Lesbók Morgunblaðsins - 22.11.1953, Blaðsíða 11

* LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
697
og er ég algerlega ósammála rektor
háskólans við minningarhátíð Ara,
er hann sagði, að hann vonaðist til,
að íslenzkir listamenn mundu brátt
búa til mynd af honum. Það væri
næsta illa til fallið, því að við vit-
um ekkert um það, hvernig hann
leit út, og því yrði þetta falsmynd
eins og myndirnar af Snorra. En
það hefði mátt gera snoturt frí-
merki í minmngu hans á annan
hátt, t. d. með mynd af Helgafelli,
þar sem Ari var fæddur, og sem á
djúpar rætur í fornri trú og söeu
landsins. Góð mynd af Helgafelli
er í bók Collingsvoods um íslenzka
sögustaði og hefði það litið betur
út á frímerki en Kekla gjósandi.
Líka hefði mátt láta íslenzka lista-
menn keppa um að búa til tákn-
ræna mynd í minningu Ara.
Á því ári var líka þrjú hundruð
ára dánarafmæli Arngríms lærða,
þess manns sem fyrstur vakti at-
hygli útlendinga á íslenzkum forn-
bókmenntum, og varð fyrstur til
að verja land og þjóð gegn útlend-
um níðritum. Það var vert að halda
minningu hans á loft en ekki sá
ég hans minnzt á íslenzku það ár
nema í stuttri tímaritsgrein eftir
Jón Helgason prófessor. En í tilefni
af þessu afmæli veittu Danir Árna-
nefndinni fé til að gefa út í „Biblio-
theca Arnamagnæana“ hin lat-
nesku rit Arngríms og eru komin
út af þeim þrjú stór bindi undir
ritstjórn Jakobs Benediktssonar.
Það er ekki illa til fallið að veita
þessu athygli núna þegar handrita-
málið er á döfinni. Af Arngrími er
til ágæt mynd, sem liti mjög vel
út á frímerki.
----★----
Árið 1949 átti Alþjóða póstsam-
bandið 75 ára afmæli, og í tilefni af
því gáfu flest ríki, sem í samband-
inu voru, út frímerki. Það gerði og
ísland, sem gaf út fjögur frímerki.
Þau sýndu póstlest í snjó, íslands-
kort, Reykjavík, og veginn niður í
Almannagjá. í efra horninu til
hægri á öllum var mynd af minn-
ismerki sambandsins í Bern.
Næsta ár (1950) voru gefin út
átta frímerki í fjórum gerðum, tvö
af hverri gerð. Þau sýndu gufu-
skip, sem átti víst að merkja tog-
ara; dráttarvél við plægingu, sauða
hóp, sgm lítur út eins og ull út-
breidd til þerris, og loks Heima-
klett með höfninni í Vestmanna-
eyum. Svona frímerki eru í raun-
inni hrein markleysa. því að þau
sýna ekkert sérkennilega íslenzkt.
Það eru víða í heiminum til togar-
ar, traktorar, kindahópar og litlar
hafnir.
----★-----
Nú er að geta hins óheppilegasta
frímerkis, sem hin íslenzka póst-
stiórn hefur látið frá sér fara. Árið
1950 voru fjögur hundruð ár liðin
frá aftöku Jóns biskups Arasonar
og sona hans. í tilefni af því gaf
póststjórnin út frímerki með mynd
af gömlum gráskeggjuðum manni
með mítur á höfði og geislabaug,
í biskupskápu og með bagal í hendi.
Þetta átti víst að sýna Jón biskup,
en þar sem engin lýsing er til af
útliti hans, er þetta falsmynd, og
geislabaugnum er ofaukið, því ekki
hefur Jón verið kanóníseraður. En
með þessu er verið að minna á
sorglegan viðburð og fullkomlega
ólöglegt verk, sem þjóðinni er til
minnkunar, og sízt ástæða til að
halda þessu á loft að nauðsynja-
lausu. í seinni tíð hefur verið reynt
að kenna Dönum um það, en ís-
lendingar eiga engu síður sök á
því, og tilraunir til að gera biskup-
inn að þjóðhetju og eins konar
píslarvætti fyrir sjálfstæðilandsins,
ná engri átt. Það var kappgirni
hans og óforsjálni sem varð honum
að falli. En undarlegt er, að hin
evangeliska-lúterska ríkisstjórn og
kirkja skuli vera að halda þannig
uppi minningu þess manns, sem lék
svo illa fyrstu tvo lúterska biskupa
landsins, Gissur dauðan og Martein
lifandi.
----★——•
Árið 1776 kom út tilskipun um
póstferðir á íslandi, og í 175 ára
minningu þess voru gefin út tvö
frímerki (1951) að mestu leyti af
sömu gerð; svndi annað gangandi
póst með bvrði á baki. en hitt flug-
vél á lofti, en bæði höfðu sömu
snævl þöktu fjallahlíðar í baksýn.
Þrjú nv frímerki. hef ég séð, en
veit ekki ártal þeirra, eitt svnir
Öræfajökul, annað Snæfellsjökul
og hið þriðja Eiríksjökul, og yfir
öUum svífur flugvél. Svo er að sjá
sem póststiórninni séu iöklarnir og
snjórinn sérlega hugðnæmt efni,
því að hún kemur þessu að hvar
sem hægt er. Máske vill hún með
því sýna og sanna, að Flóki gamli
Vilgerðarson hafði rétt fvrir sér,
þegar hann gaf landinu þetta kalda
nafn, sem það hefur borið síðan.
Árið 1952 komu út fjögur frí-
merki með mynd hins látna fyrsta
forseta þjóðveldisins íslenzka, og
var það vel til fallið.
En alltaf skeður eitthvað nýtt.
í hinum vikulega dálki um frí-
merki í New York Times 2. ágúst
síðastl. var prentað skeyti frá Jón-
asi Hallgrímssyni í Reykjavík þess
efnis, að ísland væri að undirbúa
útgáfu frímerkja með myndum úr
íslenzkum handritum, sem væru
hjá háskólanum í Kaupmannahöfn
og Danir vildu ekki láta af hendi
við ísland. Háskóli íslands, sem
hefði verið stofnaður 1911 vildi fá
þessi handrit og væri reiðubúinn
til að byggja sérstakt hús til að
geyma þau í. Síðan 1944, þegar ís-
land varð þjóðveldi, hafi það kraf-
izt þessara handrita, en Danir væri
ófúsir að láta þau af hendi, og þessi
nýu frímerki væri gefin út til þess
að vekja athygli heim^ins á þessu
máli í þeirri von að Danir láti þá
undan kröfum íslendinga. Þessa
var aftur stuttlega getið i New