Lesbók Morgunblaðsins - 22.11.1953, Blaðsíða 8

694
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Halldór Hermannsson próíessor:
ÍSLENZK FRÍMERKI
PÓSTFERÐUM hefur verið haldið
uppi í einhverri mynd öldum sam-
an annaðhvort af stjórnendum eða
einstökum mönnum eða ættum
(t. d. Thurn and Taxisd en póstfrí-
merki eins og þau nú tíðkast voru
fyrst gefin út á Englandi. Með
„Pennv BJack“ sem prentað var og
gefið út af ensku stjórninni í maí
1840 til að líma á bréf og póstsend-
ingar svo að sæist að burðargjald
hafi verið greitt, er talin bvrja
saga póstfrímerkjanna. Á „Pcnnv
Black“ var prentuð mynd Viktoríu
drottningar og fvrir ofan hana stóð
„Postage“, en fvrir neðan „One
Penny“, en ekki stpð þar nafn
landsins, ög hefur þeirri reglu ver-
ið fylgt síðan á enskum frímerkj-
um. Mynd drottningarinnar eða
konungsins átti að nægja til að
sýna hvaða landi frímerkin heyrðu
til. Önnur lönd fylgdu brátt dæmi
Englands að gefa út frímerki, og
eftir því sem fleiri gerðu það og
tala frímerkjanna óx, urðu margir
til að safna þeim og áður langt um
leið varð það ein hin almennasta
gamansýslan eða dund manna að
safna frímerkjum, svo að nú má
segja að menn geri það svo mill-
jónum skiftir, allt í frá krökkum
til konunga, og er verslað með þau
í stórum stíl og mikil verðmæti
liggja í söfnum einstakra manna
víðsvegar um heim. Sem dæmi
upp á markaðsverð þeirra má geta
þess, að frá miðjum september 1952
til júníloka 1953 voru 160 uppboð
frímerkja haldin í New York og
sala þeirra nam þrem milljónum
dollara.
Ekki leið á löngu áður en frí-
Ilalldór Hermannsson
merkin ferigu oft og víða aukatil-
gang jafnframt því að sýna burðar-
gjöld. Sérstaklega bar fyrst á því
meðal smáríkjanna. Það var að
auglýsa á einn eður annan hátt
landið, sem gaf þau út, eða vekja
athvgli á því, hvað það hafði að
bjóða, eða einhverju markverðu,
sem þar hefur skeð, og jafnframt
því sem söfnurum frímerkja fjölg-
aði og þau urðu verslunarvara, því
meira var gefið út af frímerkjum
í gróða skyni af smáríkjum. — í
seinni tíð hafa Bandaríki Norður-
Ameríku gert mikið að því að gefa
út frímerki við ýmis tækifæri og í
minningu merkra manna eða á af-
mælum ýmsra viðburða i sögu
landsins og ýmsra fyrirtækja, og
hefur því útgáfa frímerkja verið
þar mikil, t. d. árið 1948 komu út
29 ný frímerki. í einræðisríkjum
Evrópu hefur átt sér stað mikil og
margbreytt útgáfa frímerkja í
áróðursskjmi fyrir óhollar pólitísk-
ar kenningar og skýaborgir; kvað
mikið að því í Rússlandi og mun
það í fyrstu hafa verið gert í gróða-
skyni til þess að selja frímerkin
fáfróðum og einföldum söfnurum
erlendis. Á síðustu árum hefur sér-
staklega mikið kveðið að þessu hjá
leppríkinu ungverska. Þar voru
gefin út 1950 sjötíu gerðir frí-
merkja og 1951 komu út yfir
hundrað. Árið 1950 er talið að v'it
gefin hafi verjð í heiminum 2342
ný frímerki.
----★----
Saga íslenzkra frímerkja hefur
ekki verið skrifuð, enda er þar ekki
um sérlega auðugan garð að gresja,
en þó væri vert að skrifa hana, ef
einhver hefði tíma og tækifæri til
að ganga gegnum skjalasöfn póst-
stjórnarinnar. Ég hef hér í þessari
stuttu greinargerð farið eftir Scott’s
Standard postage stamps catalogue,
108. útgáfu, 1952. Ég hef ekki tekið
tillit til þeirra frímerkja, sem
prentað hefur verið á annað gildi
en það upprunalega eða endur-
prentuð með mismunandi vatns-
merki eða yfirstimpluð við eitt-
hvert tækifærj. Heldur ekki þjón-
usta frímerkja.
Á Norðurlöndum voru frímerki
fyrst gefin út í Danmörku 1851, í
Noregi 1854 og í Svíþjóð 1855. —
Fyrstu íslenzku frímerkin voru
prentuð 1873; voru það sjö skild-
inga frímerki, öll af sömu gerð en
með mismunandi gildi, en 1876
komu fyrstu aura frímerkin, og
voru þau af sömu gerð og hin fyrri.