.1946, Blaðsíða 9
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
197
NÝTT EYLAND
Nýja eyjan hjá Japan
EINS OG skýrt hefir verið frá í
frjettum skaut nýlega upp eyju i
Japanshafi, um 235 enskar mílur
suður af' Tokio. Var það áhöfn á.
breskum tundurspilli, sem fyrst sá
þessa nýu eyju.
Þarna hafa orðið eldsumbrot
neðan sjávar og hafa þau lyft sjáv
arbotninum svo, að upp úr djúp-
inu hefir komið klettur allmikill.
Hefir hann síðan verið pð hækka í
lofti og var, er seinast frjettist, um
80 fet á hæð og 150—20Ö fermetrar
að ummáli. Er kletturinn sjóððndi
heitur svo að sjórinn umhverfis
hann bullar og sýður, en upp úr
klettinum koma þykkar brenni-
steinsgufur.
Eyja þessi er í eldfjallaklasa, þar
sem byrjaði að gjósa 1940, og hafði
þá ekki gosið þar í 30 ár undan-
farandi. Sumar þessar eldeyjar
eru nú um 1000 fet á hæð. Nokkrar
eru bygð^r. Vísndamenn búast við
því, að þegar þcssum nýu eldsum-
brotum linnir, þá muni sjávarbotn
inn síga aftur og eyjan fara í kaf.
í sambandi við þetta má geta
þess, að árið 1783 skaut eyju upp
úr hafi hjer við land. Segir Þor-
valdi( j Thoroddsen svo frá þ.eim
atburði:
Snemma í maí urðu sjófarend-
ur varir við mikinn reyk, sem kom
upp úr sjónum vestur af Reykja-
nesi, og er þeir komu þar nær var
sjávarflöturinn þakinn vikri. Upp
úr hafinu hafði skotið eyju með
talsvert háum klettum. - Þessi ey
gaus miklu af ösku og vikri, svo
að hafþök voru 20—30 mílur þar
út frá, og áttu skip erfitt að sigla
þar. Að sumra sögn var eyjan um
það bil míla að ummáli, aðrir sögðu
hálf míla. Breytingar höfðu orðið á
dýpi þar um kring og voru þar
komin blindsker, sem braut á. Eyj-
an var kölluð Nýáey, en hvarf aft-
ur rjett eftir að hún hafði hlotið
nafnið.-----
Oftar hefir gósið á þessum slóð-
um. Árið 1830 hófst þar gos í mars
og stóð fram í maí, og enn varð gos
hjá Geirfuglaskerjum seinast í maí
1879. Varð þar þá svo dimt, að bát-
um var ekki fært, en myrkur það
var að eins fram af Reykjanesi, að
Grindavík og Höfnum, en náði ekki
til Garðs nje Keflavíkur. Á þessu
gekk í hálfan mánuð og kom nokk-
urt öskufall áður en myrkrinu
ljetti. Fiskafli var góður allan
þennan tíma fyrir norðan Reykja-
nes og í Faxaflóa, en allur fiskur
hvarf þar sem myrkrið grúfði yfir.
Dagleið úr Hreppum
í Skagafjiirð
Á þessari öld bíla og flugvjela
þykir mönnum ekki mikið koma
til ferðalaga fyr á tímum. Þó eru
til frásagnir um ótrúlega fljótar
ferðir milli landsfjórðunga t. d.
er Árni Oddsson reið frá Djúpa-
vogi eða Vopnafirði suður á Þing-
völl í eihum áfanga. Eða þá þessi
saga, sem tekin er eftir Mælifells-
annál.
Um vorið (1692) jyrir útkomu
biskupa (Björns Þorleifssonar og
Einars Þorsteinssonar) fekk
Jón Þorvaldsson Miklabæjarstað í
Blönduhlíð hjá amlmanni Miiller;
reið frá Bessastöðum í Skálholt,
tók prestsvígslu af Mag. Þórði, fór
svo að Hamarsholti í Ytrahrepp,
og lagði þaðan árla á sumardags-
morguninn fyrsta norður fjöll, er
öll voru á hjarni. Hafði hann 4 eld-
ishesta, og heypoka með sjer. Reið
hann svo ákaflega, að hann náði
háttum að Víðivöllum í Blönduhlíð
þá um kvöldið.
*
í
É