Lesbók Morgunblaðsins - 28.06.1997, Blaðsíða 4

Lesbók Morgunblaðsins - 28.06.1997, Blaðsíða 4
VAÐIÐ á Sandá, eins og það er í dag, - sér heim til Auðholts. MAURER og Ólafur vaða Sandá. Söi' FERÐASAGA JÓNSBÓKARHANDRITSINS EFTIR JÓHANN J. ÓLAFSSON Upphaf þessarar sögn er að fínna í handriti óprentaðrar ferðasögu Konrads Maur- ers, sem nú er búið að þýða af frummálinu þýsku yfir á íslensku. Ferðafélag ís- lands ætlar að gefa þessa bók út í haust í tilefni 70 ára afmælis félagsins. Þannig mun fyrsta útgáfa þessarar bókar koma fram á Islandi á íslenskri tungu 95 árum eftir dauða höfundar og 139 árum eftir að Maurer gerði íslands- ferð sína 1858. Maurer greinir frá því 30. júní að hann fer frá Klausturhólum í Gríms- nesi að Kaldaðamesi. Á leiðinni kynnir hann sér sögusagnir af vatnaskrímsli. Hann lætur grafa í árbakka Hvítár nálægt Oddgeirshólum og fínnur skeljar og torkennileg bein (af höfr- ungi?). Gögn þessi lætur Maurer senda til Reykjavíkur til rannsóknar. Þegar að Kaldað- amesi kemur lætur Maurer feija sig yfír Ölf- usá því hann hugðist heimsækja séra Guð- mund E. Johnsen prófast í Amarbæli, en Guðmundur var mágur Jóns Sigurðssonar forseta. Þegar Maurer og fylgdarmaður hans Ólafur koma heim að Arnarbæli er þeim sagt að prófastur sé á ferðalagi og komi ekki heim fyrr en um nóttina. Húsfreyja liggur veik svo ekki er beðið gistingar við slíkar aðstæður. í stað þess að fara til baka yfir Ölfusá og gista í Kaldaðamesi um nóttina stingur Ólafur upp á því að þeir fari í Auðsholt, sem er skammt frá og beiðist gistingar hjá Magnúsi hrepp- stjóra Sæmundssyni. Þeir leggja af stað fót- gangandi, því hestar þeirra era handan Ölfus- ár í Kaldaðamsi, þar sem þeir skildu þá eftir. Á leið þeirra verður sakleysislegt vatnsfall, Sandá, sem þeir vaða yfír. En áin reynist dýpri en þeir ætluðu og urðu þeir að vaða hana upp í mitti áður en þeir náðu hinum bakkanum. Hefst nú frásögn Maurers sjálfs: „í Auðsholti var húsbóndinn ekki heima heldur. Hann hafði farið með prófastinum og var ekki væntanlegur fyrr en um nóttina. En til allrar hamingju var kona hans frísk og hress, og hún bauð okkur strax að gista. JÓIMSBÓKARHANDRITIÐ er skreytt mörgum upphafsstöfum i lit. Mest lá á að komast úr stígvélunum. En þar sem við höfðum einmitt vöknað þegar verst stóð á - lestarhestarnir voru hjá Winkler (þýskur jarðfræðingur, sem var Maurer sam- ferða) við Heklu og hnakktöskumar í Kaldað- amesi - var ekki um annað að ræða en að setjast niður í votum leðurbuxum og blautum sokkum. Við fengum að eta og um 11 leytið kom Magnús heim. En við gengum strax til náða. Þá kynntist ég í fyrsta sinn því sem ferðalangar hafa oft lýst og haft til marks um fomt húsbóndaveldi: Þegar ég ætlaði að leggjast kom húsfreyjan til að klæða mig úr, ekki aðeins jakka og vesti, heldur líka buxum, nærbuxum og sokkum. Hún fór með þetta allt með sér til að þurrka það við hlóðirnar. Ég svaf ljómandi vel eftir þetta kalda fóta- bað. Morguninn eftir, fímmtudaginn 1. júlí, vaknaði ég eldsnemma við hávært samtal í herberginu þar sem Magnús sjálfur svaf einn- ig. Þar var þá kominn prófasturinn sem frétt hafði af mér þegar hann kom heim og vildi nú vitja um mig. Séra Guðmundur er ungur að árum og afar vinsamlegur maður og hisp- urslaus, og líkaði mér strax vel við hann. Ég spjallaði fyrst við hann þar sem ég lá í rúm- inu en reis svo úr rekkju meðan á samtalinu stóð. Við fengum svo kaffi og fórum út undir bert loft en borðuðum því næst heitan mogran- verð, dýrindis lax; síðan héldum við að Arnar- bæli. I þetta sinn fórum við á annan hátt yfir ána. Við fengum lánaðan hnakk og beisli hjá Magnúsi og náðum okkur í hest í hagan- um. Ég steig á bak og Ólafur fyrir aftan mig og þannig tvímenntum við yfír ána. Síðan fór Ólafur til baka og sótti prófastinn. Það er siður hér og telst réttur ferðamannsins að grípa til hesta á staðnum til þess að flytja sig yfir vötn. En skylt er að reka hrossið yfír ána eftir notkun. í Árnarbæli sýndi Guðmund- ur mér kirkjuna og messuklæði sín sem að hluta era frá kaþólskum tíma. Þá fór hann með mig upp á hæð í nágrenninu þar sem hjáleiga hans stendur og þaðan nutum við stórkostlegs útsýnis í glaðasólskini. í austri er tignarleg Ölfusáin en þar handan við breið- ir leiðinlegur Flóinn úr sér eins og grænt teppi, Q LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTiR 28. JÚNÍ 1997

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.