Lesbók Morgunblaðsins - 04.04.1954, Side 6

234
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Menn gengu um þilfarið í hóp-
um með hrópum og köllum svo að
enginn gat fest blund. Þeir óðu
að mönnum og spurðu: „Hefirðu
fengið skemmtun, sem er tíu doll-
ara virði?“ Ef menn svöruðu já,
þá voru þeir látnir eiga sig, en ef
þeir svöruðu nei, þá voru þeir rifn-
ir upp til þess að „þeir gæti fengið
það, sem á vantaði“.
Neistaregn úr reykháfnum dundi
á þeim, sem á þiljum voru. Og er
á leið nóttina kom þoka og súld
og þá varð þetta að sóti, sem fest-
ist í klæðum manna. „Menn voru
ekki frýnilegir um morguninn“,
segir Gooch í dagbók sinni, „og
sérstaklega voru blaðamennirnir
reiðir út af því að hafa ekki feng-
ið svefnklefa." Sjálfur hafði hann
legið á þilfari um nóttina og var
ekki í góðu skapi.
Þegar farþegarnir heimtuðu
morgunmat, fengu þeir ekkert, og
dugðu þar ekkert bænir, hótanir
né mútuboð. Enginn matur var til
í skipinu. Allt ætilegt hafði verið
etið um kvöldið. Kokkarnir notuðu
sér ngyð manna og seldu kaffi fyr-
ir einn dollar bollann.
Nú var kominn dagur, skipið
helt stöðugt áfram, en hvergi sást
land. Menn skildu ekkert í þessu
og lá við uppþoti. Þeir æddu fram
og aftur um skipið og spurðu alla,
hvernig stæði á því að ekki sæist
land. Seinast urðu stjórnarmenn
að koma með skýringu. Það hafði
viljað svo óheppilega til í myrkr-
inu um nóttina, að sá sem þá var
á verði á stjórnpalli, hafði tekið
skakka stefnu og skipið var kom-
ið hundrað mílur á haf út ....
Hraðferðir yfir hafið.
Tveimur mánuðum eftir að hið
mikla skip hafið lagt á stað í fyrstu
ferð sína, sneri það heimleiðis frá
Ameríku. Það var lítið um dýrðir
við burtförina, og enginn kom til
að kveðja það. Það hafði þó 100
farþega og það fór með methraða
yfir Atlantshafið — á níu sólar-
hringum og fjórum klukkustund-
um.
Því var tekið með kostum og
kynjum þegar það kom til Milford
Haven. Sérstök járnbrautarlest
hafði verið send eftir farþegunum
til þess að flytja þá til London. En
enginn vildi yfirgefa skipið, svo
gott þótti þeim að vera þar. Lestin
var því látin bíða og farþegunum
leyft að vera sólarhring lengur um
borð.
Veturinn 1860—61 lá skipið í
Milford Haven. Þá var eitthvað
dyttað að því og meðal annars sett-
ur í það nýr skrúfuöxull. í maí
1861 fór það öðru sinni til Ameríku,
en þá var borgarastyrjöldin og eng-
inn hafði neina löngun til þess að
hugsa um Austra hinn mikla. Þeg-
ar hann kom svo úr þessari ferð
til Englands, tók ríkisstjórnin hann
á leigu til þess að flytja 2114 her-
menn til Kanada. Þá var James
Kennedy skipstjóri. Hann setti
nú nýtt met með því að fara yfir
hafið á átta sólarhringum og sex
klukkustundum. Hafði hann þó
hreppt bæði þoku og hafís á leið-
inni, en lét stöðugt vaða á súðum.
Ekkert varð að í þessari ferð nema
hvað tveir hestar drápust úr kulda
af því að þeir voru hafðir á þilfari.
Þegar skipið kom heim aftur,
sagði hermálastjórnin upp leigu-
samningnum, og urðu það mikil
vonbrigði fyrir ráðamenn skips-
ins.
í sjávarháska.
Næst lagði skipið á stað í vest-
urför frá Liverpool hinn 10. sept.
1891. Þrjú hundruð þúsundir
manna komu niður á hafnarbakk-
ann til að kveðja það. Nú hafði
það enn fengið nýan skipstjóra,
James Walker, sem áður hafði ver-
ið hjá Cunard-félaginu. Hann
bjóst við því að verða tíu daga yfir
hafið.
Það var sunnudagskvöld er skip-
ið sigldi niður St. Georgs skurð-
inn. Veður var dásamlega gott og
farþegar sungu og dönsuðu á þilj-
um uppi.
Næsta kvöld var skipið komið á
haf út og þá byrjaði að hvessa.
Daginn eftir var komið rok. Menn
heldu þó að þetta veður næði ekki
yfir nema lítið svæði og skipið
mundi brátt komast út úr óveðr-
inu. En veðrið versnaði stöðugt og
um miðjan dag var skipið farið að
velta ískyggilega og tók á sig sjói
á bæði borð. Nokkuru seinna fekk
það á sig hliðarsjó, svo að skóflu-
hjólsskýlið fór í kaf. Stynjandi og
brakandi rétti skipið sig við aftur,
en þá var skýlið mölbrotið og
skófluhjólið nuddaðist við skipið
Skipstjóri skipaði þegar að stöðva
það, svo að það bryti ekki byrð-
inginn. Um leið og vélin stöðvað-
ist mátti heyra undarlegan skark-
ala niðri í vélarrúminu. Vélstjóri
kom hlaupandi upp og tilkynnti
skipstjóra að mörg stór blýkefli,
sem voru þar niðri, hefði losnað
og hentust nú til og frá um vélar-
rúmið.
Tvö stórkeröld af þorskalýsi, sem
stóðu á miðþiljum, losnuðu af því
að þau höfðu verið illa bundin.
Þau hentust niður í vélarrúm og
brotnuðu í spón, en lýsið flaut um
allt og gerði óþolandi óþef um
allt skipið.
Vélarfólkið flýði, því að það gat
ekki haldizt við þarna. Og nú var
ekki á annað að treysta en skrúf-
una. Veðrið harðnaði stöðugt. Skip-
ið tók mikla hliðardýfu og hol-
skeflur gengu yfir það á stjórn-
borða. Smám saman rétti það sig
við, en þá var hjólskóflan farin,
eins og hún hefði verið söguð af
skipinu.
Svo slitnaði stýriskeðjan og
stýrishjólið' hringsnerist. Stýrið