Lesbók Morgunblaðsins - 24.10.1998, Blaðsíða 16

BÓKASTEFNAN í FRANKFURT
FRÁ sýningarsvæði Vöku-Helgafells. Ragnar Ólafsson og Elín Bergs.
Morgunblaðið/Jóhann Hjálmarsson
EINS og undanfarin ár hafa að-
eins þrjú íslensk bókaforlög sýn-
ingarbása á Bókastefnunni í
Frankfurt. Mál og menning og
Forlagið eru með sameiginlegan
bás og Vaka-Helgafell sér. Að-
eins þunnt skilrúm skilur íslend-
ingana að og menn hafa það að
orði að auðvelt sé að sameinast enda samein-
ingartal ofarlega á baugi víða. í þetta taka
þeir vel Pétur Már Olafsson hjá Vöku-Helga-
felli og Sigurður Svavarsson hjá Máli og
menningu.
Pétur Már hampar nútkominni bók í nýrri
ljóðabókaritröð Vöku-Helgafells. Þetta er
endurútgáfa ljóðabókar Matthíasar Johann-
essen: Borgin hló, sem kom fyrst út íyrir
fjörutíu árum hjá Helgafelli, sem Ragnar
Jónsson í Smára stýrði þá. Pétur segir að
það sé einkennandi fyrir bókina að hún sé
líkt og nýort, aðeins Adlon og Kolbeinshaus
séu efnisleg undantekning.
Þennan fyrsta dag Bókastefnunnar telst
það einnig til tíðinda hjá Vöku-Helgafelli að
smásagnasafn Elínar Ebbu Gunnarsdóttur,
Sumar sögur, koma út í Þýskaladi, útgáfu-
. rétturinn hefur þegar verið seldur. Það hef-
ur, að sögn Péturs, greitt fyrir Þórarni Eld-
járn að Brotahöfuð hans var tilnefnt til Evr-
ópsku bókmenntaverðlaunanna og hafnaði
meðal sex efstu bóka.
Spurt og selt
Meðal tíðinda frá Vöku-Helgafelli á loka-
dögum stefnunnar er að Brotahöfuð Þórar-
ins Eldjáms er komið út á ensku og búið að
skrifa undir samning við finnskt forlag. Ekki
dregur úr áhuga á þeirri skáldsögu.
Þeir Þórarinn og Matthías Johannessen
eru nýir höfundar hjá Vöku-Helgafelli og
hafa erlendir útgefendur sýnt verkum þeirra
áhuga, Þórami eins og fyrr segir og á stefn-
unni lýsti m. a. ítalskur útgefandi áhuga sín-
um á Ijóðum Matthíasar.
Bjami Bjamason, sem nýlega hlaut
Tómasar Guðmundssonar verðlaunin íyrir
skáldsöguna Borgina bak við orðin, hefur
vakið athygli Þjóðverja, Hollendinga, Itala
og Dana. Hollendingum þykir hann minna á
einn af helstu höfundum þeirra, Cees Noote-
boom.
Englajól Guðrúnar Helgadóttur með
myndum Brians Pilkington hafa vakið áhuga
víða og telur Pétur Már það sérstakan
áfanga því að myndskreyttar bamabækur
séu ekki af skomum skammti á Bókastefn-
unni í Frankfurt, samkeppni mikil. Bækur
eftir Guðrúnu hafa komið út á Norðurlönd-
um og í Þýskalandi og nú er Pólland líklegt
til að bætast við. Ekkert að marka! er vænt-
anleg í enskri þýðingu.
