Lesbók Morgunblaðsins - 14.02.1998, Blaðsíða 12

TEIKNING af Smáralind frá brezka ráðgjafarfyrirtækinu BDP sem verið hefur
ráðgjafi lóðareigenda.
REYKJANESBRAUT MIÐJAN
„MIÐJAN". Skipulagshugmynd frá Kópavogsbæ sem sýnir hvar
þungamiðjan hefur verið hugsuð, enda Ifklegt að þar verði hinn
raunverulegi miðbær Kópavogs þó að ætlunin sé núna að hann
verði áfram uppi á hálsinum.
flatarmáli 14 þús. fer-
metrar og eru nú þegar
orðnar að veruleika.
Hinsvegar Smáralind,
45 þús. fermetra verzl-
unarmiðstöð, sem allar
líkur eru á að rísi á
næstunni. Þetta eru
samtals nærri 60 þús-
und fermetrar fyrir nýj-
ar verzlanir, eða um 6
hektarar. Fyrr á öldinni
-rhefði þó fremur verið
talað um 18 dagsláttur
og almennt voru tún á
miðlungsjörðum ekki
mikið stærri. Nú á sem
sagt ein slík túnstærð
að bætast við verzlunar-
rýmið á höfuðborgar-
svæðinu og hefur viða
mátt heyra þá skoðun,
að hér sé unnið meira af
kappi en forsjá og að lít-
ið vit sé í þessu. Hér
skal engin afstaða teldn til þess, enda ekki
tilgangur minn í þessum pistli að leggja mat
á slíkt, heldur að spá í þá breytingu sem fyr-
ir bragðið verður á miðbæ Kópavogs.
Engar fyrirætlanir eru um það hjá Kópa-
- vogsbæ að stíga skrefið til fulls og færa alla
miðbæjarstarfsemi niður í dalinn. Miðstöð
stjómsýslunnar i bænum verður áfram uppi
á hálsinum og menningarstofnanimar er bú-
ið að negla niður vestan við gjána.
Ekki er það víst, en svo gæti farið að
verzlunin hverfi að mestu úr gamla miðbæn-
um uppi á hálsinum eftir að risin er
langstærsta verzlunarsamsteypa landsins í
næsta nágrenni. Ný veitingahús, kaffihús og
ölstofur rísa ugglaust í tengslum við Smára-
lind þar sem nægilegur mannfjöldi mun
skapa ákjósanleg skilyrði fyrir veitingar
jafnt sem verzlun. Jafnframt gæti farið svo
að veitingastöðum fjölgaði ekki uppi á hálsin-
um, en vonandi leggjast þeir ekki af; allra
sízt hin bráðfallega kaffistofa í Gerðarsafni.
• Verzlunin verður sá segull sem dregur að
sér alla líflega miðbæjarstarfsemi og nú má
spyrja þeirrar spumingar hvort ekki hafi
verið mistök að gera ekki í upphafi ráð fyrir
einum sterkum og glæsilegum miðbæ niðri í
dalnum. Langt er síðan menn komu auga á
staðinn og má rifja upp að forráðamenn
Sambands íslenzkra samvinnufélaga renndu
eitt sinn hým auga til þessa svæðis með
framtíðar aðsetur Sambandsins í huga.
Smáralind verður fyrsta „mollið“ eftir am-
erískri fyrirmynd sem rís á íslandi. Eins og
margir hafa séð í Ameríku em víðáttumikil
flæmi í kringum þesskonar verzlunarmið-
stöðvar lögð undir bflastæði og svo verður
einnig umhverfis Smáralind.
í vaxandi mæli er það svo að einkabfllinn
ræður ferðinni - og skipulaginu. í stað þess
að mynda verzlunargötu í gömlum og hefð-
bundnum stfl er bærilegt aðgengi fyrir bfla
látið ganga fyrir. Þannig er hin almenna
krafa nú um stundir og erfitt er að spyma
gegn broddunum. Málið snýst fyrst og síðast
um að skipuleggja bæ og bæjarmiðju sem
gott er að búa í og flestum finnst slæmt að
sinna sínum útréttingum þar sem engin bíla-
stæði em í nánd.
í rauninni gerir ekkert til í bæ eins og
Kópavogi þó að miðbæimir séu tveir, ef það
er til þæginda. Enda þótt bæjarskrifstofur,
Félagsmálastofnun, bókasafn og sitthvað
fleira verði áfram uppi á hálsinum, finnst
mér líklegra að það sem fyrirhugað er á
Smárasvæðinu muni leiða til þess að þar
verði hin raunvemlega þungmiðja. Frá bæj-
arskrifstofum Kópavogs hefur borizt skyssa
að skipulagi, sem þar er nefnd MIÐJAN og
birtist hér. Mín tilfinning er sú að með þessu
blaði sé nokkuð spámannlega að verki staðið
og að þarna verði með tímanum hinn raun-
vemlegi miðbær Kópavogs, hvort sem menn
kjósa að nefna hann svo eða bara MIÐJU.
