Lesbók Morgunblaðsins - 22.11.1953, Blaðsíða 21

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
707
Jafnframt vaxa þeim stórir væng-
ir, fæturnir styttast og verða
sterkari, líkamshitinn hækkar og
óseðjandi græðgi grípur þau. Og
er þau hafa etið allt upp til agna
í kring um sig, hefur skarinn sig
allur á loft í einu vetfangi, eins og
eftir fyrirskipan. Stundum geta
liðið nokkur ár á milli þessa. En
þegar minnst vonum varir, þyrlast
umskiftingarnir upp eins og þykkt
ský með miklum dyn. Og þar sem
þessi sægur slettir sér svo niður,
má heyra langar leiðir hvernig
þeir brytja allan gróður, svo að
á lítilli stundu er landið eins og
sviðið. Afleiðingin verður hallæri
hjá þeim mönnum, sem þar búa.
Ungar engisprettur verpa mörg-
um eggjum og klína þeim saman
í klasa, sem eru eins og litlir
bananklasar. Eggin grafa þær í
jörð. Á einum stað í Iran fundust
70.000 engisprettuegg á einum fer-
metra lands í fyrra.
Þegar engispretturnar fljúga,
fara þær svo þétt, að 20 geta verið
á hverjum teningsmetra, en mekk-
irnir geta verið allt frá 100—500 fet
á þykkt og nægir það til þess að
þeir skyggja algjörlega á sól hvar
sem þeir fara yfir. Og þar sem
þeir hlamma sér niður er kássan
svo þétt, að 10.000 geta verið á
einum fermetra, en á einni ekru
getur þungi þeirra numið 600—800
smálestum. Þess eru dæmi í Af-
ríku að sterkar trjágreinar hafa
brotnað undan þunganum af þeim
engisprettum, sem þar hrönnuð-
ust saman. Á einni svipstundu get-
ur slíkur herskari breytt mörg
hundruð fermílna svæði af frjóv-
sömu landi í eyðimörk.
Eru engispretturnar eins og far-
fuglarnir, að þær viti hvert þær
eiga að fljúga? Nei, þær láta ber-
ast með vindum, eins og segir í
Mósebók, og stundum verður það
til þess að þær flana út yfir haf og
er þeim þá dauðinn vís.
Þegar engisprettuplága er upp
komin, getur hún staðið í mörg ár,
en þó mismunandi ill. Ein plágan
stóð frá 1926—1933, önnur frá
1940—47, og engin getur sagt um
hve lengi sú plága muni standa, er
upp kom í fyrra. En í hvert skifti
sem plága líður hjá, þá er það
vegna þess, að umskiftingarnir
hafa aftur tekið á sig fyrra gerfi.
Herförin gegn
engisprettum
Engisprettuplágur hafa farið um
allar álfur og frá alda öðli hefir
mannkynið reynt að verjast þeim
með ýmsum ráðum, svo sem með
því að kveikja í þeim, hræða þær
með hávaða, eða eitra fyrir þær*
og reyndist það stórvirkast. Annars
voru menn hér áður alveg óvið-
búnir þegar engisprettumergðin
kom. Nú hafa menn fregnir af
þeim, áður en þær koma, og alls
staðar eru geymdar birgðir af eitri
og dælubílar og flugvélar eru til
taks að taka á móti þeim, þegar
þær koma. Um leið og einhvers
staðar verður vart við að engi-
sprettusægur hafi þotið upp, þá
eru flugvélar sendar gegn þeim og
þær geta á fáum dögum eytt engi-
sprettum á þúsundum ekra. Svo
vel eru menn nú farnir að fylgj-
ast með þessu, að flugvélar eru
komnar á vettvang um leið og
engisprettunum hafa vaxið væng-
ir og áður en þeir hefja sig til flugs
í þéttum fylkingum. En flugvél-
arnar geta aldrei sálgað öllum,
eitthvað kemst jafnan undan. Á
sumum stöðum er og ekki hægt að
drepa stefnivarginn með eitri,
vegna þess að þar býr fólk, sem
þykir engisprettur mesta sælgæti
og mundi safna þeim saman og eta
þær. Og á sumum stöðum í Ind-
landi mætir það mikilli mótspyrnu
að herför sé ger gegn engisprett-
unum, því að þar er það trú, að
enga lifandi veru megi drepa, hve
skaðleg sem hún kann að vera.
Baráttan gegn engisprettunum
er nú ekki aðallega fólgin í því, að
útrýma þeim, þegar þær eru komn-
ar á kreik, heldur að rannsaka
hvernig á því stendur að meinlaus
skordýr verða allt í einu að þess-
um viðsjálsgripum. Um nokkur ár
hefir það tekizt að kæfa engi-
sprettuplágur í fæðingunni í Af-
ríku, en meðan menn þekkja ekki
allt eðli engisprettunnar, er lítil
von til þess að mannkyninu tak-
ist að vinna fullnaðarsigur á þeim.
Hér er ekki um neitt smámál að
ræða, því að á því veltur velferð
margra þjóða. Þetta hafa Samein-
uðu þjóðirnar gert sér ljóst, og þess
vegna hafa þær sett upp hervarnir
gegn engisprettunum, allt frá Níl-
árdalnum og austur á Indland. Og
menn gera sér nú góðar vonir um
að aldrei framar verði tugþúsundir
manna hungurmorða, vegna þess
að engisprettur hafi etið allan
jarðargróða.
STUNDVÍSI
Franco Mannino hafði verið fenginn
til þess að semja músík við kvjkmynd-
ina „Beat the Devil“, sem enskt kvik-
myndafélag var að láta gera. Mannino
var staddur í Róm og fær þá skeyti frá
kvikmyndafélaginu í London: „Komið
undir eins“. Þá var klukkan tíu að
morgni. Mannino bjóst þegar á stað,
náði í flugvél, sem var að koma frá
Tokyo og var kominn til London
klukkan átta um kvöldið. Enginn kom
frá kvikmyndafélaginu að taka á móti
honum, og er hann kom til skrifstofu
þess, brá mönnum þar í brún og skrif-
stofustjórinn sagði: „Vegna þess að þér
eruð ítali, þá heldum við að þér mund-
uð skilja skeytið svo, að þér ættuð að
koma í næstu viku“. En Mannino svar-
aði: „Af þvi að þér eruð Englendingar,
þá helt ég að þér meintuð það sem þér
sögðuð.“