Lesbók Morgunblaðsins - 22.12.1970, Síða 24

Hlið
við
hlið
en hafa áhuga á dýrinu. Ég
varð að viðurkenna með sjálf-
um mér, að þrátt fyrir ókurteisi
hans og fyririitningu gagnvart
mér, þá hafði mannfjandinn
alltaf með einhverjum hætti
laðað mig að sér. Ég býst
við, að þar sem mig langaði til
að kynnast honum, þá hafi
ókurteisi hans og afskiptaleysi
styggt mig ennþá meira. Og
konan hans — já, það var nú
svo, ég hafði aðeins séð hana í
hljómleikasölum og leikhúsum
og akandi um í bíl með honum,
en það andlit, svo fágætlega
fullt af von og löngun, mundi
hafa hneppt hvern sem var í
fjötra. Hún var grönn og
veikbyggð, með fölt andlit og
ótrúlega rauðar varir og hinn
einkennilega gljáa á hrafnbláu
hárinu, sem svo oft fylgir mjall
hvítu andliti. Augu hennar
voru dásamleg, stór, speglandi,
dimm, og í þeim var ailtaf eitt-
hvað geigvænlegt að gerast.
í>ö vil ég alls ekki lýsa
þeim svo að það hafi þrátt fyr-
ir allt verið óhamingjusöm
augu. Þau endurspegluðu of
mikið af lífi og hreyfingu til
þess. Konan var lifandi, og um
hve margar af þessum stein-
runnu samkvæmiskonum er
hægt að segja það?
Það gerðist fáum dögum eft-
ir spjall mitt við Squidge, að
ég hitti Chasseloup í klúbbn-
um. Hann sat þar í horninu á
reykstofunni og drakk viský,
og einn af hinum ómerkilegu
leiðindasnápum klúbbsins var
að reyna að tala við hann.
Hann urraði eins atkvæðis
svaryrði af og til. Að stundu
liðinni fór sá leiðinlegi, og ég
var aleinn eftir hjá Chasse-
loup. Ég sat álengdar og
reykti, en sagði ekki aukatek-
ið orð. Það hlýtur að hafa ver-
ið eitthvað i þessu þagnarsam-
særi okkar, sem orkaði á
Chasseloup. Ég varð þess var,
að stöku sinnum leit hann á
mig, og að lokum hafði hann
sig reyndar upp í að varpa á
mig orði. Hann sagði:
„Viskýið í klúbbnum hérna
versnar með hverjum degi.“
Ég hugsa, að ég hafi roðnað
af ánægju, um leið og ég flýtti
mér að samþykkja:
„Jú, þetta er hroðalegt sull.“
(Hefurðu nokkurn tima
þekkt klúbb, þar sem félagarn-
ir eru ekki allir á einu máli
um það, að maturinn og drykk
urinn sé hvergi verri í gjörv-
allri borginni?)
Eftir nokkrar hressilegar
skammaklausur um klúbbviský
ið gekk Chasseloup jafnvel
svo langt að nefna fleiri dæmi
hinnar almennu hnignunar.
Hann sagði:
„Hugsa sér, hvernig komið er
fyrir Robbins ofursta, manni
sem stjómaði heilu stórfylki í
Suður-Afríku, og nú heíur líf-
ið ekki annað að bjóða honum
en starf í vinsmökkunarnefnd-
inni.“
Mér kom á óvart þessi
kumpánlega athugasemd, og áð
ur en ég gæti svarað, kórón-
aði hann hana með þessum orð-
um:
„Og jafnvel þar getur hann
ekki starfað öllu lengur. Hann
er búinn að eyða upp allri
bragðskynjuninni!"
Hann stóð skyndilega upp og
hringdi bjöllunni og pantaði dá
h'tið meira af þessu hallæris-
gutli.
Þetta marklausa samtal virt-
ist brúa bilið á milli mín og
Chasseloups. Upp frá þessu
kvöldi breyttist viðhorf hans
til mín. Það er ekki þannig að
skilja, að hann væri margmáll,
en ég varð þess áskynja, að ég
var einn af hinum fáu klúbb-
félögum, sem ekki fóru i taug-
arnar á honum. Ég var stórlega
uppveðraður af þvi.
„Ágætt, vinur sæll,“ hugsaði
ég með sjálfum mér, „bráðum
kemst ég að öllum sannleikan-
um um þig.“
Eigi að síður leið langur tími
milli þessa samtals okkar og
hins viðburðaríka sunnudags-
kvölds, þegar ég hitti þau
hjónin á hljómleikum hjá tón-
listarfélaginu Mínervu í Graf-
ton-salnum. Það er að vísu þýð
ingarlítið að öðru leyti en þvi,
að það hefur áhrif á atburða-
rásina, sem ég er i þann veg-
inn að lýsa, en ég verð að segja,
að smekkur minn á tónlist er
ókreddubundinn, heimsborg-
aralegur og ekki einskorðaður
við neitt þröngt úrval. Ég hef
gaman af Chopin og Sehuman
og flestum gömlu meisturunum.
