Lesbók Morgunblaðsins - 11.01.1997, Qupperneq 6

Leikfélag Reykjavíkur
1r

Stórhugur lónaóar-
mannaféiags Reykjavík-
ur, þegarfélggió byggói
samkomuhús vió Tjörn-
ina, flýtti að minnsta
kosti fyrir stofnun Leikfé-
lags Reykjavíkur, því nú
þurfti að sameina beztu
leikkraftang ó einn staó
til þess að tryggja húsinu
rekstra rg ru n d vö 11.
IÐNAÐARMANNAFÉLAG Reykja-
víkur, sem hafði verið stofnað 1867,
reisti myndarlegt hús á uppfyllingu
við Tjörnina 1895-96. Það var hugs-
að sem alhliða samkomuhús, en
fyrst og fremst var það notað fyrir
leiksýningar. Iðnó, eins og húsið
hefur jafnan verið nefnt, var bárujárnsk-
lætt timburhús; salurinn rúmaði 256 áhorf-
endur í sæti og leiksviðið var það stærsta
í bænum; 10x6m.
Hér var í mikið ráðizt og verulegir fjár-
munir í húfí. Þorvarður Þorvarðsson, for-
maður nýstofnaðs Prentarafélags og for-
ustumaður iðnaðarmanna, gekkst fyrir því
að sameina beztu leikkrafta bæjarins í Iðnó.
Hann fór til þessa fólks og bað það um að
ganga í leikfélag. Af hans hálfu var það
hugsað til þess að tryggja húsinu tekjur,
en um leið var það hreyfiaflið sem varð til
þess að Leikfélag Reykjavíkur var stofnað
11. janúar 1897. En Leikfélag Reykjavíkur
gat aldrei eignast þetta hús; Iðnó gekk
kaupum og sölum og borgin eignaðist hús-
ið ekki fyrr en Leikfélagið var flutt í nýtt
Borgarleikhús.
Vígslusýning Leikfélags Reykjavíkur var
18. desember 1897, en húsið átti eftir að
vera heimili Leikfélagsins í 92 ár. A verk-
efnaskránni fyrsta sýningarkvöldið voru
tveir danskir söngleikir, Ferðaævintýrið og
Ævintýri í Rósinborgargarði. Leikstjóri eða
leiðbeinandi var Indriði Einarsson. Fortjald
sem notað var í Iðnó á fyrstu árunum
málaði danskur húsamálari, enda listmálar-
ar þá ekki á hveiju strái í Reykjavík. Sá
GÍSLI SIGURÐSSON
TÓK SAMAN
ÚR SÝNINGU á Lénharði fógeta, 1913. úrfómmÁmoEirikssonar.
Úr fórum Árna Eiríkssonar.
ÞÓRA Sigurðardóttir t.v. og Stefanía Guð-
mundsdóttir í Ævintýri í Rósinborgargarði,
sem var á skránni á fyrstu sýningu Leikfé-
lags Reykjavíkur haustið 1897.
danski stældi fortjaldið í Konunglega leik-
húsinu í Kaupmannahöfn eins og það var
þá. Fyrst var lýsing í húsinu einungis frá
olíulömpum, sem vildu ósa, og þótti mikið
framfaraspor þegar gasljósin komu.
Verkefnaskráin í upphafi ber ekki beinlín-
is vott um mikinn listrænan metnað. Fyrir
utan áður nefnda ævintýraleiki, var gaman-
leikurinn Sagt upp vistinni og Aprílnarrarn-
/reftir Heiberg, Trina ístofufangelsi, Ævin-
týri á gönguför, Frænka Charleys, Ærsla-
drósin, Brúðurin kveður heimilið, Hjartslátt-
ur Emelíu og Hjartsláttur Emils. Sum þess-
ara verkefna voru aðeins sýnd einu sinni
og ekki var aðsóknin meiri en svo, að mest
urðu sýningar fjórar.
Leikararnir sem mynduðu Leikfélag
Reykjavíkur voru á þessu fyrsta starfsári:
LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR
6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 11. JANÚAR 1997