Lesbók Morgunblaðsins - 19.01.1969, Blaðsíða 16
y&gaíy' B(rr . 3» (aCL Jöl lll s'0u FiiPópu- K7EAJM £UKR V Ln kme ^ggp
m r * t< úfl- to/4- ífl
Ró- N D- LlK- rmS- HLUT 1
W - N: > (p KVflÐ f&t- Fesrfl
Km£á KflfiJ ÖLV- fl{)UR á9 WD- L'flT
SK.iT. srm RotRí?- SKftPMR SPILIK
ji'oó- Ki/cK- N fí FtJ Tae Xlflófl- MÉFK- UR.
m 0** fi/ElR ÉlriS íí/XGO- R 8WL F>fíFUf\~
Sö i?ú 5ffMna. HIEÍMR KF-
STÚL- k w TRid 4- Uft
ir pu (tuius- RRF? éTR '/ yfíFfí
teófl Ö\IIT- RR
éld- 5TÁÍ)l P Ct&LH- KhKH ÞVFI
ífíál- Ht-T. FÉLHÍk
fldtfl Fnrm
L'i r- ffCZl KfV/tci RUáL Hflrei BfloriÐ hf ték —V
smt- Fugt- IMN FfláK- IR
■ ELD ST- K. © R FtlöT FflMfl KVEfí- r<r\ru
Í.EF f?R HftftKI- M R
FoR- VlÐft jCflT HERÍ? WHto/
SK? R- oyR. J>VRO- Hclöft *** EiT- RR srú* R H
jTflf- UR 2£lHí KK
MTöó fmiR 1 l'
KVE/N L-'lK
iUKKI á/FLT- N 1
iWflLffi BElT
TVCIR eiMS KbRN
fvElR E)MS 1 ■ £i>S'
J
Lausn á síÖustu krossgátu
Áhugi íslendingar á sagnfrœði
hefur œtið verið mikill og rit um
þau efni hafa jafnan verið aufúsu-
gestir á íslenzkum bókamarkaði.
Sagnfrœði- og bókmenntaáhugi
blandaðist saman þegar á 12. og 13.
öld, þegar öndvegisrit íslenzkrar
sögu og íslenzkra bókmennta urðu
til. Á þeim öldum, sem síðan hafa
liðið, hefur á ýmsu oltið hvort veg-
legra rúm hafi skipað í hugum
manna, sagnfrœðin eða skáldskapur
inn, en þessu tvennu ber nauðsyn til
að halda aðgreindu að minni hyggju.
íslendingasögurnar hafa hins
vegár ekki aðgreint sagnfrœðina og
skáldskapinn og að því höfum við
búið síðan í viðhorfum margra
mætra manna til þessara mála. Eru
raunar lítil takmörk fyrir því, hve
nauðsynlegt ýmsum höfundum sagn
frœðirita hefur þótt að gœða rit
sín anda skáldskaparins, en hafa
þá oft ekki gœtt þess sem skyldi
að draga glögg mörk á milli þess,
sem þekkt er af öruggum heimild-
um og hins, sem úr munnmœlum er
fengið eða jafnvel er hreinn skáld-
skapur.
Áhugi á sagnfrœðilegum viðfangs
efnum virðist mér hafa aukizt held-
ur en hitt á síðustu árum. Hafa
komið út ýmis merk sagnfrœðirit,
sem hér yrði of langt upp að telja,
enda sá ekki tilgangurinn með þess-
um orðum. En mig langar til að
vekja athygli á nokkrum ritum, sem
til þess eru fallin að glœða áhuga
ungs fólks á sögu og baráttu þjóð-
arinnar á liðnum óldum. Hef ég þá í
huga ritin í bókaflokknum Menn í
öndvegi, sem eru persónusögur
nokkurra þeirra manna, sem mest
hefur á oltið um framþróun mála á
ýmsum örlagaríkustu tímabilum í
þjóðarsögunni. Er þessum bók-
um það öllum sameiginlegt, að þœr
nálgast sóguleg viðfangsefni með
þvi að segja frá þeim mönnum, sem
hœst ber hverju sinni. En því er
þannig farið með okkur Islendinga,
að við höfum alltaf mestan áhuga
á sögu mannsins sjálfs, það er saga
einstáklingsins, sem okkur hefur
jafnan þótt mestu varða. En þau
rit, sem ég nefndi hér, eiga það öll
sameiginlegt, að sérmenntaðir menn
hafa um fjallað og ekki á að vera
sett fram neitt, nema það sem vitað
er sannast og réttast af öruggum
heimildum, og um annað haft vís-
indálegur fyrirvari. En efnið verður
áhugavert öllum þorra manna
Eftirfarandi spil birtist nýlega í
dönsku blaði og var lagt fyrir lesendur
að finna vinningsleiðina fyrir suður, sem
var sagnhafi og spilaði 4 hjörtu.
