Lesbók Morgunblaðsins - 01.11.1997, Blaðsíða 14

{
I
Leikflokkurinn á flugvellinum í Sól.
MEÐ BANDA-
MÖNNUM
Leikflokkurinn Bandamenn sýndi fyrst Bandamanna-
söqu 1992 oq Amlóóasögu 1996. Hópnum hlotn-
aóist sá heióur aö leiklistarhátíöin Leikhús þjóóanna
bauó honum til Sól í Suöur-Kóreu í september síó-
astliónum aö sýna Amlóóasöqu oq segir SVEINN
EINARSSON hér af leikförinni.
SÚ VAR tíð, að það þóttu tíð-
indi, og ekki endilega list-
rænt séð, ef íslendingur hélt
tónleika utan landsteinanna
eða bók var þýdd á erlenda
tungu. Sú tíð er af, sem
betur fer, menningarleg
samskipti íslendinga við
önnur lönd hafa aukist jafnt og þétt og
hin gamla rótgróna minnimáttarkennd fá-
mennrar þjóðar á undanhaldi, þegar í ljós
kemur að landinn er hlutgengur úti í lönd-
um og ekkert endilega eftirbátur annarra
þrátt fyrir fólksfæðina. Þegar ég er spurð-
ur hversu margir búi á íslandi, svara ég
gjarna út úr og segi, að við séum eitthvað
svipað margir og Aþenumenn voru árið
400 fyrir Krist. Sem er rétt, en fæstir
muna hversu margir voru þar. Mest eru
samskiptin auðvitað við nágrannaþjóðir,
en nú eru til dæmis viðskipti farin að bein-
<• ast í hinar fjölmennu austurálfur. Og því
skyldu ekki skapast þar menningarskipti?
Bandamenn eru semsagt á leiðinni til Seo-
ul að kynna þarlendum og gestum þeirra
okkar gömlu menningararfleifð - á vit nýs
og spennandi ævintýris.
HVAÐ ER Leikhús þjóðanna? Leikhús
þjóðanna varð til á sjötta áratugn-
um og hugsað sem leiklistarhátíð
til að kynna hið besta í leikhúsi heimsins.
Hún var haldin árlega þá í Sarah Bern-
hardt-leikhúsinu í París, sem nú ber heitið
Theatre d_e Ville og er því borgarleikhús
Parísar. Á bakvið stóðu Alþjóðasamtök
leikhúsmanna (International Theatre Inst-
itute), sem hafa aðalskrifstofu í húsakynn-
- um UNESCO í París, en eru hins vegar
grasrótarsamtök og eru ITI-miðstöðvar í
yfir fimmtíu löndum víða um heim. Hátíð-
in hefur þó alltaf verið rekin sjálfstætt og
með aðskildan fjárhag og hefur á ýmsu
gengið. í fyrstu komu þarna fram ýmsir
heimsfrægir leikflokkar; ég man t.d. eftir
Berliner Ensemble og Piccolo Teatro í
Milano á Parísarárum mínum um 1960,
sem ýttu nú aldeilis við leikhúsáhugafólki.
Seinna reyndist erfítt að fjármagna fýrir-
tækið og brátt tóku einstök lönd við og
halda hana á eigin kostnað; þannig hefur
" og fengist réttlátari dreifing og fleiri en
Parísarbúar hafa notið hinnar dýru listar.
í þrígang hefur íslendingum verið boðin
þátttaka. í fyrsta sinni var það Inuk- sýn-
ing Þjóðleikhússins og Brynju Benedikts-
dóttur, 1976, ef ég man rétt, en þá var
hátíðinni slengt saman við gróna leiklistar-
hátíð, Bitef í Belgrad. Árið 1982 kom aft-
ur boð, þá var Laxness áttræður og Lax-
nessár í leikhúsunum hér og valið stóð
milli tveggja leikgerða á verkum skálds-
ins. Fyrir valinu varð Salka Valka Leikfé-
lags Reykjavíkur og Stefáns Baldurssonar,
sem sýnd var í Leikhúsi þjóðanna í Sofíu.
Og nú er röðin komin að okkur Banda-
mönnum. Útsendari frá hátíðinni sá sýn-
ingu hjá okkur á leiklistarhátíðinni í Hels-
.. inki í ágúst 1996 og hálfum mánuði seinna
barst okkur formlegt boð. Leikflokkarnir
verða sjálfir að útsirkla sér far og það
hefur okkur tekist með góðra manna hjálp;
menntamálaráðuneytið veitti ríflegan styrk
og aðrir kostunaraðilar eru t.d Landsbanki
íslands, Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna,
Grandi hf., Flugleiðir (sem margoft hafa
verið okkur innanhandar vegna farangurs-
ins) og reyndar fleiri, sem ekki vilja láta
þess sérstaklega getið. Öðrum kemur hins
vegar vel að nafn þeirra sé nefnt og það
reyndum við að gera samviskusamlega.
Og erum þakklát fyrir stuðninginn.
J
FERÐIN hefst raunverulega í Noregi.
