Lesbók Morgunblaðsins - 05.12.1998, Blaðsíða 17

FINNSKIR listamenn framkvæma gerning á On lceland í Nýlistasafninu 1997.

RIRKRIT Toravanija: „Eldað fyrir gesti“ - Nýlistasanfið 1996.
VERK í eigu Nýlistasafnsins.
Nú œttu ríki og borg að endurskoða afstöðu sína til
Nýlistasafnsins í Reykjavík og tryggja pví öruggari
starfsgrundvöll, starfsgrundvöll sem sæmir menningar-
stofnun sem rekur stórt listasafn, umfangsmikla sýning-
arstarfsemi ogpjónustu við myndlistarfólk.
þágu safnsins en stjórnarstörf eru sjálfboða-
vinna.
Safnið er líka félagsheimili og sem slíkt vett-
vangur fyrir ýmiskonar samkomuhald. Þar eru
að jafnaði haldnar opnanir á þriggja vikna
fresti sem oft era fjölmennar og fjörugar. Auk
gerninga og annarra myndlistarappákoma
hafa verið haldnir þar upplestrar, tónleikar,
bíó, leiksýningar, umræðufundir og málþing og
þar hefur jafnvel verið haldin erfidrykkja. Fyr-
irlestrar um hin ýmsu efni hafa verið fastur lið-
ur í starfsemi safnsins. í hópi fyrirlesaranna
kennir ýmissa grasa en fyiir utan fjölmarga
myndlistaiTnenn hafa allra handanna vísinda-
og fræðimenn, lærðir sem leikir, verið fengnir
til að tala. Og auðvitað eru stundum haldnar
samkomur í þeim eina tilgangi að hittast og
skemmta sér saman. Greinarhöfundur man
reyndar ekki svo langt afturí tímann en sagt er
að á sokkabandsáram Nýló hafí sá þáttur verið
ræktur af alveg sérstakri alúð.
Saml sem áður...
Þrátt fyrir þessa upptalningu sem öll miðar
á sinn hátt að því að safnið uppfylli markmið
sín er langt því frá að nóg sé að gert. Nýlista-
safnið vill geta svarað kröfum nútímans um
aðgengilegar upplýsingar og betri kynningu
með útgáfu á sýningarskrám sem og t.d. efni
um verk í eigu safnsins eða einstaka lista-
menn. Safnafræðsla fyrir skóla og almenning
er einnig vaxandi þáttur í starfseminni sem
nauðsynlega þarf að sinna betur.
Og óskalistinn er miklu lengi-i. M.a. hefur
lengi staðið til að koma upp aðstöðu með tækj-
um og tólum, s.s. tölvubúnaði ýmisskonar,
mynd- og hljóðupptökutækjum og klippi-
búnaði. Slík aðstaða kæmi sér ákaflega vel fyr-
ir marga listamenn en þó kominn sé vísir að
tækjaveri er það enn einungis fjarlægur
draumur því mikið vantar uppá.
Ennfremur...
Einnig væri æskilegt að safnið gæti haft mun
meira samstarf við erlend sýningarhús vai’ðandi
sýningar erlendra listamanna. í framhaldi af því
væri hægt að gera mun meira af því að koma
félagsmönnum á framfæri erlendis. Þessháttar
„listamannaskipti" hafa mikla þýðingu fyrir
myndlistaifólk og tíðkast mjög í listheiminum.
Nýlistasafnið hefur tekið þátt í slíkum sam-
skiptum og hefur þá getað sent listafólk úr sín-
um röðum til að sýna erlendis en það gerist þó
alltof sjaldan. Slæmur fjárhagur safnsins er
helsta fyrirstaðan en t.d. er óhjákvæmilegt að
taka leigu fyiir sýningarsalina. Þegai- erlendir
listamenn eiga í hlut er sjaldnast um slíka
leigutöku að ræða enda myndu þeir varla koma
MAGNÚS Pálksson:“Ævintýri“ - gerningur í Nýlistasafni 1997.
CARSTEN Höller: Suðræn fiðrildi
- Listahátíð 1996.
ef svo væri. Það kostar nóg samt að koma sér og
verkunum til landsins. Og þegai’ Nýlistasafnið
býður listafólki að halda sýningar þarf ekki bara
að fella niður húsaleiguna heldur þarf líka að
borga flutning undir verkin og listafólkið til
landsins, hýsa það og sjá til þess að það verði
ekki hungurmorða. Það tekst með mikilli út-
sjónarsemi, endalausri sjálfboðavinnu og góðri
hjálp frá velviljuðu fólki.