Norður:
A Á-K-3
V G-10-2
4 5-4
A K-D-10-9-8
Austur:
A D-G-8-4
V 6-5-3
♦ 10-8-6-2
* 5-4
Suður.
A 10-9-5
V Á-D-9-8-7
♦ A-3
* G-7-6
Vestur lét út tígul kóng og nú skuluð
þið lesendur góðir finna rétta úrspilið.
Það er mjög einfalt, en því miður tapa
margir spili eins og þessu.
Augijóst er að eigi vestur hjarta kótnig
sýnist við fyrstu sýn a'ð sagnhafi verði
Vestur:
A 7-6-2
V K-4
4 K-D-G-9-7
* A-3-2
RABB
fyrir þá sök, hve nœrri manninum
er gengið og reynt að gera sér grein
fyrir lífi hans og örlögum eins og
það birtist í heimildum. Er ákaflega
mikilsvert fyrir ungt fólk að fá
þannig kynni af mikilmennum sög-
unnar; að fá sem mestar stað-
reyndir um þá menn, sem verið
hafa í fararbroddi, og sem allra rétt
asta mynd af þeim. Er alkunnugt
hve mikið hefur skort á að gefin
vœri hlutlæg og rétt mynd af ýms-
■um helztu mönnum þjóðarinnar í
sagnfrœðiritum, en sú mynd, sem
unglingurinn fyrst fœr af mikil-
menninu, vill oft sitja lengi í hug-
anum. Og ekki er gott að þurfa of
oft að táka goð af stöllum.
Og þegar hugað er að sagnfrœði
má gjarna nefna merkt rvt í þeirri
grein, sem út kom skömmu fyrir
jól. Er það Kaupstaður í hálfa öld,
saga Reykjavíkur frá 1786—1836,
sem Sögufélagið og Reykjavíkur-
borg hafa gefið út sameiginlega. Er
þar að finna frumheimildir að sögu
Reykjavíkur á þessum tíma, sem
eru að sjálfsögðu grundvöllur allra
rannsókna í sögu Reykjavíkurborg-
ar. Virðist mér þetta rit ekki sízt
muni vera forvitnilegt fyrir máls-
sögurannsóknir, því að þessar heim-
ildir eru flestar á máli, sem mjög
nálgast dönsku. En þetta gerir það
að verkum, að góður markaður œtti
að vera fyrir þessa bók utan land-
steinanna og er þeirri hugmynd hér
með komið á framfœri, að stuðlað
yrði að sölu þess í Danmörku og
annarsstaðar á Norðurlöndum þar
sem markaður kynni að vera fyrir
hendi. Gœti útgáfunni orðið góður
styrkur að slíkri sölu, ef vel er á
haldið, því að þeir, sem keyptu
fyrsta bindi þessa verks, myndu
ugglaust einnig kaupa hin.
Jón Hnefill Aðálsteinsson.
að gefa 4 slagi, þ.e. einn slag í hverjum
lit. Geti sagnihafi gert laufið gott getur
hann losnað við spaða heima í laufið í
borði. Ýmsar hættur leynast þó á vegi
sagnhafa. Hann drepur að sjálfsögðu
tígul-útspilið með ásnum. Láti hann út
spaða, drepi í borði með kóng, láti því-
næst út tromp og vestur fær slaginn á
kónginn þá er spili'ð tapað. Vestur tekur
tígul-slag og lætur út spaða. Þegar svo
andstæðingarnir komast inn á laufa ás
þá fá þeir fjórða slaginn á spaða.
Reyni sagnhafi að láta út lauf þá gefur
vestur í fyrsta sinn og síðar er hann
kemst inn þá tekur hann laufa ás og
lætur enn út lauf og austur trompar.
Hvernig er þá rétt að haga úrspilinu?
Sagnhafi vinnur alltaf spilið ef hann
tekur fyrst slag á tromp ás og lætur
næsit út tromp. Vestur fær slaginn, tek-
ur tígulslag og nú er sama hvað hann
gerir spilið vinnst alltaf. Sagnhafa tekst
að gera laufið gott og getur því iosnað
við spaða heima og gefuir ekki spaða-
slag.