Lesbók Morgunblaðsins - 16.07.1969, Síða 21

karlinn í tunglinu. Nú liggur
nærri að þetta rætist, þó ekki
alveg, því Collins verður eftir
í aðalfarinu meðan félagar
Ihiatnis trveir fara í ferjuinmi tii
tumigtlsins. CoiUing miun þá
sveima um tunglið í rúmra
hundrað km. hæð. Hann hefur
þó ekki minna hlutverk á hendi
en þeir, því það veltur á færni
hans, að tenging ferjunnar og
farsins heppnist, er félagar
hans snúa aftur frá tunglinu.
Collins er tailinn hlédrægast-
ur allra hinna fimmtíu og
tveggja geimfara Bandaríkj-
anna. Meira að segja kona
hans kveður hann fáorðan.
Fyrrum kennari hans segir
hann hafa verið „mjög rólegan
dreng og sérlega hlédrægan.“
Hainn er m.aðuir fraimlkvæmid-
anna en ekki orðanna. Er þeir
John Young voru á hring-
'bnauit í Gemini-lO fyrir réttum
tveimur árum, voru þeir rvo fá-
orðir, að orð var á haft. En
svo lítið, sem talað var, þá var
því meira gert. í þeirri ferð
fór Coliims í fjörutíu iruíniútma
geimgöngu. Hann bar eldflauga
byssu og stýrði sér með henni
milli farsins og mannlauss fars,
sem tengt hafði verið. Collins
fór yfir í það far og sótti þang-
að rannsóknartæki nokkurt.
Aldrin er sá þeirra félaga,
sem stjórna mun tunglferjunni.
Fyrir fjórum árum lá við borð
að hann yrði útilokaður frá
geimferðum fyrir fullt og allt.
Hann var að stökkva af stökk-
bretti og slasaðist á hné. Ár-
ið 1965 meiddi hann sig enn á
sama hnénu. Gerður var upp-
skurður á því og tókst svo vel,
að Aldrin fór fyrstu geimferð
sína í nó'vembermiániu0i árið
1966. Frammistaða hans vakti
mikla athygli. í Gemini-12 ferð
inni, hagaði Aldrin sér fráleitt
eins og nýliði, sem hann raun-
ar var. Hann lítur mjög alvar-
Hann var hætt kominn í þess-
ari göngu sinni. Hann varö að
gera þrjár tilraunir, áður en
hann náði tækinu.
Collinsfjölskyldan hefur
löngum haft gaman af svaðil-
förum. Frændi Collins var fræg
ur í hernum á sínum tíma fyrir
djörfung og snarræði. Karl-
menn fjölskyldunnar hafa oft-
ast verið hermenn, og Michael
fór að dæmi forfeðra sinna.
Hann tók BA. próf frá West
Point hersikólanuim árið 1952 og
gekk síðan í flugherinn. Hann
var reynsluflugmaður í til-
raunastöð hersins í Kaliforníu
og prófaði þar einkum herþot-
ur og orrustuvélar. Hann hef-
ur að baki meira en 4000 flug-
tíma.
CoUins fædidist í Rómiaiborg
hinn þrítugasta og fyrsta októ-
ber árið 1930, þar sem faðir
hans var hermálafulltrúi um
eitt skeið. Hann er kvæntur
Patriciu Finnegan frá Boston í
Massachusetts. Þau eiga þrjú
börn, Kathleen, Ann, og Micha-
el og eru þau tíu, átta og sex
ára.
Meðal áhugamála Collins eru
veiðar og handbolti. Hann hef-
ur hlotið ýmis heiðursmerki fyr
ir vel unnin störf og mikla
hæfni.
leguim aiuigiuim á geimifarastiörf
sín. Þeir félagar fóru 59 hring-
ferðir urn jörðu og áítitiu að
tengja geimfarið mannlausu
fari á hringbraut. Auk þess
áttu þeir að gera þetta aðstoð-
arlaust og var það í fyrsta
sinn í sögunni. Lovell var sá
geimfari sem lengst allra hafði
verið úti í geimnum, en \ldrin
lagði samt mikið af mörkum til
þessa afreks þeirra. Kom sér
þá vel hin mikla þeltking hans
á vélfræði geimfara, en um það
efni hafði dioikltioirsiritgerð hans
fjallað. Síðar í sömu ferð sýndi
Aldrin hæfni mannsins til að
ELDFLAUCAR
OC CEIMFLUC
Framih. af bls. 11
hvorki væri eyðandi peoingum
né tíma í það. Á sama grund-
velli neituðu þeir að spjalla
við Cleator um eldflaugatil-
raunir og nytsemi þeirra.