Akkillesarhaellinn
Fjárhagurinn er og hefur ávallt verið Akkil-
lesarhæll Nýlistasafnsins. Víst eru félagarnir
dugnaðarfólk en samt hrökkva félagsgjöldin
skammt þegar reka þarf heilt hús og jafn um-
fangsmikla starfsemi og þar fer fram. Þótt
safnið hafi í allmörg ár verið inni á fjárlögum
ríkisins og áætlunum borgarinnar með
ákveðna upphæð hefur reksturinn oft verið af-
ar erfiður. Leigutekjurnar af sýningarsölunum
koma auðvitað til viðbótai’ en þó hefur verið
reynt að stilla þeim í hóf þvi myndlistamenn
eru upptil hópa blankir og sjaldnast hagnast
þeir á sýningai’haldinu. En alltaf era a.m.k.
tvær hliðar á hverju máli. Þó peningaskortur-
inn sé að flestu leyti dragbítur á starfsemina
má segja að hann feli í sér ákveðinn styrk
vegna þess að hans vegna þarf fólk nánast að
leggja allt í sölurnar á meðan það starfar fyrir
safnið. Þetta gerir að verkum að fólk situr ekki
of lengi í stjórninni því það verður úi-vinda eftir
ákveðinn tíma. Af því leiðir að stöðugt streymi
er af fólki í gegnum stjórnina. Þeirri stefnu
hefur auk þess verið fylgt að reyna að fá sem
flesta nýliða til ábyi’gðarstarfa og fyrir vikið
hefur safnið haldið stöðu sinni á framlínunni án
þess að staðna. Þangað bei-ast sífellt ferskir
straumar með nýju fólki.
Vinnuhrögð
Þegar nýju listaverkageymslurnar voru
teknar í notkun bættust gömlu geymslurnar
við sýningar- og skrifstofuaðstöðu safnsins og
nú hefur Nýlistasafnið til umi’áða 5 sýningar-,-
sali, setustofu og skrifstofu. Yfirleitt stendur
hver sýning í 16 daga og því skiptist árið niður
í 14-16 tímabil éftir því hvernig stendur á
páskum og öðrum hátíðum. Eitt af erfiðari og
tímafrekari verkefnum stjórnarinnar er að
velja úr þeim fjölmörgu umsóknum sem ber-
ast og raða saman sýningaprógi’ammi sem í
senn er spennandi og fjölbreytt. Draumur
hverrar stjórnar er auðvitað sá að nógu miklir
peningar fáist til þess að hægt verði að fella
húsaleiguna alveg niður og stjórnin geti haft
frjálsar hendur um hverjum hún býður að
sýna. Þannig er þetta gjarnan í galleríunum
en það er eins hér að e.t.v. er meðalhófið best.
Útkoman gæti orðið full einstrengingsleg fyrir
þau háleitu markmið sem Nýlistasafnið hefur í
stofnskrá sinni. Vinnubrögðin sem beitt er í
Nýlistasafninu hafa nefnilega svo margt sér til
ágætis sem vert er að halda sem lengst í.
Tvítugt reifabarn?
Nýlistasafnið hefur nú verið til í 20 ár og á
orðið eitt stærsta safn nútímamyndlistar á
landinu. Félagarnir eru orðnir rúmlega 160
og margir þeirra hafa gefið því ómælda
krafta sína og endalausan tíma án þess að fá
nokkuð greitt fyrir. Framkvæmdastjórinn,
eini launaði starfsmaður safnsins, kemst þó
aldrei yfir að ljúka öllum þeim verkefnum
sem fyrir liggja. En þrátt fyrir árin 20 er
tæplega hægt að segja að safnið sé komið á
legg. I samanburði við önnur söfn með minni
umsvif sem hið opinbera styrkir er hlutur
Nýlistasafnsins ákaflega rýr. Það ber vott
um fullkomið skilningsleysi stjórnvalda á því
mikla starfi sem þar fer fram. Hinsvegar er
ekki öll nótt úti og gullið tækifæri til að bætor
úr nú þegar safnið stendur á þessum
tímamótum. Tími er kominn til að Nýlista-
safnið fái að njóta óeigingjarns hugsjóna-
starfs í tvo áratugi til þess m.a. að bjarga
merkum menningarverðmætum frá glötun.
Það þarf ekki að sanna sig frekar, það er
fullorðið alvörusafn. Það getur ekki lengur
lifað fyrir daginn í dag heldur þarf það að
geta gert áætlanir fram í tímann. Það þarf
fleira starfsfólk, meiri peninga og tryggari
tekjur. Nú ættu ríki og borg að endurskoða
afstöðu sína til Nýlistasafnsins í Reykjavík
og rfyggja því öruggari starfsgrundvöll,
starfsgrundvöll sem sæmir menningarstofn-
un sem rekur stórt listasafn, umfangsmikla*
sýningarstarfsemi og þjónustu við myndlist-
arfólk.
Höfundur er myndlistarmaður og sat 3 ór í stjóm
Nýlistasafnsins, þar af 2 ór sem formaður.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 5. DESEMBER 1998 17?