Bæjarstjómarmenn í Kópavogi benda raun-
ar á, að í Smáranum sé hin eina og sanna
miðja á höfuðborgarsvæðinu og það er ein af
röksemdunum fyrir verzlunarmiðstöðinni.
Þó svo verði, sé ég þó ekki fyrir mér að
þar geti orðið fallegur miðbær. Skemmumar
við Smáratorg, sem búið er að reisa, era
áreiðanlega góðar til síns brúks, en langt í
frá að vera nokkurt augnayndi. Bflastæða-
flæmið í kringum hina fyrirhuguðu Smára-
lind verður það ennþá síður. Hvorttveggja er
langt frá hinni gömlu, evrópsku fyrirmynd,
þar sem verzlunargötur skerast á glæsilegu
torgi. Gjaman vildi ég að Reykjavík gæti
skartað einhverju slíku, en vissulega má
færa rök fyrir því að sú hugmynd eigi ekki
við og sé bara úrelt fyrir Kópavog og aðra
hliðstæða bæi.
JORGE LUIS BORGES
ÉG
ÓFEIGUR SIGURÐARSON ÞÝDDI
Höfuðkúpan, bjartans leynda þel,
heljarslóð sem kem ei auga á,
draumaheimar, hverful álitaspá,
hnakkaliður, beinin, iðarhvel.
Pessir hlutir eru ég. Ótrúlega
er ég líka minning frá sverðahjómi
og minning einmana vestursólarvega
sem verða og dreifast í gulli, skugga, tómi.
Ég er, sá er sér börðin frá hafnarbakkanum;
bækumar fágætu, fágætu leturstungur
eyddar eftir tímans kattatungur;
mín tilvist fyllist öfund gagnvart sálugum.
Undarlegra er að vera hann
sem orðin þessi einhverstaðar spann.
Jorge Luis Borges, 1899-1986, vor orgentínskt skáld og of mörgum talinn eitt alfremsta skáld heimsins á
þessari öld. Hann var mikill aðdáandi forníslenzkra bókmennta og Gylfaginningu Snorra þýddi hann á
spænsku. Borges varð blindur en lét það ekki aftra sér frá að koma til Islands. Þýðandinn er háskóla-
nemi og Ijóðið þýddi hann úr spænsku.
JÓN FRÁ PÁLMHOLTI
Á RÚSTUM HRUNINS
HEIMS
Gul skógarlaufin fljóta á saurbrúnu vatni.
Hér er ekkert blátt nema himinninn.
Meðfram bökkum fljótanna grotna bátaskýlin
og sumsstaðai* mara leifar bátanna í hálfu kafi.
Á engjum Uruguay ganga nautahjarðir á beit.
Meðfram akvegum rísa timburverksmiðjur.
Gistihúsin auglýsa hamborgara og kók á $6.
Á knæpunum glitra borðin af þýskum bjór.
Akramir breiða úr sér og þekja hæðirnar.
Naktar trjágreinar á berangri
geyma minningar um lönd skógardýranna.
Ogferðamenn reika um hrundar indíánaborgir.
Skógurinn geymir þó enn dulmál hins villta
smágerða lífs sem nærist á botni hans.
Enn má heyra þytinn afhrópum kynslóðanna
efmenn hlusta eftir horfnum söng aldanna.
Laufblöðin falla yfír þreytt höfuð okkar
og hér hlýt ég að spyrja hvaða minningar
tíminn flytur með sér til framtíðarinnar.
Höfundurinn er skáld í Reykjavík.
Ljóðið er ort í Buenos Aires I janúar sl. eftir 3 daga ferð inní frumskóginn.
MARKKU PAASONEN
GJOF
AAÁLFRÍÐUR KRISTJÁNSDÓTTIR ÞÝDDI
dagurinn flýtur fram og aftur
handan gluggans, skítugur grár straumur
cortex sem fleygt er í öllu drasli
net, olíukönnur, gamall jakki í sefínu
andar tómi sínu, hinni guðdómlegu
einu opinberun, er dagurinn gaf okkur
í þessu andardragi brosir lífíð:
sama sem dauði?
Grár vökvi hefur streymt í lifandi ganga skrokksins
og heldur í honum lífí: Okeanos, ferskvatn
aðalkvísl Hadesánna, ósæð
fleytir um limina 6-
nothæfu dóti. Það dugaríþetta Ijóð:
fúnir bátar, rúm, of þröngar kistur
gjöfhins framliðna, sem ég hitti stundum.
Höfundurinn er finnskt skáld, f. 1967.
12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/USTIR 14. FEBRÚAR 1998