Ég hef yndi af Bach, þegar ég
er í því skapi. Ég hef jafnvel
gaman af djassmúsík einstöku
sinnum og foxtrot og spilakassa
og hef ekkert á móti því að
heyra Bill gamla spila á munn-
hörpu. En ég verð að játa, að
það, sem þekkist undir nafn-
inu nútíma brezk tónlist, snert-
ir mig ekki. Kannski hef ég
ekki fengið menntun til að
meta hana. Ög viðfangsefni
tónlistarfélagsins Mínervu eru
næstum einskorðuð við brezka
nútímahljómlist. Hópar af mjög
dýrmætu, ofnærðu eða van-
nærðu fólki safnast saman, og
það situr á litlum, gylltum stól-
um og lætur móðan mása, yfir
sig hrifið af verkum Cvrusar
P.Q.H. Robinsons eða tónalióði
Ananathiusar K. Smiths. Ég
botna ekkert í þessu. Það
kann að hafa rétt fyrir sér.
Það eina, sem ég hef um þetta
að segja, er það, að mér leið-
ist það. Einasta ástæðan til
þess að ég fór á þetta einmitt
þetta kvöld, — og það er veik-
leiki sameiginlegur mörgum
óstyrklyndum bjálfum eins og
mér — var sú, að konan mín
tók mig með sér. Hún er vand
fýsnari í þessum efnum en ég.
Hún kann meira, og það er
kannski alveg rétt af henni að
trúa því, að Cyrus og Anana-
thius séu snillingar. Það skipt-
ir ekki máli, hitt skiptir aftur
á móti máli, að mér dauðleidd-
ist satt að segja. Og snemma
kvöldsins, þegar ég var að líta
í kringum mig og játa með sjálf
um mér, að mér, leiddist, þá
rann það allt í einu upp fyrir
mér, að parið, sem var nýkom-
ið inn og sat beint fyrir aftan
okkur var einmitt hr. og frú
Colin St.Clair Chasseloup. Leið
indin hurfu úr mér á stund-
inni. Hér var mannlegt við-
fangsefni, sem var stórum hug-
tækara en lifleg hrynjandin 5
F-moll sónötu hr. Cyrusar
P.Q.H. Robinsons. Ég litaðist
um og var allur á iði, og kona
mín varð að hasta á mig. Og þá
heyrði ég Chasseloup segja al-
veg upp úr þurru, og var
hreint ekki mjúkmæltur:
„Ég ætla ekki að hlusta á
meira af þessari bölvaðri vit-
leysu." Og hann stóð upp og
gekk í áttina til dyra í enda
salarins. Með tvö prósent af
sjálfstrausti stóð ég upp og
hvíslaði: „Ég hef ekki mjög
gaman af þessu, elskan, ég ætla
að skreppa fram og fá mér
sígarettu."
Ég skálmaði út og náði
Chasseloup i forstofunni. Mér
sýndist hann ógurlega tauga-
spehntur. Ég gekk beint til
hans og sagði:
„Hvemig væri að fá sér einn
lítinn?"
Það birti greinilega vfir and
liti hans. Hann kinkaði til mín
kolli mjög vingjarnlega og
tautaði:
„Jú.“
Ég verð nú að votta því virð-
ingu mína, sem er heilbrigðast
af ÖIlu í samkvæmislífinu, það
er að segja kjólfötum. Ég skal
bera þau gegnum hvaða erfið-
leika, sem það kann að kosta.
Við Chasseloup vorum báðir í
kjólfötum. Við löbbuðum út í
Graftongötu eins og við stóð-
um, hvorki með hatt né í
frakka. Hann hafði gengið svo
sem 15 metra, þegar ég mátti
hrópa:
„Drottinn minn dýri, það er
sunnudagskvöld. Allt lokað.
Við erum nákvæmlega 5 mín-
útum of seinir. Mér þykir þetta
hroðalega leiðinlegt félagi."
Það var gaman að virða fyr-
ir sér leik svipbrigðanna á
andliti Chasseloups. Áfallið af
vonbrigðunum og viðleitnina
til þess að láta ekki á því bera,
að hann hefði orðið fyrir áfalli,
og siðan hvernig hann skaut
illskulega fram hökunni. Hann
sagði aðeins:
„Við skulum sjá til, hvað við
geturn."
En í þessum hökuhnykk var
öll sú þverúðarfulla viðleitni
þess manns, sem skyldi ná i
vín, ekki endilega vegna þess
að hann langaði í það, heldur
miklu fremur vegna þess, að
hann þoldi ekki, að hann væri
hindraður í að koma áformi
sínu fram. Við gengum snar-
lega dálítinn spöl til vinstri —
eða til hægri — og við vorum
í götu, sem ég má ekki nefna,
nema öll sagan verði allt að
því ærumeiðandi. Hvað sem því
líður, vorum við ekki 5 mín-
útna gang frá Grafton-salnum,
og við gengum niður heims-
kunna götu, sem var aðallega
undirlögð af fínum einkaklúbb
um. Allt í einu rauf Chasse-
loup þögnina:
„Þessi staður er álitlegur.