En einis og allir vita, er slík
tregða algeng hjá stjórnum
lanida, þegaæ um nýmæli er að
ræða. Þannig var það t.d. 1907,
þegair Wrightbræðuir buðu
bresku stjóroinmi flugvél, sem
gæti flogið 100 mílna veiga-
lenigd með um 40 mílma hraða
á klst. Þeir femgu kuldalegar
uindirtéktir og vasr tilkynmt í
stuttu máli, að ekkert gagn
væri að slíkum hlutum. Þetta
var 8 árum fyrir hinia frægu
oruetu við Skagerak, þar sem
flugvélar sýndu ótvÍTætt gagn
semi sína í hernaði og höfðu
reyndar gert það áður.
FRAMTÍÐARÚXLIX
GEIMFLUGS 1940
Að þessum molum samamtínd
um sku'lum við taka saman í
stuttu máli, hvernig málin.
stóðu um 1940, miðað við þá
þekkiinigu og reynslu, sem
menn höfðu aflað sér þá.
1. Menn voru orðnir alveg
sannfærðir um, að hægt yrði
að senda eldflaug út fyrir
gufuhvolf jarðar og sigrast
þannig á aðdráttaraflinu.
2. Menn voru einnig vissir
um, að flug í lofttómu rúmi
væri mögulegt með eldflaugog
einnig að hægt yrði að stjórna
henni þar að vild.
3. Menn vissu um tilvist
geimgeisla, en nokkuð voru
þeir ósammála um áhrif þeirra
á væntanlega geimfara. Sumir
töldu þá banvæna, aðrir að
þeir væru skaðlausir. Reynslan
ein gat skorið úr þessu. Þó
skín það í gegnum allar um-
ræður og áætlanir frá þessum
árum, að menn virtust ekki
liafa haft miklar áhyggjur af
þessu atriði.
4. Forseti brezka geimsigl-
ingafélagsins, Mr. Cleator,
athafna sig við þyngdarleysi
með betri árangri, en áður
þekktist.
Edwin Aldrin fæddist í Mont
clair í New Jersey hinn tutt-
ugasta janúaT árið 1930. For-
eldrar hans voru hjónin Mari-
on og Edwin Aldrin. Var fað-
ir hans liðsforingi í hernum.
Aldrin lauk prófi frá Mont-
clair gagnlfræðiaisikólaniuim og
hlaut því næst B.A. stig frá
West Poiinit herslkóil'ainiuim árið
1951. Þá gekk hann í flugher-
inn og flaug m.a. til Kóreu
mieðain stóð á stríðiiruu þair.
Hann fór sextíu og sex árás-
sem áður er minnst á, fullyrðir
að þá þegar sé hægt að smíða
geimflaug, er geti komizt út úr
gufuhvolfinu og til annarra
hnatta, en slík eldflaug mundi
vega yfir 49 þús. tonn og ekki
kosta minna en 20 milljónir
sterlingspunda. Sem sagt óvið
ráðanlegt verk „þar til við fá-
um eldsneyti sem er mun
kraftmeira en það, er við
þekkjum i dag, — og það kem
ur‘, bætir Cleator við.
Við sjáum á þessu að elds-
neytið virtisit vera eini þrösk-
ulduir mainna í þessu máli fyr-
iir strið. Glögga grein höfðu
þeir gert sér fyriir þeim vanda
málum, er fylgdu þvi að senda
menn með slíkum eldflaiugum.
Höfðu gert sér grein fyrir
vaindamáli hinæar mildiu hraða
aulkningair. Þjóðverjair höfðu
slagið þvi föstu með tili-aun-
um og útreikniinguim, að mað-
ur mumdi lifa af hraðaauloimg
una 0—25 þúsuind míluir á kist.
ef hún tæki 8 miniútuæ eða
meir.