Þangað kemur Borgar Garðarsson,
sem býr og starfar í Finnlandi, til
móts við okkur hin. Reyndar skýtur hann
upp kollinum í Kaupmannahöfn, þegar við
erum á leiðinni, við mikinn fögnuð og er
svo samferða síðasta spölinn. Þetta er 4.
september og eins og vant er förum við
rakleiðis í leikhúsið (það er litli salurinn í
Olavshallen) og könnum staðhætti áður
en við förum á gistihúsið. Við erum að
taka þátt í alþjóðlegri leiklistarhátíð í til-
efni af 1000 ára afmæli Þrándheims og
opnun nýja leikhússins. Næsti dagur fer í
undirbúning, upphengingar á ljósum,
miðanir og þvíumlíkt. 6. september sitjum
við fyrir svörum um morguninn um hvað
fyrir okkur vakir með sýningunni, hvaðan
við sækjum efnið, hvaða vinnuaðferðir við
temjum okkur o.s.frv. Síðan eru sett ljós-
mörk í sýninguna. Kl. 17.00 er aðalæfing
og kl. 20.00 sýning. Hún tekst vel. Við
höfum reyndar ekki séð neina dóma enn,
en haft spurnir af lofi og fengið bréf þess
efnis. En undirtektir eru afbragðsgóðar. Á
eftir er veisla og við hittum mikið af öðru
leikhúsfólki, sem virðist mjög upptekið af
því sem við höfðum verið að sýna.
VIÐ FÖRUM upp snemma og eigum í
vændum langa ferð. Sjálfsagt
ímynda sér margir, að svona leikferð-
ir séu öðrum þræði skemmtiferðir. Þær eru
það miklu minna en flesta grunar; fram
að fyrstu sýningu er nær óslitin vinna og
það er helst eftir að farið er að sýna (ef
þá ekki er um að ræða eina til tvær sýning-
ar) að maður getur aðeins litast um. Verst
er oft að geta ekki séð sýningar annarra.
En í Seoul á okkur að takast það, því þar
verðum við heila viku og sýnum fimm sinn-
um. Við fljúgum fyrst til Óslóar, þá Kaup-
mannahafnar, þar sem við þurfum að bíða
nokkra tíma og loks til Frankfurt þar sem
við eigum að stíga um borð í vél frá Kor-
ean Air, sem buðu okkur best og flytja
okkur í tíu tíma (við bætist sjö tíma mismun-
ur) til sinna heimahaga. Reyndar vorum
við nú varla fyrr búin að festa okkur sætin
með þessu ágæta flugfélagi en fréttir bár-
ust af hinu hörmulega flugslysi við Guam.
En við erum forlagatrúar og full eftirvænt-
ingar og látum slíkt ekki á okkur fá. Og
til að draga úr flugvillu skrokksins hefur
Þórunn Magnea, sem er fararstjóri í okkar
ferðum, útbúið okkur með svefnpillur. Þær
virka all misjafnlega á mannskapinn, sumir
sofna svo vel, að erfitt reynist að vekja þá
á áfangastað, en aðrir sofa bara ekki neitt
og horfa samviskusamlega á þær tvær kvik-
myndir sem boðið er upp á til afþreyingar
á leiðinni. Reyndar er allur viðurgjörningur
um borð hinn ágætasti og þarna fáum við
fyrsta forsmekk af kóreskum mat, sem við
síðan aðhylltumst að mestu okkar tíma í
Seoul, sem innfæddir bera fram Sól og við
þá líka. Kóreumenn eru grannvaxnir og
lipurmenni og sennilega er fæða þeirra
holl og þénanleg.
VIÐ LENDUM kl. 14.00 á Kimbo-,flug-
velli og stór sendinefnd tekur á
móti okkur. Við ferðumst alltaf með
allan farangurinn, sem er 160 kg að þyngd
og felst í kistunum þremur, sem reyndar
eru uppistaðan í leikmyndinni. Út úr einni
kistunni er töfraður fram lítill hjóla-
prammi, fenginn að láni hjá Leikfélagi
Reykjavíkur og síðan er þessu ekið í gegn-
um tollhlið og framhjá öðrum, sem áhuga
hafa á að við séum ekki að setjast að.
Síðan liggur leiðín á hótel í gömlu miðborg-
inni, sem heitir PoongJun og galgopum í
hópnum tekst að afbaka það heiti á ýmsa
skemmtilega vegu, og verður það ekki
rakið nánar. Þar er enn mætt sendinefnd
til að koma okkur fyrir, skipuleggja dvöl-
ina, ganga frá dagpeningum og öðrum slík-
um málum. Tóta Magnea er sem ævinlega
fararstjóri og stendur í slíku vafstri. Síðan
staulast flestir upp í rúm, en undirritaður
skýst til að sjá frábæra brúðuleiksýningu,
sem er í síðasta sinn þarna á hátíðinni.
Það er flokkurinn Campagnia Marionett-
istica Carlo Colla e Figli frá Milano sem
flytur tvö alþekkt ævintýri, Scheherazade
og Petruschka. Yndisleg sýning, full af
glettnu hugarflugi og ljóðrænum skáld-
skap; hópatriði með allt að 40 brúðum,
t.d. á torgum; hef aldrei séð annað eins.
ÍUNDI SEPTEMBER. Dagur, sem
er hugsaður til að hvílast öðrum
þræði eftir alla þessa flugferð og
ná áttum frá flugvillu. Þó er skyldustörfum
sinnt. Kl. 10.15 kemur einn af þremur
verndarenglum okkar (það eru sextán
sjálfboðaliðar, sem skiptast á um að fylgja
erlendu leikflokkunum og auðvelda þeim
leið í stórborginni, sem mun telja 13 millj-
ónir íbúa) og síðan er haldið rakleitt í
höfuðstöðvar hátíðarinnar í Sejong-menn-
ingarstöðinni. Þar er blaðamannafundur,
sem hefst kl. 11.00 og stendur í klukku-
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 1. NÓVEMBER 1997