Lesbók Morgunblaðsins - 19.01.1969, Blaðsíða 10
Meðan við bygfíjum Hallgrímskirkjn, er fróðlegt að sjá, hvað
annarsstaðar er á döfinni í samskonar byggingum. Það er með
kirkjnbyggingar eins og flest í nútímalist, að margar stefnur eiga
fylgi að fagna í einu og menn eru sem betur fer að komast frá
Jjeirri sannfæringu, að kirkjubyggingarstíll eigi að vera mjög ein-
skorðaður. t samanlagðri byggingarlistinni eru kirkjubyggingar
með mjög sérstökum hætti og nú er svo komið, að líklega er
hvergi meira tjáningarfrelsi. Af þeim sökum hlýtur að vera eftir
sóknarvert verkefní íyrir snjallan arkitekt að teikna kirkju,
einkum þegar mikið verður í lagt.
Það er úr sögunni að byggja kirkjur fortakslaust í kross og
láta turninn gnæfa uppúr framendanum. Nýjar kirkjur eru alveg
eins kringlóttar eins og ílangar, þær eru til lágar og víðáttumiklar,
en einnig eins og eldflaug á skotpalli.
Bústaðakirkja, sem nú er í smíðum, ætti raunar að vera okkur
nægileg sönnun þess, að hið hefðbundna kirkjuform hefur löngu
verið kvatt. Grundvallarformið í Bústaðakirkju er hinsvegar
örkin eins og vel kemur í ljós, þegar kirkjan er skoðuð. Hinsvegar
vantar ennþá turn, sem standa á laust vestan við kirkjuna og
mun gefa henni mikinn svip. A meðfylgjandi myndum eru nokkrar
nýjar eða nýlegar kirkjur, sem byggðar hafa verið í nokkrum
E vrópulöndum.
■
á::I:;I:
vllíll-álll'lí
B;in illræmdasta útrýmingai-Unð nazista stóð í Dachau í Þýzka-
landi. í fangabúðmium þar lézt fólk svo skipti hundruðum þús-
unda, bæð: af völduin hungurs. harðréttis og þeirrar gasmeðferðar,
sem Gyðingum var útrýmt með. Mörgum Þjóðverjum fannst eftir
stríðið, að staðir eins og Dachau mundu verða um framtíð blettur
á þýzku þjóðinni. Fangabúðirnar voru að vísu rifnar niður og
allt sléttað og þar sáust í rauninni engin verksummerki. Nokkru
eftir stríðið fékk sú skoðun byr undir báða vængi, að rétt væri
að reis?’ minningarkirkju í Dachau. Þessi kirkja er nú staðreynd
orðin og talsvert ti hún með sérkennilegum hætti. Arkitektinn,
sem heiðurinn á af þessu verki heitir Helmut Striffler. A ncðri
myndinni sést inngangur í neðanjarðarhvelfingu, en á myndinni
til hægri er kirkjan eins og hún lítur út í umhverfi sínu.
Kaþólski söfnuðurinn í Liverpool á frumkvæði aö hinni nýju Kristskirkju, sem þar hefur risið
mitt í einu iðnaðarhverfinu. Þessi nýja kirkja er með þeim sérkennilegri, sem byggðar hafa verið
á siðari tímum og minnir óneitanlega talsvert á eldflaug, eða jafnvel eldflaug í byggingu. Formið
er mjög einfalt; kirkjan er hringlaga og er að innan svipuð Panþeon í Róm, sem upphaflega
var heiðið hof, en síðar kirkja. Michelangelo dáðisi að hvelfingu þeirrar byggingar, og sagði, að
þar mundu englar hafa verið að verki, en ekki menn. í Kristskirkju í Liverpool er hinsvegar ekki
um bogahvelfingu að ræða og gerir það framkvæ mdina að sjálfsögðu mun einfaldari. Öll stendur
yfírbyggingin á steyptum súlum, en gluggar með steindu gleri ná á milli súlnanna, allt um kring.
Sömuleiðis er steint gler í turninum og spýrurn ar, sem teygja sig áfram til himins, setja sérstæð-
an svip á bygginguna og minna að sumu leyti á spýrur þær, sem einkenna margar gotneskar
kirkjur.
Efnt var til samkeppni meðal arkitekta 1960 og teikning Fredericks Gibberds var valin úr 300
tiliögum. Það vill svo til, að Gibbert er sjálfur í söfnuðinum; hann er sextugur að aldri og hefur
meðal annars teiknað Heathrow flugvöll við Lon don.
Kirkjan er mjög stór; að minnsta kosti voru 2.500 manns við vígsluallhöfnina og ekki sakar að
geta þess fyrir alla þá, sem finnst miklu fé varið til Hallgrímskirkju, að Kristskirkja í Liverpool
kostaði sem svarar 985 milljónir króna samkvæmt núgildandi gengi.
10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
19. jan. 1969