Lesbók Morgunblaðsins - 11.01.1997, Blaðsíða 12

■ mj Mfi * Tm Á- • ■ T‘V'
| ; *
GESTALEIKUR 1929: F.v: Brynjólfur, gestirnir Anna Borg og Poul Reumert, Soffía Guðlaugsdóttir, Valur Gíslason og Arndís Björnsdóttir.
ARIN 1920-1950
GÍSLI SIGURÐSSON TÓK SAMAN
UMBROTAÁR kalfar Sveinn
Einarsson árin eftir 1920
hjá Leikfélagi Reykjavíkur
og það má bæði til sanns
vegar færa og telja eðlilegt
í ljósi þess, að þá voru
frumherjamir búnir að
halda uppi merkinu vel og
lengi. Um þetta leyti hættir Jens Waage að
leika og snýr sér að bankastjóm; Helgi Ilelga-
son hættir einnig skömmu síðar. Arið
L921-22 voru aðeins þijú verk tekin til með-
ferðar; þar á meðal voru Kinnarhvolssystur,
ímyndunarveikin, hvorttveggja áður sýnt, svo
og Frú X. Þegar litið er á nöfn leikaranna
þetta ár, má glöggt sjá að verulegar breyting-
ar hafa orðið. Með hlutverk þetta ár fóru
Ágúst Kvaran, Amdís Björnsdóttir, Eyjólfur
Jónsson, Friðfinnur Guðjónsson, Helgi Helga-
son, Kristinn Kristjánsson, Óskar Borg, Rein-
hold Richter, Stefán Runólfsson, Soffía Kvar-
an, Stefanía Guðmundsdóttir og Svanhildur
Þorsteinsdóttir.
Næstu árin er sífellt verið að endurtaka
verk frá því fáum árum áður og ber lítið til
tíðinda í verkefnavali fyrr en 1925 að Þrett-
ándakvöld Skakespeares er flutt og Vetrar-
ævintýri sama höfundar árið eftir ásamt
Afturgöngum Ibsens. Villiöndina fengu leik-
húsgestir að sjá 1928, en árið eftir var Poul
Reumert á ferðinni og lék gestaleik og verð-
ur vikið að því síðar.
Enn er Lénharð-
ur fógeti á skránni
ásamt Kinnarhvols-
systrum 1930, og
Þrettándakvöld
endurtekið 1933
ásamt margendur-
teknu Ævintýri á
gönguför. Haustið
1934 er Straumrof
Halldórs Kiljan
Laxness leikið;
fyrsta leikrit hans.
Síðari hluta
kreppuáranna end-
Leikfélag Reykjuvikur
1®@
úra - lt.janúur
Um 1920 urðu tímamót og kynslóöaskipti hjó
Leikfélaginu. Gamli kjarninn vék nú fyrir nýjum
kröftum sem bóru uppi starfið næstu 30 órin.
SIGRÚN Magnúsdóttir, fyrsta óperettustjarna okkar, íhlutverki Denise Nitouche, 1940,
IÐNÓ árið 1930.
urspeglar leikhúsaðsóknin efnahagsástandið.
Fátt ber þá til tíðinda, en vorið 1938 komu
Reumert-hjónin aftur og léku nú í Tovaritsh
eftir Deval. Verk eins og Þorlákur þreytti,
Húrra krakki!, og Tengdapabbi sýna hvað
álitlegast hefur þótt að sýna 1938-39. Haust-
ið 1939 fékk Brimhljóð Lofts Guðmundsson-
ar góðar undirtektir, en Stundum ogstundum
ekki eftir Arnold og Bach, þótti svo vafa-
samt, að fyrst varð að leika það fyrir nefnd
sem lögreglustjóri skipaði, en eftir að grænt
ljós var gefið varð aðsóknin tryggð; leikurinn
var sýndur 30 sinnum.
Með batnandi efnahag og þeim gífurlegu
þjóðfélgsbreytingum sem urðu á stríðsárun-
um er líkt og nýtt líf færist í Leikfélagið.
Loginn helgi eftir Somerset Maugham er leik-
inn 1940, en óperettan Nitouche veturinn
1941; Sigrún Magnúsdóttir verður fyrsta
óperettustjarna okkar.
Áratugur hefur liðið eftir umskiptin 1920;
nú sjáum við ný og kunnugleg nöfn í Iðnó,
nýja kynslóð. Þar á meðal eru Alda Möller,
Alfreð Andrésson, Arndís Björnsdóttir, Brynj-
ólfur Jóhannesson, Gestur Pálsson, Haraldur
Björnsson, Herdís Þorvaldsdóttir, Inga Lax-
ness, Jón Aðils, Lárus Ingólfsson, Lárus Páls-
son, Regína Þórðardóttir, Sigrún Magnúsdótt-
ir, Valur Gíslason og Þóra Borg. En á 45.
leikári sínu, veturinn 1941-42, flutti Leikfélag-
ið Gullna hliðið eftir Davíð Stefánsson.
Auknar kröfur um skólun
Þörfín eða krafan um leikmenntun lá í loftinu
um og eftir 1920, segir Sveinn Einarsson í
sinni ágætu bók, Leikhúsinu við Tjörnnina.
Þegar hér var komið sögu hafði enginn leik-
ari Leikfélagsins notið eiginlegs leiklist-
arnáms, en bæði Stefanía, Guðrún Indriða-
dóttir og Árni Eiríksson höfðu þó aflað sér
einhverrar kennslu í skamman tíma í Kaup-
mannahöfn.
Sú sorglega staðreynd að Stefanía Guð-
mundsdótir veiktist alvarlega og fór á sjúkra-
y
i
I 2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 1 1. JANÚAR 1997