Lesbók Morgunblaðsins - 05.07.1970, Qupperneq 6

Bertrand Russell með tveimur bömum sínum og Doru Black.
FANGELSIS-
VIST
OG NÝJAR
ÁSTIR
Úr sjálfsævisögu Bertrands Russells
The Darkness within
2. hluti
Þegiar Kerensiky gierði bylt-
inguna, var haldinn mikill fund
ur stuðningsmanna hennar í
Leeds. Ég talaði á þessum fundi,
og Colette var stödd þar ásamt
eiginmanni sínum. í lestinni
þangað urðum við samferða
Ramsey MacDonald, sem reyndi
að stytta okkur stundir með
skozkum gamansögum sem
voru svo drepleiðinlegar að
ómögulegt var að átta sig á því
hverju sinni að þeim væri lok-
ið. í Leeds var ákveðið að gera
tilraun til að mynda samtök í
Englandi og Skotlandi í því
skyni að koma á fót ráðum
verkamanna og hermanna að
rússneskri fyrirmynd.
f London var haldinn fundur
í þessum tilgangi í Brother-
hood kirkjunni við Southgate
Road. Þjóðernissinnuð dagblöð.
dreifðu flugritum í nærliggj-
andi bjórstofum (þetta er mjög
fátæklegt hverfi), þar sem til-
kynnt var að við hefðum sam-
band við Þjóðverja og gæfum
þeim merki um það, hvar þeir
skyldu varpa sprengjum sínum.
Fyrir þetta urðum við ögn óvin
sælir í nágrenninu, og múgur
settist þegar um kirkjuna.
Flestir okkar höfðu þá trú
að það væri óskynsamlegt að
veita mótspymu. Þó reyndu
nokkrir það, m.a. Francis Meyn
ell, og særðust í átökunum.
„TVEIR DRUKKNIR
KVENVARGAR RÉÐUST AÐ
MÉR MEÐ NAGLASPÝTUR
A» BAREFLUM"
Múgurinn ruddist inn í kirkj-
una með nokkra liðsforingja í
fararbroddi. Liðlsforingjamir
voru þeir einu sem voru sæmi-
lega ódrukknir. Allt var í hers
höndum. Hver varð að reyna að
bjarga sér eftir beztu getu, með
an lögreglan horfði á aðgerða-
laus. Tveir drukknir kvenvarg
ar réðust að mér með spýtur al-
settar nöglum. Á meðan ég
var að velta því fyrir mér,
hvernig maður ætti að bregðast
við þessari tegund árásar, fór
ein kvennanna úr okkar hópi
til lögreglunnar og lagði til að
mér yrði veitt einhver aðstoð.
Lögreglumennirnir ypptu að-
eins öxlum.
„En hamm er frábær beim-
spefoimiglur,“ sagiði konan og
lögreglumennirnir ypptu enn
öxlum. „En hann er frægur um
alla veröld sem fræðimaður,"
hélt hún áfram. Lögreglumenn
irnir létu sér enn fátt um finn-
ast. „Bn bróðir hans er jarl,“
æpti hún að lokum. Við þetta
brá lögreglumönnunum heldur
í brún og þeir skunduðu mér
til hjálpar.
Þeir urðu þó of seinir á vett-
vfamig til að verðla mér að
nokkru liði. Ég á líf mitt að
launa ungri konu, sem ég
þekki ekki, en hún tók sér
stöðu milli mín og valkyrjanna
nægilega lengi til að mér tókst
að forða mér. Sem betur fer
slapp hún ómeidd, en margt
fólk, bæði karlar og konur,
varð fyrir árásum og voru föt-
in rifin utan af því, er það yfir-
gaf byiggdmiguinia,
Presturinn í Brotherhood
kirkjunni .var mjög hugaður
friðarsinni. Þrátt fyrir þessa
reynslu, þauð hann mér síðar
að koma og flytja ávarp í
kirkju sinni. í það skiptið
kveikti múgurinn í prédikunar
stólnum, svo að ekki varð af
ræðuhöldum. Þetta voru þó
einu persónulegu kynni mín af
ofbeldi. Allir aðrir fundir mín-
ir fóru fram með spekt.
Þegar þarna var komið sögu,
voru samskipti mín og ríkis-
stjórnarinnar orðin mjög slæm.
Árið 1916 ritaði ég bækling sem
„No Conscription Fellowship“
gaf út og fjallaði um samvizku-
liðhlaupa er dæmdur hafði ver-
ið til fangelsisvistar í trássi
við lagagreinina um samvizku-
ástæður. Bæklingurinn kom út
án þeisis að niafnis m'íns væri get-
ið, en ég koimsit að því, mér til
undrunar, að þeir sem dreifðu
honum voru sendir í fangelsi.
Þess vegna skrifaði ég bréf til
blaðsins „The Times“ til að lýsa
því yfir að ég væri höfundur-
inn. Ég var sóttur til saka og
sektaður um 100 sterlingspund.
Ég greiddi ekki sektina, svo að
nokkuð af munum mínum í Cam
bridge var selt fyrir þessa upp
hæð. Hins vegar keyptu góð-
viljaðir vinir mínir þessa muni
og gáfu mér aftur. Því þótti
mér sem mótmæli mín hefðu eig
inlega verið unnin fyrir gýg.
Um þessar mundir höfðu all-
ir yngri kennararnir í Trinity
gerzt herforingjar, og hinir
eldri vildu auðvitað leggj a eitt
hvað af mörkum. Þess vegna
srviptiu þeir miiig leyfi til
fyrirlestra við háskólann. f
stríðslok var mér boðið að
koma aftur, en þá hafði ég ekki
lemigiur nieiinia lönigium til afð gera
það.
