Lesbók Morgunblaðsins - 20.09.1964, Blaðsíða 6

Lesbók Morgunblaðsins - 20.09.1964, Blaðsíða 6
ég fer fram S, að borgari Brodsky sé látinn ganga undir læknisskoðun, til að komast að raun um heilsufar hans, og sjá, hvort það hefur bannað honum reglulega vinnu. Auk þess fer ég fram á, að Brodsky borgari sé látinn laus án tafar. Að mínu viti hefur hann eng- an giæp framið og honum hefur verið haldið ólöglega í varðhaldi. Hann hefur JEast heimilisfang, og haegt er að stefna honum fyrir réttinn, hvenær sem vera vilb (Rétturinn gerir hlé til að ræða málið. Kemur síðan inn aftur og dómarinn les úrskurðinn): „Að senda (Brodsky) í opinbera sáiarrannsókn, sem skeri úr um, hvort hann þjáist af nokkrum sálrpenum sjúk- dómi, eða ekki, og hvort sjúkdómur hindri það, að hann verði sendur til fjarlægs staðar í nauðungarvinnu. Með tilliti til þess, að samkvæmt sjúkrá sögu hans kemur það fram, að hann hefur forðazt að leita til sjúkrahúss, fynrskipast hér með, að 18. deild heima vamarliðsins færi hann til opinberrar geðrannsóknar.“ DÓM.: Hafið þér nokkrar spurning- ar? BRO.: Ég fer aðeins fram á, að ég fái að hafa pappír og penna í klefanum mínusm. DÓM.: Það verðið þér að eiga við forir gjann úr heimavamarliðinu. BiiO,: Ég bs3 h&ttn bg h^nn neit- aði. Ég þarf að hafa pappír og penna. DÓM.: (mýkist) Ég skal segja það við hann. BRO.: Þakka yður fyrir. Þegar allir voru famir út úr dóm- salnum sást mikill mannfjöldi — aðallega trngt fólk, í göngnunum og í stigunum. DCM.: Skárri er það nú hópurinn! Ekki datt mér í hug, að aðsóknin yrði svona mikil. RÖDD ÚR HÓPNUM: Það em nú ekki heldur réttarhöld yfir skáldi á hverjum degi. DÓM.: Okkur gildir það einu, hvort hann er skáld eða ekki. Samkvæmt áliti verjandans, frú Z.N. Toporova, hefði Saveleva dóm- ari átt að leysa Brodsky úr haldi, svo að hann gæti sjálfur farið, dag- inn eftir, á geðrannsóknastofnunina til rannsóknar, en Saveleva leysti hann ekki úr haldi, og því var hann sendur til sjúkrahússins und- ir lögreglueftirliti. ANNAÐ RÉTTARHALD í IOSIF BRODSKY-MÁLINU Fontanka 22. Salurinn í Byggingar- ’mannaklúbbnum. Ályktimin af geðrannsókninni hlióðar þannig: Geðveikiein- kenna gætir að vísu hjá houm, en hann er vinnufær. Því er ó- hætt að gera opinberar ráð- stafanir honum viðvíkjandi. Þeir sem kooma til réttarhalds- ins geta lesið á spjaldi á dyrun- um: „Réttarhald yfir sníkjudýrinu Brodsky“ Stóri salurinn í Byggingarmanna- klúbbnum er alskipaður. RÉTTARÞ J ÓNN: Standið upp! Dómararnir eru að koma! Saveleva dómari spyr Brodsky, hvaða beiðnir hann hafi til réttarins. Það kemur í ljós, að hvorki fyrir fyrra réttarhaldið né hið seinna hefur hann fengið neinar upplýsingar um mái sitt. Dómarinn boðar hlé. Brodsky er leiddur út, svo að hann geti kynnt sér mál sitt. Eftir nokkra stund er komið með bann aftur og hann segir, að kvæðin á bls 141, 143, 155, 200 og 234 séu ekki eftir sig. Ennfremur óskar hann þess, að dagbókin, sem hann skrifaði 1056, eða þegar hann var 16 ára, komi ekki til álita við þetta mál. Verjandinn tekur undir þessa beiðni. DÓM.: Hvað snertir svokölluð kvæði Brodskys, munum vér taka þetta til greina, en hvað minnisbók hans snertir, er engin þörf á að halda henni fyrir ut- an málið. Borgari Brodsky, þér hafið, síðan 1956, skipt um starf þrettán sinn- um. Þér unnuð í verksmiðju eitt ár og gerðuð þar næst ekkert i hálft ár. Um sumarið voruð þér í jarðfræöileiðangri og gerðuð svo ekkert í fjóra mánuði ... (Hún telur þvínæst upp það, sem hann hefur unnið við, og hiéin á milli, þeg- ar hann vann ekkert). Skýrið þér nú réttinum frá því,- hversvegna þér unnuð ekki, heldur lifðuð eins og sníkjudýr. 