Lesbók Morgunblaðsins - 19.03.1988, Blaðsíða 15

NSU Ro 80 - offramúrstefnulegvrásjöunda áratugnum.
voru bundnar við þessa vél sem notaði snún-
ingsstimpla í stað stimla sem ganga upp
og niður. Auðvitað var það miklu rökréttara
að snúningshreyfing, sem á endanum er
nýtt til þess að hreyfa bílinn áfram, væri
upprunalega framkölluð með snúnings-
hreyfingu. Með snúningsstimplum var þann-
ig komið í veg fyrir að stöðva þyrfti hreyf-
ingu stimplisins tvisvar á hvei-jum snúning
sveifaráss eins og gerist í venjulegum vél-
um. Með því móti fékkst fram áður óþekkt
gangmýkt í bílvélum.
Stærð brunarýmisins var annað atriði sem
gerði Wankel-vélina að verulegu leyti frá-
brugðna öðrum vélum. Þar sem bruni verð-
ur þrisvar á hverjum snúning stimpl-
is/sveifaráss Wankel-vélar, sex sinnum oft-
ar en gerist hjá fjórgengisstimpilvél, varð
komist af með mun minna brunahólf. I sam-
ræmi við það urðu öll stærðarhlutföll Wank-
el-vélarinnar einnig önnur og minni. Þegar
NSU Spider-sportbíllinn kom á götuna árið
1963 voru þýsk yfirvöld sett í talsverðan
vanda af þessum sökum. Hann var með
eins stimpils Wankel, sem með 500 rúm-
sentimetra brunarými afkastaði 50 hestöfl-
um við 6000 sn/mín. Hingað til hafði skatt-
ur verið lagður á bíla í samræmi við rúmtak
vélar. En Spider-inn setti þetta kerfi nátt-
Felix Wankel, höfundur
Wankelvélarinnar.
20 árum síðar: Með Audi 80 má segja að merkið sé tekið upp á nýjan leik hjá
verksmiðjunni — nú á réttum tíma. En því miður — ekki hefur tekizt að teikna
bíl sem jafnast á við Ro 80.
Þversnið af Wankel-vélinni ÍNSU Ro 80
Með tilkomu Wankel-vélarinnar fóru framleiðendurgömlu stimpilvélarinnar að
leggja sigalla fram um endurbætur. Núna er sportbíllinn Mazda RX-7 eini bíllinn
sem nokkuð kveður aðoger með Wankel-vél.
úrulega úr skorðum og eftir mikið japl, jaml
og fuður var ákveðið að hér yrði að gera
undantekningu á, eitthvað sem þýskum
byrokrötum er ákaflega óljúft, og miða skatt
af þessari tegund bíla við þunga bíls í stað
brunarýmis vélar.
Fframúrstefnubíllinn
Ro8o
Avantgarde-tilhneiging þeirra Audi-
NSU-manna tók flugið á ný þegar sá sögu-
frægasti bíll, NSU Ro 80, varð að veruleika
á seinni hluta sjöunda áratugarins. Þessi
bíll markaði tímamót í tæknisögu bílanna.
Burtséð frá því nýmæli að þetta var fyrsti
„alvörubíllinn" með Wankel-vél, tveggja
stimpla, 1000 rúmsentimetra og 115 hest-
afla, voru sameinaðar í honum margar
stefnumarkandi tækninýjungar. Ro 80 var
einn af fyrstu framdrifnu hraðakstursbílun-
um. Hámarkshraðinn var í kringum 180
km/klst og til þess að bíllinn væri stöðugur
og öruggur í akstri á þeim hraða varð að
hanna nýjar og nákvæmari hjólfestingar á
fram- og afturásum. Bíllinn var búinn tvö-
földu hemlakerfi og diskahemlum að framan
og aftan. Mikill massi þessara tvöföldu
hemladæla þeirra daga varð til þess að
dælur og diskar að framan voru færð alveg
upp að gírkassanum, sátu sem sagt á „öfug-
um“ enda driföxlanna og minnkuðu þannig
ófjaðraðan massa framhjólanna. Það gerði
þeim kleift að fylgja betur eftir ójöfnum í
veginum.
Ro 80 var búinn tannstangarvökvastýri.
Þó ekki eins og því sem þekkist í dag held-
ur var sérstakur vökvatjakkur festur við
hvalbakinn. Tjakkstöngin tengdist síðan ein-
um stýrisarmanna, svona á svipaðan hátt
og þegar vökvastýri hefur verið sett eftir á
í Dodge Weapon eða bíl af álíka stærð. Þá
voru þeir Audi-NSU-menn einnig farnir að
huga að verndun farþeganna við árekstur
með því að hafa fram og afturenda yfirbygg-
ingarinnar úr frekar mjúku og umforman-
legu efni en farþegarýmið sjálft úr sterkara
stáli. Nokkuð sem fylgt hefur Audi og reynd-
ar fleiri bílum síðan.
Of Nýstárlegt Útlit
Veigamesta atriðið af þeim nýjungum
sem fylgdu Ro 80 þegar hann kom fram á
sjónarsviðið var þó sérstætt byggingarlag
bílsins. I því var sennilega mésta framúr-
stefnan fólgin og kannski átti það þannig
stærstan þátt í lítilli velgengni bílsins. Útlits-
hönnunin var einfadlega of nýstárlega til
þess að falla í kramið hjá almenningi. Fram-
leiðslan var þar með dæmd til þess að selj-
ast illa. Það dró svo aftur þann dilk á eftir
sér að NSU-verksmiðjurnar urðu gjaldþrota
og voru síðan keyptar upp af Volkswagen.
Þannig urðu þær það ríkisrekna fyrirtæki,
Audi-NSU, sem þær eru í dag. Audi hefur
hins vegar spjarað sig vel í þessu stjúp-
dótturhlutverki, byggir á grónum grunni og
heldur uppi merkinu með því að fara gjarn-
an ótroðnar slóðir, þó með tilliti til dýr-
keyptrar reynslu.
En hvað var það svo sem kom hönnuðum
Ro 80 til þess að gefa honum þetta óvenju-
lega og örlagaríka útlit? Langdregin yfir-
byggingin, lágur .framendi og hár afturendi
gefa bílnum ákveðið kílform. Kílform í bygg-
ingarlagi bíla er svo aftur merki um
straumlínulögun. Þessi bíll markaði sem
sagt upphafið að þeirri útlitshönnun blla sem
tekur fyrst og fremst mið af loftmótstöðu
og er allsráðandi á bílamarkaðnum í dag.
Ro 80 hafði loftmótstöðustuðulinn
(Ni = 0,355 sem var einstakt fyrir bíl með
„venjulegu" lagi á þeim tíma. Það var ekki
fyrr en á árum olíukreppunnar 1974 og síðan
aftur í kring um 1980 að þetta kílform tók
að þróast í útliti bíla sem svar bílaframleið-
enda við hærra eldsneytisverði.
Það undirstrikar ennfremur hversu Ro
80 var mikið á undan sinni samtíð — avant-
garde — að Audi-verksmiðjurnar hafa nú
20 árum síðar hafið framleiðslu á bíl sem
svipar glettilega mikið til þess gamla. Hann
ber meir að segja sömu einkennistölu, þ.e.
nýjasta gerðin af Audi 80. Ef til vill er
helsti munurinn á þessum tveimur bílum,
og ber það vott um breytta tíma og tísku,
að Audi 80 selst firna vel. . .
Hötundurinn er bílaverkfræðingur.
LESBÓK MORGUNBLAÐSIN5 19. MARZ1988 15