Lesbók Morgunblaðsins - 22.12.1970, Blaðsíða 8

Húsið á Eyrarbakka.
bjóða skipi sínu. 1 mis-
jöfnu veðurútliti er hann eld-
fljótur að gera það upp vxð sig,
hvort honum þykir róandi eða
ekki, á það mest við sjálfan
sig, en lætur ekki aðra hafa
þar áhrif á sig. Á Nori'ónu hef-
ur valizt með honum einvala
lið.
— Ég þakka ekki sjálfum
mér lán mitt á sjónum, nema að
litlu leyti, segir Jóhann. —
f>að á ég Guði mest að þakka,
og þar næst skipsfélögum mín-
um, vil ég sérstaklega nefna
sameignarmann minn, Jón
Jakobsson í Einarshöfn.
Ég hef ekki séð Jóhann öllu
glaðari, en þegar hann minnist
fyrstu formannsára sirrna, og
áranna þar á eftir, þegar hann
festir ráð sitt og fyrstu börn
þeirra hjóna fara að stiga við
stokkinn.
-— Ég stundaði mikið ferða-
lög, segir Jóhann. — Nokkurn
búskap hafði ég jafnan með
höndum, en var þó oftast að
heiman, til sjós, við jarðyrkju-
störf eða í flutningaferðum.
Heimilisstörfin hvíldu mikið og
þungt á konunni minni. Ekki
veit ég hvernig híin fékk ann-
að öllum sínum störfum. Henni
auðnaðist það samt. Henni féll
aldrei verk úr hendi.
Jóhann lærir snemma að
fara með plóg. Hann nemur
jarðyrkjustörf hjá Jóni Jóna-
tanssyni, alþingismanns, ásamt
fleiri ungum mönnum. Ferðast
þeir félagar um Árnessýslu vor
og haust, með fjóra hesta og
tvo plóga (Ólafsplóga, sem þá
þóttu mjög góðír), á vegum
Búnaðarfélags Islands. Eftir
þetta leggst það mikið niður að
pæla garðlönd með skóflu.
Þykir sjálfsagt að nota
plóginn í garðlöndunum. Vorið
1908 kemur Geir Gunnarsson
frá Háeyri heim frá Danmörku,
ásamt dönskum manni, og hafa
þeir félagar meðferðis mjög
góð jarðverkfæri. Jóhann er í
félagi með þeim um jarðyrkju-
vinnslu. Hann er plægingar-
maður meðan hestum er beitt
fyrir plóg, og fylgir þróuninni
í jarðyrkjunni, fer að vinna
með vélum 1937, og lengi þar á
eftir.
Já, Jóhann „stundar ferða-
lög.“ Víða liggja spor hans um
héraðið sem jarðyrkjumanns,
þar vinnur hann brautryðj-
endastarf, eins og þegar hann
kaupir einn af fyrstu mótor-
bátunum til Eyrarbakka. Enn
eru ótaldar flutningsferðir
hans milli Eyrarbakka og
Reykjavíkur, sem hann stund-
ar árum saman. Hann flytur
varninginn lengi vel á kerru-
hestum. 1 slæmri ferð á vetrum,
verður oft að setja þrjá hesta
fyrir fremstu kerruna, til að
ryðja brautina. Jóhann situr
ekki I ekilsætinu í þessum
flutningaferðum, en gengur við
hlið fremsta kerruhestsins.
Þau eru ótalin sporin hans um
Flóann, Hellisheiðina og Svína
hraunið. Honum hrökkva þessi
orð af vörum við mig:
— Stundum verður mér á að
hugsa, til hvers fólk hefur fæt-
ur nú til dags.
Oft lendir Jóhann í svarta-
byl í þessum flutningaferðum.
Þá þykir honum gott að sjá
ljósin á Kolviðarhóli, þegar
hann kermxr neðan Svínahraun,
og þeim mun betra að komast
í húsaskjól, og njóta gestrisni
þeirra góðu hjóna, Valgerðar
og Sigurðar Daníelssonar.