Þynigdiairleysið úti í geimn-
um vissu menm að sj álfsögðu
um og virtist enginm lita á það
sem neitt vamdamál.
Hvað um lendingaa:? Jú,
menm vissu um hættuina, sem
fylgir þvi aið koma iinm í gufu
hvolf, og hitamyndumimia, sem
því fylgir. Menm höfðu reikn-
að út braiutir geimskips í þessu
tilviki og gert ráð fyrir lend-
ingu þess með faiihlifuim að
síðuistu. Og hvað hefuir ekki
staðist af þessu öilu samam?
Meira að segja höfðu menm á
þessum árum gert ráð fyrix
smíði eldsneytissböðva, er væru
á braut úti í geknmium eða á
tuinglinu sjálfu. Slík eldsmieytis
stöð átti að kosta um 2 mililjóm
ir puinda, að þeirra tíma út-
reikmámgi. Ekiki vitum við enm
þá hvoirt sú áætlun stenzt eða
ekki, því að þetta er enmþá
óreynlt.
Hvert ætluðu memn svo að
arferðir og hlaut ýmsar orður
fyrir. Seinna varð hann verk-
fræðingur í hernum og fékkst
þar við geimför. Hann hlaut
doktorsgráðu sína árið 1963 og
var valinn til geimferðaþjálf-
unar sama árið.
Aldrin er kvæntur Joan A.
Arehier frá New Jersey. Þaiu
eiga þrjú börn, Michael, Jan-
ice og Andrew, 13, 12 og 11 ára.
Aldrin á sér mörg áhugamál.
Hann er íþróttamaður .nikill,
stuinidiar hlau'p, dýflin'gar og köf-
un. Hann er félagi í ótal sam-
tökum og nefndarmaður í
Edwin J. Aldrin jr.
fara á þessum tímum? Svarið
er ofur einfalt: tumglið var
númier eitt, siðam Mairs og Ven
uis, eirns og nú.
Að öllu þessu samantekmu
virðist mainmii helst, að ekkert
hafi stiaðið fyrir því, að menn
heimsæktu aðra hnietti á árum
um 1935 — 40, nema — án
tölvutæknima hefði þetta ver-
ið ómögulegt og þetta er stórt
nema — eldsneytið.
Nú er sú þrautin leyst, enda
hefur áramgurinm ekki látið
sbamda á sér. Nú er þrautin
beim og glöggir menm geta hæg
lega séð framtíð þessara mála
í hendi sér — að minmsta kosti
síður en fyrir 30 áruma, þegar
fróðix menm spáðu þvi, að ekki
yrðu nema svo sem hundrað
ár, þar til hægt yrði að heim-
sækj a okkar gaimla vin — karl
iinm í tumgliniu.
I KJÖLFAR
Frarníh. af bls. 3
mönnuð geimför til vissra geim-
rannsókna en mannlaus.
Menn geta haldið við og lag-
fært tæki, sem bila úti í geimn-
um, svo og skipt um og gert þær
breytingar, sem þarf og yfirleitt
unnið öll vísindastörf.
Miklar uppgötvanir, tæknifram-
farir og aukinn fróðleikur bíða
okkar, er Opolloáætluninni lýk-
ur. Ef við notum okkur þau færi,
sem við eigum nú kost á mun
árangurinn skyggja gersamlega á
fyrri afrek geimaldar.
kirkjusöfnuði sínum. Hann hef
ur hlotið allmargar orður fyrir
vel unnin störf í verkfræði og
vísindum og hreystilega ’rammi
stöðlu í bernium.
Aldrin hefur mikla flug-
reynslu að baki. Hann á meira
en 3,500 skráða flugtíma, flesta
þeirra í þotum. Hann hefur
lent tunglferjunni notkrum
sinnum og tekizt vel. 4.1drin
setti met í geimgöngu er hann
dvaldist meira en fimm og
hálfa kulkkustund utan fars
síns í Gemini-12 ferðinni.
Hann verður annar maðurinn
sieim stígur fæbi á tuinig'lið.
16. júlí 1969
LESBÓK MORGUNBLAí'SINS 21