Lesbók Morgunblaðsins - 19.01.1969, Blaðsíða 16

Lesbók Morgunblaðsins - 19.01.1969, Blaðsíða 16
y&gaíy' B(rr . 3» (aCL Jöl lll s'0u FiiPópu- K7EAJM £UKR V Ln kme ^ggp m r * t< úfl- to/4- ífl Ró- N D- LlK- rmS- HLUT 1 W - N: > (p KVflÐ f&t- Fesrfl Km£á KflfiJ ÖLV- fl{)UR á9 WD- L'flT SK.iT. srm RotRí?- SKftPMR SPILIK ji'oó- Ki/cK- N fí FtJ Tae Xlflófl- MÉFK- UR. m 0** fi/ElR ÉlriS íí/XGO- R 8WL F>fíFUf\~ Sö i?ú 5ffMna. HIEÍMR KF- STÚL- k w TRid 4- Uft ir pu (tuius- RRF? éTR '/ yfíFfí teófl Ö\IIT- RR éld- 5TÁÍ)l P Ct&LH- KhKH ÞVFI ífíál- Ht-T. FÉLHÍk fldtfl Fnrm L'i r- ffCZl KfV/tci RUáL Hflrei BfloriÐ hf ték —V smt- Fugt- IMN FfláK- IR ■ ELD ST- K. © R FtlöT FflMfl KVEfí- r<r\ru Í.EF f?R HftftKI- M R FoR- VlÐft jCflT HERÍ? WHto/ SK? R- oyR. J>VRO- Hclöft *** EiT- RR srú* R H jTflf- UR 2£lHí KK MTöó fmiR 1 l' KVE/N L-'lK iUKKI á/FLT- N 1 iWflLffi BElT TVCIR eiMS KbRN fvElR E)MS 1 ■ £i>S' J Lausn á síÖustu krossgátu Áhugi íslendingar á sagnfrœði hefur œtið verið mikill og rit um þau efni hafa jafnan verið aufúsu- gestir á íslenzkum bókamarkaði. Sagnfrœði- og bókmenntaáhugi blandaðist saman þegar á 12. og 13. öld, þegar öndvegisrit íslenzkrar sögu og íslenzkra bókmennta urðu til. Á þeim öldum, sem síðan hafa liðið, hefur á ýmsu oltið hvort veg- legra rúm hafi skipað í hugum manna, sagnfrœðin eða skáldskapur inn, en þessu tvennu ber nauðsyn til að halda aðgreindu að minni hyggju. íslendingasögurnar hafa hins vegár ekki aðgreint sagnfrœðina og skáldskapinn og að því höfum við búið síðan í viðhorfum margra mætra manna til þessara mála. Eru raunar lítil takmörk fyrir því, hve nauðsynlegt ýmsum höfundum sagn frœðirita hefur þótt að gœða rit sín anda skáldskaparins, en hafa þá oft ekki gœtt þess sem skyldi að draga glögg mörk á milli þess, sem þekkt er af öruggum heimild- um og hins, sem úr munnmœlum er fengið eða jafnvel er hreinn skáld- skapur. Áhugi á sagnfrœðilegum viðfangs efnum virðist mér hafa aukizt held- ur en hitt á síðustu árum. Hafa komið út ýmis merk sagnfrœðirit, sem hér yrði of langt upp að telja, enda sá ekki tilgangurinn með þess- um orðum. En mig langar til að vekja athygli á nokkrum ritum, sem til þess eru fallin að glœða áhuga ungs fólks á sögu og baráttu þjóð- arinnar á liðnum óldum. Hef ég þá í huga ritin í bókaflokknum Menn í öndvegi, sem eru persónusögur nokkurra þeirra manna, sem mest hefur á oltið um framþróun mála á ýmsum örlagaríkustu tímabilum í þjóðarsögunni. Er þessum bók- um það öllum sameiginlegt, að þœr nálgast sóguleg viðfangsefni með þvi að segja frá þeim mönnum, sem hœst ber hverju sinni. En því er þannig farið með okkur Islendinga, að við höfum alltaf mestan áhuga á sögu mannsins sjálfs, það er saga einstáklingsins, sem okkur hefur jafnan þótt mestu varða. En þau rit, sem ég nefndi hér, eiga það öll sameiginlegt, að sérmenntaðir menn hafa um fjallað og ekki á að vera sett fram neitt, nema það sem vitað er sannast og réttast af öruggum heimildum, og um annað haft vís- indálegur fyrirvari. En efnið verður áhugavert öllum þorra manna Eftirfarandi spil birtist nýlega í dönsku blaði og