Þótt undarlegt kunni að virð
ast, voru margir starfsmenn
hergagnaverksmiðjanna friðar-
sinnar. Vegna ræðuhalda minna
yfir verkafólki í hergagna
verksmiðjunum í Suður-Wales,
sem mjög voru ranghermd af
leyniilöigreigllumiönnum, gaf her
málaráðuneytið út þá tilskipun
að mér skyldi hvergi hleypt
inn á nein bannsvæði, þ.e.a.s.
þau svæði sem helzt voru varin
gegn nijósmurum. Fortsviarsmenm
mínir neyddu hermálaráðuneyt
ið til að lýsa því yfir að ég
væri ekki álitinn þýzkur njósn
ari, en samt sem áður fékk ég
hvergi að koma nálægt sjó svo
að ég gæti ekki sent merki til
kafbátamnia. Ef nílkisstjómin
hefði ekki hlaðið slíku lofi á
mig, þá hefði ég gefið friðar-
baráttuna upp á bátinn, þar
sem ég var orðinn sannfærður
um að hún væri alveg tilgangs-
laus. En úr því að rikisstjórn-
in var á öðru máli um það, hélt
ég kannski að mér skjátlaðist
og hélt áfram.
Um það leyti sem ég drýgði
glæp þann, er mér var varpað
í fangelsi fyrir, hafði ég þó
ákveðið að ég gæti ekkert
meira aðhafzt, Þg bróðir minn
hafði látið rikisstjórnina vita
um þessa ákvörðun mína. „No
Coiniscriptiioin Fellow'slhiip11 gaf út
lítið vikublað, sem nefndist
„The Tribunal“ og ég var van-
ur að skrifa grein í vikulega.
Eftir að ég hafði látið af rit-
stjórastarfinu, bað nýi ritstjór-
inn mig eitt sinn á síðustu
stumidiu um að slkrifla grein viik-
uminiar, þiar sem harnn var veik-
ur. Ég varð við bón hans og
sagði í greininni að amerískir
hermenn yrðu notaðir til að
berja niður verkföll í Englandi,
þar sem þeir hefðu mikla
reynslu í því starfi í sínu eigin
landi. Þessari staðhæfingu til
stuðnings tók ég orðrétt kafla
upp úr skýrslu Öldungadeildar
Bandaríkjaþings. Ég var dæmd
ur í 6 mánaða fangelsi.
Þetta var þó alls ekki svo
slærnit. Það hélt sjálf'svirðimgu
minni lifandi og veitti mér um-
hiuigsiuinianeflniL, siem var eklki eims
sársaukafullt og eyðilegging
heimsins. Fyrir íhlutun Arth-
urs Balfours fékk ég að lesa og
skrifa í fangelsinu að vild, þó
með því skilyrði að ég fengist
ekki við neinn friðaráróður.
Ég kunni að mörgu leyti vel
við miig í fanigelsiiintu. Eg las
geysimilkiið og skrifaði DÓkina
„Introduction to Mathematical
Philosophy" og byrjaði á „Ana
lysis of Mind“. Ég hafði ekki
lítinn áhuga á samföngum mín-
um, sem mér virtust á engan
hátt á lægra siðferðisstigi en
aðrir borgarar, þótt þeir væru
flestir aðeins undir meðal-
greind, eins og má reyndar sjá
af því að þeir skyldu vera
gripnir.
AFBRÝÐISEMI KVALDI
HANN í FANGELSINU
Ég hafði aðeins eitt á móti
því að dveljast í fangelsinu, og
það var í sambandi við Col-
ette. Réttu ári eftir að ég varð
ástfanginn af henni, varð hún
hrifin af öðrum manni, þótt
hún óskaði ekki að slíta sam-
bandinu við mig. Ég var hins
veig'ar mjöig aifbrýðisiamiur. Við
áttum hræðilegar orðasennur,
og eftir það greri í rauninni
aldrei fullkomlega um heilt
með okkur. Meðan ég var í
fangelsinu, kvaldist ég stöðugt
af afbrýðisemi, sem kynferðis-
legur vanmáttur minn undir
þessum kringumstæðum kynti
miskunnarlaust undir. Ég taldi
afbrýðisemi ekki samboðna
mér, þar sem ég leit á hana
sem andstyggilega tilfinningu,
en engu að síður var ég hald-
inn henni.
Ég geri mér grein fyrir því
nú að tilfinningin var heimsku
leig, oig að tilfiinninigiar Colettes
til mín voru nægilega alvarleg
ar til að lifa af fjölda minni
háttar ástarævintýra. En mig
grunar að sú heimspekilega aí
staða, sem mér tekst að halda
til slfkra mála nú, eigi rætur
að rekja til líkamlegrar hrörn-
uimar frteimiuir ein ainidlags þrosfca.
Staðreyndin er auðvitað sú að
hún var mjög ung og gat ekki
stöðugt lifað í því háalvarlega
andrúmslofti sem ég bjó í á
þessum tímum. Þótt ég viti þetta
nú í dag, leyfði ég afbrýðisem-
inni að leiða mig til þess að
hallmæla henni ofsalega, vita-
skuld með þeim afleiðingum að
tilfintnjimigiar hienmar til muin kóln
uðu til muna. Við héldum ástar
sambandi okkar til ársins 1920,
en okkur tókst aldrei að endur
vekja fullkomnun fyrsta árs-
ins;
Ég var látinn laus úr fatig-
elisiilniu í siepteimlbier 1018, er þeig-
ar var ljóst, að stríðið var að
taka enda. Klukkan ellefu, þeg
ar vopnahlé var tilkynnt (ég
6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
5. júlí 1970