Lesbók Morgunblaðsins - 30.11.1996, Blaðsíða 20

SUNNLENSK verstöð. Á myndinni má meðal annars sjá verbúðir,
naust, bátsspil og sögunarvirki.
GAMLA Djúplagið. Staðbundið vestfirskt bátalag.
SJÓRINN er samofinn sögu ís-
lensku þjóðarinnar. Páar
stéttir endurspegla því tíðar-
andann á hverjum tíma betur
en fiskimenn, svo sem glöggt
kemur fram á málverkasýn-
ingu Bjarna Jónssonar list-
málara í Sjóminjasafninu í
Hafnarfirði þar sem áraskipaöldin er efst á
baugi. Stóð hún allt fram á fyrstu ár þessar-
ar aldar en í þá daga áttu fleyin fátt sameig-
inlegt með frystiskipum okkar tíma.
A sýningunni eru nýlegar olíumyndir en
Bjarni segir að áhugi sinn á áraskipum hafi
vaknað þegar þeir Lúðvík Kristjánsson sagn-
fræðingur tóku höndum saman um gerð rit-
anna íslenskir sjávarhættir fyrir liðlega ald-
arfjórðungi. Sá síðarnefndi er sem kunnugt
er höfundur texta en Bjarni sá um langflest-
ar skýringateikningar, sem skipta þúsundum
þó ekki séu þær allar í bókunum. Kveðst
hann þegar í stað hafa fengið gífurlegan
áhuga á viðfangsefninu, þótt um sjálfboða-
vinnu hafi verið að ræða fyrstu árin.
Félagamir byijuðu að leita hófanna um
upplýsingar hjá öldruðu fólki sem Bjami seg-
ir hafa búið yfir ómetanlegum fróðleik. „Það
var mjög mikilvægt að safna þessum fróðleik
saman svo hann myndi ekki glatast þar sem
fólk sem mundi þessa atvinnuhætti og gat
lýst þeim nákvæmlega fyrir okkur var komið
til ára sinna. Samtölin við margt af þessu
fólki vora ógleymanleg en frásagnargleðin
var svo mikil að maður bókstaflega lifði sig
inn í þennan tíma.“
Þegar þarna var komið sögu á listmálara-
ferli Bjarna kveðst hann hafa verið hallur
undir afstraktmálverkið. „Ég fór að mála
skipamyndir samhliða skýringateikningunum
og þetta hefur smám saman undið upp á
sig. Ég hef ekki minnstu hugmynd um hvað
myndirnar era orðnar margar enda hefur
Bjarni Jónsson listmálari í Sjóminiasafni lslands
FLEY OG
FAGRAR ÁRAR
Morgunblaóió/Ásdís
FÁIR núlifandi íslendingar þekkja éraskipaöldina betur en Bjarni Jónsson listmálari.
mér haldist illa á þeim - þær hafa selst
mjög vel. Það eru ekki síst útlendingar sem
fest hafa kaup á myndunum en þeim þykir
mjög merkilegt að Islendingar hafi stundað
sjóinn á þessum opnu skipum við þær aðstæð-
ur sem menn bjuggu við.“
Fáir núlifandi íslendingar þekkja áraskipa-
öldina betur en Bjarni Jónsson, það dylst
engum sem hlýðir á hann útskýra myndir
sínar af alúð og áhuga. Langar hann nú að
mála seríu sem lýsa muni þessu tímabili í
sögu þjóðarinnar í hnotskurn. „Þannig myndi
ég með mínum hætti stuðla að varðveislu
menningarverðmæta þjóðarinnar en myndir
sem þessar gætu án efa haft mikla þýðingu
fyrir komandi kynslóðir. Að mínu mati hefur
almenningur ekki haft nógu mikinn áhuga á
að kynna sér þessa hörðu lífsbaráttu forfeðr-
anna sem sóttu sjóinn nánast upp á líf og
dauða. Er það miður því saga þeirra má
ekki falla í gleymskunnar dá.“
Bjarni er spenntastur fyrir að selja Sjó-
minjasafni íslands seríuna enda yrði hún
vafalaust hvergi varðveitt betur. Þar á bæ
ku hugmyndin hafa fengið góðar undirtektir
en enn sem komið er hefur ekki fengist fjár-
veiting til að unnt sé að láta slag standa.