var lagt fyrir lesendur að finna vinningsleiðina fyrir suður, sem var sagnhafi og spilaði 4 hjörtu. Norður: A Á-K-3 V G-10-2 4 5-4 A K-D-10-9-8 Austur: A D-G-8-4 V 6-5-3 ♦ 10-8-6-2 * 5-4 Suður. A 10-9-5 V Á-D-9-8-7 ♦ A-3 * G-7-6 Vestur lét út tígul kóng og nú skuluð þið lesendur góðir finna rétta úrspilið. Það er mjög einfalt, en því miður tapa margir spili eins og þessu. Augijóst er að eigi vestur hjarta kótnig sýnist við fyrstu sýn a'ð sagnhafi verði Vestur: A 7-6-2 V K-4 4 K-D-G-9-7 * A-3-2 RABB fyrir þá sök, hve nœrri manninum er gengið og reynt að gera sér grein fyrir lífi hans og örlögum eins og það birtist í heimildum. Er ákaflega mikilsvert fyrir ungt fólk að fá þannig kynni af mikilmennum sög- unnar; að fá sem mestar stað- reyndir um þá menn, sem verið hafa í fararbroddi, og sem allra rétt asta mynd af þeim. Er alkunnugt hve mikið hefur skort á að gefin vœri hlutlæg og rétt mynd af ýms- ■um helztu mönnum þjóðarinnar í sagnfrœðiritum, en sú mynd, sem unglingurinn fyrst fœr af mikil- menninu, vill oft sitja lengi í hug- anum. Og ekki er gott að þurfa of oft að táka goð af stöllum. Og þegar hugað er að sagnfrœði má gjarna nefna merkt rvt í þeirri grein, sem út kom skömmu fyrir jól. Er það Kaupstaður í hálfa öld, saga Reykjavíkur frá 1786—1836, sem Sögufélagið og Reykjavíkur- borg hafa gefið út sameiginlega. Er þar að finna frumheimildir að sögu Reykjavíkur á þessum tíma, sem eru að sjálfsögðu grundvöllur allra rannsókna í sögu Reykjavíkurborg- ar. Virðist mér þetta rit ekki sízt muni vera forvitnilegt fyrir máls- sögurannsóknir, því að þessar heim- ildir eru flestar á máli, sem mjög nálgast dönsku. En þetta gerir það að verkum, að góður markaður œtti að vera fyrir þessa bók utan land- steinanna og er þeirri hugmynd hér með komið á framfœri, að stuðlað yrði að sölu þess í Danmörku og annarsstaðar á Norðurlöndum þar sem markaður kynni að vera fyrir hendi. Gœti útgáfunni orðið góður styrkur að slíkri sölu, ef vel er á haldið, því að þeir, sem keyptu fyrsta bindi þessa verks, myndu ugglaust einnig kaupa hin. Jón Hnefill Aðálsteinsson. að gefa 4 slagi, þ.e. einn slag í hverjum lit. Geti sagnihafi gert laufið gott getur hann losnað við spaða heima í laufið í borði. Ýmsar hættur leynast þó á vegi sagnhafa. Hann drepur að sjálfsögðu tígul-útspilið með ásnum. Láti hann út spaða, drepi í borði með kóng, láti því- næst út tromp og vestur fær slaginn á kónginn þá er spili'ð tapað. Vestur tekur tígul-slag og lætur út spaða. Þegar svo andstæðingarnir komast inn á laufa ás þá fá þeir fjórða slaginn á spaða. Reyni sagnhafi að láta út lauf þá gefur vestur í fyrsta sinn og síðar er hann kemst inn þá tekur hann laufa ás og lætur enn út lauf og austur trompar. Hvernig er þá rétt að haga úrspilinu? Sagnhafi vinnur alltaf spilið ef hann tekur fyrst slag á tromp ás og lætur næsit út tromp. Vestur fær slaginn, tek- ur tígulslag og nú er sama hvað hann gerir spilið vinnst alltaf. Sagnhafa tekst að gera laufið gott og getur því iosnað við spaða heima og gefuir ekki spaða- slag.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.