3RO.: En ég vann í þessum hléum. Alveg eins og ég geri núna. Ég orti Ijóð. DÓM.: Þýðir það, að þér hafið þá ort þessi svokölluðu kvæði? En til hvers var_ að skipta svona oft um starf? BRO.: Ég fór að vinna 15 ára gamall. Ég hafði gaman af öllu. Ég skipti um starf Vegna þess að ég vildi gjarna kyrmast sem bezt lífinu og fólkinu. DÓM.: Og hvaða gagn hafið þér gert föðuriandinu? E”C.i Eg úrti Ijóð. þp.g er mitt starf. Ég er sannfærður.... ég trúi því, að það, sem ég hef skrifað, geti orðið þjóð- inni til gagns, ekki einungis í bráð, heldur og komandi kynslóðum. RÖDD ÚR HÓPNUM: Heyrið þið það! Hann skortir ekki ímyndunaraflið, pilt- inn; ÖNNUR RÖDD: Hann er skáld, og þá á hann að hugsa svona. DÓM.: Svo þér haldið, að þessi svo- kölluðu kvæði yðar komi þjóðinni að gagni? BRO.: Hversvegna þurfið þér að kalla þau _,,svoköl1uð“ kvæði? DÓM.: Við nefnum þau svo vegna þess, að þanhig eru þau í okkar aug- um SOROKIN ákærandi: Þú talar um komandi kynslóðir. II /að ertu sjálfur? Firjiijrt þér fólk ekki skilja þig nú? BRO.: Það voru ekki min orð, heldur er hitt, að ljóðin mín eru enn ekki kom in út og fólk þekkir þau ekki. SOROKIN: Heldurðu, að ef þau væru þekkt, mundu þau hljóta viðurkenn- ingu? BRO.: Já. SOROKIN: Þú segist vera mjög for- vitinn. Hversvegna vildirðu þá ekki vera í sovéthernum? BRO.: Svona spurningum svara ég ekki. DÓM.: Svarið! BRO.: Ég fékk frest á herþjónustu. Það var ekki um það að ræða að vilja ekki. Ég fékk frest og það er allt ann- að Ég fékk tvisvar frest. í fyrra skipt- ið af því að faðir minn var veikur, og í síðara skiptið var ég sjálfur veikur. SOROKIN.: Er hægt að lifa á þessu, sem þú vinnur þér inn? BRO.: Já. Á hverjum degi, sem ég var í fangelsinu, undirritaði ég viðurkenn- ingu þess efnis, að 40 kópekum hefði verið eytt mín vegna, daginn þann, og ég vann mér áður inn meira en 40 kóp- eka. SOROKIN: En það verður nú að kaupa skó og föt. BRO.: Ég á ein gömul föt, en föt eru það nú samt, og meira þarf ég ekki. VERJANDINN: Hafa ljóðin þín verið metm af sérfræðingum? BRO.: Já. Chukovsky og Marshak hafa hrósað mjög þýðingunum mínum, og meira en ég á skilið. VERJ.: Hefurðu haft nokkurt sam- hand við þýðendadeild Rithöfundafé- lagsins? 3RO.: Já. Ég hef komið út í kvæða- safni. sem kallað er „í fyrsta sinn á rússnesku", og svo las ég upp þýðingar úr pólsku. DÓM.: (við verj.) Það er ætlazt til, að þér spyrjið hann um gagnlega vinnu hans, en svo eruð þér að spyrja hann um það, sem hann hefur komið fram opinberlega. VERJ.: Þýðingamar hans heyra und- ir gagnlega vinnu. DÓM.: Það væri betra, Brodsky, ef þér vilduð-útskýra fyrir'réttinum, hvers vegna þér voruð iðjulaus milli virmu- kaflarina. BRO.: Ég var ekki iðjulaus. Ég orti