Meðal annarra höfunda frá Vöku-Helga-
felli nefndi Pétur Már Guðrúnu Guðlaugs-
dóttur fyrir skáldsöguna Nellikur og dimmar
nætur, einnig Ólaf Jóhann Ólafsson en Fyr-
irgefning syndanna hefur nú komið út í sex
löndum og er væntanleg á fleiri tungumál-
ISLENSKIR
HÖFUNDAR
SÆKJA FRAM
um. Bama- og unglingabókahöfundamir
Guðmundur Ólafsson, Kristín Steinsdóttir og
Elías Snæland Jónsson em meðal þeima
sem útgefendur beina sjónum að, einnig
Arnaldur Indriðason spennusagnahöfundur.
Velgengni eiga einnig að fagna matreiðslu-
bækur eins og Af bestu lyst og matreiðslu-
spjöld Vöku-Helgafells. íslenskir fuglar
heilla marga.
„Ég hef ekki fundið jafn mikinn áhuga á
jafn mörgum höfundum og líka er vaxandi
Laxnessáhugi," sagði Pétur Már, „það er
gaman að fínna þennan áhuga.“
Er tilskýring á þessu?
„Við Islendingar emm þekktir fyrir góðar
og aðgengilegar bækur og líka fallegar. Það
er eitthvað sérstakt við þær.“
Er norræna bylgjan enn fyrir hendi?
„Já, ég get nefnt bók eftir sænska konu,
Hásölubækur
Marianne Fredriks-
son, sem við hjá
Vöku-Helgafelli gef-
um út í haust. Bók
hennar, Anna, Hanna
og Jóhanna, hefur
selst í 590.000 eintök-
um í Þýskalandi.
Hollendingar seldu
130.000 eintök.“
Það vekur furðu
mína að engin skáld-
saga eftir nýja Nóbelsverðlaunahöfundinn,
José Saramago, hefur verið þýdd á íslensku.
Hafa íslenskir útgefendur ekki sofíð á verð-
inum, ímeira en áratug hefur verið talað um
hann sem væntanlegan verðlaunahafa?
„Við hjá Vöku-Helgafelli emm þegar farin
að reyna að ná í útgáfurétt á bókum Sarama-
gos, líklega verður það Todos os nomos sem
tilnefnd var til Evrópuverðlaunanna.“
Um stefnuna sagði Pétur Már að honum
þætti sem meiri ró væri að færast yfir hana,
hún væri að einhverju leyti í fastari skorð-
um.
BOKASTEFNAN 1950. Fyrstu árin var stefnan haldin í Páls kirkju.
Halldór Guðmundsson útgáfustjóri Máls
og menningar hafði áhyggjur af því eins og
fleiri að sameining risafyrirtækja í bókaút-
gáfu og bóksölu styrkti þá tilhneigingu út-
gefenda að sinna aðeins um hásölubækur og
þar með réði „bestsellerismi“ ríkjum og
minni fjölbreytni á bókamarkaði. Hann
nefndi sem dæmi að kaupáhugi gagnvart
fagurbókmenntum beindist mjög að fáum
titlum sem harðsoðnir umboðsmenn otuðu
fram og byðu óheyrilegar fjárhæðir í:
„Þannig var ný og óútkomin norsk skáld-
saga eftir Lynn Ullman seld til Þýskalands
á messunni fyrir eina milljón marka, sem er
gersamlega fáheyrt fyrir fyrstu skáldsögu
óþekkts höfundar (en hún á að sönnu
þekkta foreldra, Liv Ullman og Ingmar
Bergman)."
Að mati Halldórs er ekki gott að Islend-
ingar blekki sjálfa sig að því leyti að þótt
vel hafi gengið á sumum málsvæðum hafa
Að mati íslenskrq útgefenda á
Bókastefnunni í Frankfurt geta
þeir ekki kvartað undan
áhugaleysi um bækur sínar.
Þar hefur orðið mikil breyting
á síðustu árum. JOHANN
HJALMARSSON forvitnaðist um gengi íslenskra rithöf-
unda erlendis h ijá nokkrum útgefendum og fékk að heyra
mörg dæmi um framgang þeirra og vaxandi áhuga á ís-
lenskum bókum.
16 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 24. OKTÓBER 1998