Við skulum prófa hann.“
Utan frá séð var alveg aug-
ljóst, hvernig hann væri. Þetta
var úrvals einkaklúbbur, trú-
lega lokaður fuglafræðinga-
klúbbur eða klúbbur helgaður
mönnum, sem hafa unnið sér
lærdómsgráðu með þvi að upp-
götva leyndardóma neðansjáv-
argróðurs. Ég veit það ekki.
Chasseloup vissi það ekki, en
án þess að hika eitt andartak
óðum við óboðnir inn I
reyksalinn. Eftirlitsmaðurinn
góndi á okkur spyrjandi, en eft
ir að hafa litið einu sinni á
Chasseloup, sannfærðist hann
um haldleysi efasemda sinna.
Rétt eins og hann væri eigand-
inn sjálfur, fleygði Chasse-
loup sér út af í hægindastól
hægra megin vio anmnn, en ég
settist vinstra megin. Það voru
aðeins tveir gamlir herramenn
í stofunni, og þeir voru svo nið-
ursokknir i viðræður um
skjaldkirtilbólgu, að þeir tóku
ekki eftir okkur. Afgamall
þjónn birtist — maður sem
hlýtur að hafa verið þarna að
minnsta kosti í 30 ár — og nálg
aðist okkur feimnislega. Hann
bjóst til að taka við pöntunum
svona af gömlum vana, og svo
leit hann á okkur, og lúmskur
grunur sýndist fara um hann.
Þó ekki svo, að hann grunaði
okkur um græsku, fremur hitt,
að hann efaðist um sitt eigið
minni. Chasseloup í sínu hvíta
vesiti með gylltu hnöppunum, í
brvdduðum buxum og með skip
andi fas, gat enginn annar ver-
ið en hinn tignasti klúbbfélagi,
Þjónninn fálmaði klaufalega
um öskubakka og hvislaði eins
og í varnarstöðu:
„Þið ætlið að vera hér í
kvöld, herrar mínir, geri ég
ráð fyrir.“
Chasseloup setti upp ólik
indalegan hneykslunar- og fyr-
irlitningarsvip.
„Auðvitað," sagði hann.
Það lá við, að gamli þjónn-
inn færi á fjóra fætur á gólf-
teppinu, og siðan fór hann að
sækja handa okkur tvo tvö-
falda viskýsjússa. Á þessu get-
urðu séð, hverju mvndugur per
sónuleiki, studdur kjólfötum,
getur komið áleiðis. Ég hefði
trúlega ekki getað gert þetta
sjálfur, en í félagsskap Chasse-
loups gat ég ekki betur fund-
ið en ég væri gamalgróinn fé-
lagi í þessum klúbb, sem ég þó
vissi ekki einu sinni hvað hét.
Chasseloup var sizt af öllu
fyllibytta. En ég komst að því,
eða hef að minnsta kosti kom-
izt að því síðar, að hann telur
þrjá tvöfalda viský sinn rétta
og lögmæta skammt á kvöldi.
Þeir sýnast ekki hafa hin
minnstu áhrif á hann. Við feng-
um okkur tvo í þessum klúbb
— við vorum þar skemur en
10 mínútur, og síðan sagði
hann:
„Við fáum okkur einn í við-
bót einhvers staðar ann-
ars staðar og dólum svo til
baka.“
Mér virtist það nú alveg nóg
að hafa brotið landslögin svo
snarlega og með svo góðum
árangri, þó að við færum ekki
að freista forsjónarinnar frek-
ar. Og satt að segja, ef okkur
langaði til að drekka meira,
þá gátum við með hægu móti
gert það, þar sem við vorum.
En það var alveg augljóst, að
slíkt vandaleysi var þyrnir í
augum Chasseloups. Það var
alltof djöfull auðvelt. Það var
ekkert gaman að ná í vín,
nema maður þyrfti að berjast
til þess. Við vorum staðnir upp
og gengum til dyra. En rétt
sem við komum fram í fórdyr-
ið, sniglaðist utan af götunni
maður nokkur, sem helzt leit út
fyrir að vera húsþjónn. Hann
leit hræðslulega til okkar,
gekk síðan að Chasseloup og
hvislaði:
„Limpo?“
Neðanmálsskýring: Gælu-
nafnið Limpo gæti þýtt helt-
ingi eða svo sbr. ensku sögn-
ina to limp: stinga við.
Nú, auðvitað var Chasse-
loup haltur, og ég bióst við, að
kauði fengi makaleg mála-
Vilborg Dagbjartsdóttir
Haustkveðja
til
Jóhannesar
úr Kötlum
Móðir okkar fjallkonan
lætur hvítt lín utan um mosasængina
og breiðir yfir karl föður okkar
ég — alþýða systir þín —
les eilífðar smáblóm
við náttskímuna
dálítill stjörnuglitrandi daggardropi
fellur á haustgulnað blað
ó minnstu þess
ef veturinn verður langur og kaldur
hve heitt ég ann þér — stóri bróðir.
24 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
22. desembcr 1970