Bílaöldin gengur í gai-ð.
Og enn er Jóhann í flutn-
ingaferðum milli Eyrarbakka
og Reykjavikur. Árið 1919 fest
ir hann kaup á vörubifreið. Og
enn vinnur hann brautryðj-
endastarf. Hann er með fyrstu
mönnum, sem ekur þessa leið á
bifreið. Yfirleitt ganga bílferð-
irnar sæmilega, þó ekki sé um
annað að ræða en kerruvegi,
örmjóa og æði hlykkjótta. Oft
springur, oft þarf að skipta um
hjóL
Jóhann minnist þess, að eitt
sinn er Vilhjálmur S. Viihjálms
son með honum í bílnum til
Reykjavíkur. Vilhjálmur er þá
unglingur að árum, og gott ef
þetta er ekki fyrsta ferðin
hans suður. Hvað um það, ferð-
in verður ekki tíðindalaus.
Þegar þeir félagar eru komnir
upp í miðja Kamba, losnar
annað framhjólið. Jóhanni
hafði orðið litið við í ekilsæt-
inu nokkru fyrr, og séð þá
hvar ríðandi maður hafði farið
af baki spottakorn neðar í
Kömbunum, hirt eitthvað upp
af veginum, og haldið síðan
áfram ferð sinni. Jóhann efast
ekki um, að maðurinn hafi
fundið hringgorminn, sem
halda á hjólinu föstu, tekur
þegar á rás á eftir mann-
inum og hleypur sem hann má.
Verður úr þessu mikill eltinga-
leikur. Jóhann nær ekki
manninum fyrr en niður undir
Kotsti'önd. Og það er sem hann
grunar; reiðmaðurinn greip
gorminn upp af götu sinni. Með
an öllu þessu fer fram, verður
Steini, eins og Vilhjálmur var
kallaður i uppvextinum, að hír
ast einn i opnum bílnum. Ann-
ars þykir fint að sitja í fram-
sætinu, miklu fínna en á pall-
inum, þar sem varningurinn er
hafður . . . Nú, þessi ferð geng-
ur svo tíðindalaust til Reykja-
víkur.
Sundið
Jóhann er með Norrónu x
ellefu ár, en þá er skipið farið
að láta sig, og hann ákveður
að verða sér úti um annan far-
kost. Hann falar tólf tonna bát
af Akranesi (1926) Trausta,
gott sjóskip —, og heldur enn
sínu einvala liði.
Trausta má bjóða meira en
Norrónu, og neytir Jóhann
þess fyllilega. En engá stund
gleymir hann því, að ströndin,
þar sem hann lendir skipi sínu,
er hafnlaus, eða svo gott sem.
Brimgarðurinn ýfir sig strax
og vindar, og sundið verður
ótryggt. Langt er að leita hafrx
ar, ef ekki verður komizt i
gegnum sundið og inn á lónið.
Öll suðui'ströndin er þá eitt
foi-að, og ekkert skipalægi að
hafa, nema farið sé fyrir
Reykjanes eða út i Vestmanna-
eyjar.
Veðurfar og sjólag á þessum
slóðum, er fyrir löngu runnið
Jóhanni í merg og blóð. Sjald-
an bregður svo skjótt til hins
verra, að hann viti það ekki á
sig með nokkrum fyrirvara.
En stundum er sundið orðið
æði ljótt þegar hann bi'ýzt í
gegnum það á skipi sínu.
*
Nína Björk Arnadóttir
Vonbrigði
Þama situr þú
í reykjarmekkinum
með hárið svoixa
og augun svona
og hendumar og glasið og vínið
og þau eru öll þama líka
og þau eru öll einhvern veginn öðruvísi
en þú
Það veiztu
og aldrei að vita hvað þau myndu gera
ef þau vissu hvemig þú værir
þama situr þú
með hárið með augun og glasið í
reyk j armekkimxm.
Renna blómin blá
í blóðlækjum
frá hjarta
til horfinnar gleði.
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
22. desember 1970