ljóð. DÓM.: Ekki hefur það getað staðið fyrir almennilegri vinnu. BBO.: Já, en ég var að vinna. Ég var að yrkja. DÓM.: Nú eru margir, sem vinna í verk&miðjum og yrkja samt ljóð. Hvað hindraði yður í að fara eins að? BRO.: Mennirnir eru svo misjafnir. Jafnvel háraliturinn og andlitssvipur- inn. DóM.: Það er ekki yðar uppgötvun, heldur vita það allir. En þér ættuð held ur að segja okkur, W/ernig við eigum að meta þátttöku yðar í hinni miklu framsókn okkar til kommúnismans. BRO.: Uppbygging kommúnismans er ekki í því einu fólgin að standa við vinnuborð eða plægja akur. Þar þarf líka til að koma hugarstarf, sem...... DÓM.: Ekki svona háfleygur! Segið okkur heldur, hvernig þér ætlið að haga starfi yðar og framkvæmdum í fram- tíóinni. BrG.T Ég ttúeÁÍ: méí að vrkja kvæði og þýða. En ef þetta stríðir gegn al- mennt viðurkenndum reglum, þá ætla ég að fá mér fasta vinnu og samt yrkja kvæði. _— TJAGLY meðdómandi: Hér í landi vinna allir. Hvernig stendur á því, að þú eit búinn að vera svona lengi iðju- laus? BRO.: Þér teljið það ekki vinnu, sem ég geri. Ég hef ort kvæði og tel það vinnu. DÓM.: Hafið þér dregið nokkrar álykt anir sjálfur af því, sem hefur verið skrifað í blöðin? BRO.: Grein Lemers var ósannindi. Það er eina ályktunin, sem ég hef dreg ið. DÓM.: Svo þér hafið ekki dregið nein ar aðrar ályktanir? BRO.: Nei, það hef ég ekki. Ég tel mig ekki vera mann, sem lifir lífi sníkjudýrs.~ VERJ. Þú sagðir, að greinin með fyr- irsögninni „Hálíbókmenntalegi dáð- leysinginn“, sem kom í blaðinu „Kvöld- Leningrad", sé ósönn. Að hvaða leyti? BRO.: Það eina, sem rétt er í henni, er nafnið mitt. Jafnvel aldur minn er skakkur. Jafnvel kvæðin eru ekki eftir mig. í þessari grein er fólk, sem ég þekki varla eða aills ekki, kallað vin- ir mínir. Hvernig get ég talið þessa grein sanna og dregið af henni álykt- anir? VERJ.: Þú telur verk þitt þarft. Geta vitiiin sem ég hef kallað staðfest þetta? DÓM.: (háðslega við verj.) Er það eina ástæða yðax til að kalla vitni? SOROKIN: (við Bro.) Hvernig gaztu gert þýðingu úr serbnesku, án þess að styðjast við annarra manna verk? BUO.: Þér spyrjið fávislega. Öðm hverju er gerður samningur við útgef- endur, sem láta svo í té orðrétta þýð- ingu. Ég kann pólsku og serbnesku líka, þótt ekki sé það eins vel, en málin eru svo skyld, og með því að styðjast við orðrétta þýðingu gat ég gert mína þýð- ingu. DÖM.: Vitnið _ Gmdnina! GRUDNINA: Ég hef haft eftirlit með verkum ungra skálda (tayrjenda) í meira en 11 ár. f sjö ár var ég í nefnd um verk ungra skálda. Nú sem stend-. ur er ég að leiðbeina,skáldunum í efri bekkjunum í 3rautiyðjendahöllinni, og eintug leiðbeini ég hópi ungra bók- menntaáhugamanna úr Svetlana-verk- smiðjunni. Samkvæmt beiðni útgefanda tók ég saman og ritstýrði fjórum safn- ritum ungra skálda, þar sem meira en 200 nöfn komu við sögu. Þessvegna er ég gagnkunnug verkum næstum allra ungi'a skálda hér í borg. Ég þekki kvæði Brodskys frá 1959 og 196U sem verk efnilegs skálds. Þessi kvæði vom enn með nokkrum vió./an- ingsbrag, en þau báru vott um glæsi- legan fmmleik í myndum og líkingum. Ekki tók ég þau samt í safnritin, en engu að_ síður taldi ég höfundinn vel