Sjóminjasafnið er opið milli klukkan 13
og 17 á laugardögum og sunnudögum og á
öðrum tímum eftir samkomulagi. Lýkur sýn-
ingu Bjarna um áramót en þess má geta að
verk hans era jafnframt sýnd í Gistiheimilinu
Bergi í Hafnarfirði - er viðfangsefni hans
þar gamli tíminn til sjós og lands. En hvað
skyldi vera á döfinni hjá listamanninum?
„Araskipin eru mér sem fyrr ofarlega í huga
og næsta sumar hefur mér verið boðið að
sýna í tengslum við opnum sjóminjasafns á
Höfn í Hornafirði. Þá hef ég aldrei gefið
afstraktmálverkið upp á bátinn og á næstu
árum væri gaman að efna til sýningar á slík-
um verkum - það gæti verið góð tilbreyting."
10 fíngur
frumsýna
„Jólaleik“
í Gerðubergi
BRÚÐULEIKHÚS Helgu Arnalds, 10
fingur, frumsýnir jólaleikinn sinn í
Gerðubergi á sunnudaginn nkemur.
„Jólaleikur“ byggist á jólaguðspjallinu,
en það er dóttir Grýlu og Leppalúða,
jólastelpan Leiðindaskjóða, sem segir
söguna af fæðingu frelsarans á sinn
hátt. Þegar hún opnar jólagjafirnar
sem hún á auðvitað ekkert að opna
fyrr en á jólunum, finnur hún allar
persónurnar sem koma fyrir í sögunni
og fer að velta því fyrír sér hvers vegna
jólin séu eiginlega haldin hátíðleg.
Guóspjallió til krakkanna
„Tilgangurinn með þessari sögu,“
sagði Helga í samtali við Morgunblað-
Morgunblaóió/Árni Sæberg
„TILGANGURINN með þessari sögu er að reyna að sjá í gegnum jólabrjálæðið,"
segir Helga Arnalds, sem frumsýnir brúðuleikritið Jólaleik í Gerðubergi á morg-
un, sunnudag, kl. 14. Jólaleikur byggist á jólaguðspjallinu, en það er dóttir Grýlu
og Leppalúða, jólastelpan Leiðindaskjóða, sem segir söguna af fæðingu frelsar-
ans á sinn hátt.
ið, „er að reyna að sjá í gegnum jóla-
brjálæðið. Eg var með krakkahóp
hérna hjá mér um daginn og varpaði
fram spurningunni um það hvers
vegna jólin væru haldin hátíðleg og
það stóð ekki á svarinu: „Nú, auðvitað
til þess að við getum fengið nýtt dót.“
Það getur verið erfitt að segja börnum
frá jólaguðspjallinu vegna þess að það
er svolítið þungt og illskiljanlegt. Við
reynum því að fara aðra leið og færa
guðspjallið nær krökkunum svo að þau
geti tekið þátt í því.“
Heimsækja leikskóla
Það er Helga Arnalds sem leikur
söguna og hún hefur líka gert brúð-
urnar. Leikstjórn annast Asa Hlín
Svavarsdóttir, leikmynd er eftir Tóm-
as Ponzi og Hallveig Thorlacius er
höfundur handrits.
Frumsýningin verður í Gerðubergi
kl. 14 sunnudaginn 1. desember. Síðan
mun leikhúsfólkið heimsækja leik-
skóla, skóla og jólaskemmtanir fram
að þrettánda, en á sunnudögum verð-
ur það aftur í Gerðubergi með opnar
sýningar, sunnudaginn 8. desember
og sunnudaginn 15. desember kl. 14.
20 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/IISTIR 30. NÓVEMBER 1996