gefirm. Ég hitti ekki Brodsky persónu- lega fyrr en haustið 1963. Eftir að þessi grein, Hálfbókmenntalegi dáðleysing- inn, kom út í Kvöld-Leningrad, gerði ég Brodsky boð að koma og tala við mig, af því að unga fólkið var að hríð- ast í mér að taka upp hanzkann fyrir manninn, sem verið var að níða. Við spurningu minni um, hvað hann hefð- ist nú að, svaraði Brodsky, að hann hefði verið að læra tungumál og vinna að bökmenntalegum þýðingum í um það bil hálft annað ár. Ég tók við r.okkrum handritum af þýðingum hans, til þess að kynna mér þær. Sem atvinnuskáld Og bókmenntafræð ingur fullyrði ég, að þýðingar Brodskya eru í háum atvinnumannaflokki. Brod- sky hefur alveg. sérstaka gáfu til að þýða ljóð, og slík gáfa er sjaldfundin. Hann sýndi mér verk, sem hann hafði unnið og var 368 ljóðlínur að lengd og auk þess las ég 120 línur af Ijóðum, sem hann hefur þýtt og komið hafa á prent í Moskvu. Samkvæmt persónulegri reynslu minni af bókmenntaþýðingum, veit ég, að þýðing á svona verki mundi taka hfifund minnst há.íft 6$ því að-gera ekki annað, en auk -þess fer timi í að fá verkin útgefin og að ráðgast við sér- fræðinga. Og tímann, sem í það fer, er ómögulegt að áætla. Ef við metum þessar þýðingar, sem ég hef séð með eigin augum, og jafnvel á lægsta verði, sem útgefendur greiða, hefur Brodsky þegar unnið sér inn 350 nýrúblur, og þá er bara eftir spurningin, hvenær verk hans komist öll á markaðinn. Auk samninga um þýðingar sýndi BrocLsky mér samnimga við útvarp og sjónvarp, sem hann var þegar búinn að vinna, en hafa heldur ekki verið að fullu greiddir. Af viðtölum við Brodsky og fólk, sem þekkir hann, veit ég, að Brodsky lifir mjög spart, og neitar sér um bæði föt cg skemmtanir, en situr mestallan tímann við skrifborðið að vinnu. Það sem hann fær í aðra hönd, gengur til fjölskyldu hans. VERJ.: Er það nauðsynlegt að hafa almenna þekkingu á verkum höfundar, til þess að geta gert bókmenntalegar þýðingar á verkum hans? GRUDNINA: Já, fyrir góðar þýðing- ar, eins og hjá Brodsky, verður að •þekkja verk höfundarins og öðlast til- finningu fyrir stíl hans. VERJ.: Er greiðslan lægri ef notaðar hafa verið orðréttar þýðingar á kvæð- unum? GRUDNINA: Já, það er lægra borgað. Þegar ég þýddi verk ungverskra skálda eftir orðréttum útleggingum, fékk ég einni gamalrúblu minna á línuna. VERJ.: Er það algengt hjá þýðend- um að þýða eftir avona orðréttum út- leggingum? GRUDNINA: Já, það gerist allsstaðar, Eirm fremsti þýðandi í Leningrad, A. Gitovich, þýðir úr fornkínversku og notsi svona útleggingar. LEBEDEVA meðdómandi: Er hægt að læra erlenda tungu hjálparlaust? GRUDNINA: Ég hef lært tvö tungu- mál hjálparlaust, auk þeirra, sem ég lærði í háskólanum. VERJ.: Ef Brodsky kann ekki serb- nesku, getur hann þrátt fyrir það gert fyrsta flokks bókmenntalega þýðingu? GRUDNINA: Já, auðvitað. VERJ.: En finnst yður ekki það að nota orðrétta þýðingu vítaverð notkun á annarra manna verkum? GRUDNINA: Fjarri fer því! LEBEDEVA meðdómandi: Hér ee bók sem ég hef verið að athuga. Þar eru aðeins tvö smákvæði eftir Brodsky. Framihald á bls. 13. 6 LESBÖK MORGUNBLAÐSINS 29. tbl. 1964

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.