Lesbók Morgunblaðsins - 25.09.1999, Blaðsíða 19

ERFIÐARA AÐ SKRIFA FYRIR
BÖRN EN FULLORÐNA
Ritþing Guðrúnar Helgadóttur verður í Gerðubergi
í dag, laugardag. I samtali ÞORVARÐAR HJALAAARS-
SONAR við hana segist hún stefna að i því að auka
lífsreynslu barnanna og opna þ >eim sýn til fleiri átta.
Einnig að auka mál þekkingu barna. það er kannski
stærsti vand inn, að hennar mati, að skrifa þannig
að tungumálið sé góð íslenska án J: >ess að hún
virki tilgerðarleg á börnin.
Morgunblaðiö/Kristinn
Guðrún Helgadóttir vill auka lífsreynslu barna með bókum sínum. Stjórnandi Ritþingsins,
lllugi Jökulsson, heldur á syni sínum.
RITÞING Guðrúnar Helgadóttur verður
haldið í Menningarmiðstöðinni Gerðu-
bergi í dag, laugardag, kl. 13.30-16.00.
Stjórnandi þingsins verður Illugi Jökuls-
son. Spyrlar verða þau Hildur Hermóðsdóttir
og Eyþór Arnalds. Þá mun Guðrún Gísladóttir
lesa valda kafla úr verkum nöfnu sinnar. Rit-
þingið er öllum opið. Aðgangur er 500 krónur.
Guðrún Helgadóttir hefur sent frá sér átján
bamabækur frá árinu 1974 og auk þess skrifaði
hún leikritið Ovita sem leikið var í Þjóðleikhús-
inu árið 1979 og spennuleikrit í þremur þáttum
fyrir sjónvai-p sem sýnt var árið 1998. Söguhetj-
ur Guðrúnar eru margar þjóðkunnar og nægir
þar að nefna Jón Odd og Jón Bjarna. Tröllasaga
hennar, Ástarsaga úr fjöllunum, sem út kom ár-
ið 1981 naut hylli barna á öllum aldri og svo er
um fleiri verk hennar svo sem Sitji guðs englar
frá árinu 1983 og Englajól frá árinu 1997.
„í ár eru tuttugu og fimm ár síðan fyrsta
bókin mín, Jón Oddur og Jón Bjarni, kom út.
Það var árið 1974,“ segir Guðrún Helgadóttir.
„Ég hef svo til eingöngu skrifað fyrir börn,
nema eitt sjónvarpsleikrit ætlað fullorðnum,
annað er það ekki ennþá! Það veitir ekki af að
skrifa fyrir blessuð börnin. Komandi ritþing er
eitt af mörgum fyrirhuguðum í Menningarmið-
stöðinni í Gerðubergi í vetur og ég vona að það
geti orðið nokkuð skemmtilegt."
Eitthvað hefur þú fengist við þýðingar og ef
migmisminnir ekki þýddirþú meðal annars þá
frægu sögu Griðastað eftir William Faulkner?
„Þýðingin á Griðarstað er með því erfíðara
sem ég hef gert. Ég hefði aldrei lagt í að þýða
söguna hefði það hvarflað að mér hversu erfitt
verkefnið reyndist. Ég átti í erfiðleikum með
að skilja plottið og framvindu sögunnEir og er
ekki ein um það. Einhvern timann heyrði ég þá
sögu að kona hefði komið að máli við William
Faulkner eftir að hún hafði horft á kvikmynda-
gerð sögunnar og kvartað yfir því að hún hefði
átt í erfiðleikum með að skilja söguþráðinn.
Það er enginn furða að Faulkner á hafa svarað:
Ég skildi hann ekki sjálfur!"
Hvað leggur þú áherslu á öðru fremur þegar
þú skrifar skáldverk fyrh• börn?
„Fyrst af öllu er ég að segja sögu, gjarnan
sögu sem bæði fullorðnir og börn geta lesið og
haft gaman af. Ég vil endilega að börnin hafi
gaman af bókunum. Börn eru fljót að skilja og
með þessu móti skilja þau að það er ekki verið
að tala niður til þeirra, heldur reynt að vanda
til verksins. Það er mikilvægt að líta á skáld-
verk sem skáldverk, hvort sem það er ætlað
börnum eða fullorðnum. Galdurinn er sá að
börnin nenni að lesa bækurnar, þær gera ekk-
ert gagn ef þau nenna ekki að lesa þær. Þetta
er mikill línudans og það er óskaplega vand-
ratað eftir þeirri línu. Það hafa margir frábær-
ir höfundar skrifað fyrfr börn en gallinn er oft
sá að bækurnar fjalla um börn á þann hátt að
einungis fullorðnir geta lesið 0g skilið. Það eru
náttúrulega engar barnabækur, ef maður vill
skilgreina bækur þannig. Auðvitað verður bók-
in öðruvísi ef maður ætlar börnum hana. Mað-
ur verður að einfalda hlutina mikið en jafn-
framt að haga sér af mikilli ábyrgð. Börn upp-
lifa hluti skýrar en fullorðnir, þeirra tilfinn-
ingalíf er tærara og miklu viðkvæmara en full-
orðinna manna. Maður verður að gæta sín, því
maður má ekki skemma neitt. Það þýðir þó
ekki að maður geti ekki skrifað um alla hluti.
Það má ekki skrökva að börnum! Svo ég safni
þessu saman i eitt: Það er bara svo miklu erfið-
ara að skrifa fyrir börn en fullorðna! Maður
getur látið þeim fullorðnu eftir útfærsluna á
sögunni en þá kröfu getur maður ekki gert til
barna. Að öðru leyti reynir maður að ætla sög-
unni að opna lesendum flefri leiðir. Að auka
lífsreynslu barnanna og opna þeim sýn til fleiri
átta. Einnig að auka málþekkingu barna og
það er kannski stærsti vandinn að skrifa
þannig að tungumálið sé góð íslenska án þess
að hún virki tilgerðarleg á börnin. Það er líka
lína sem erfitt er að fóta sig á, stundum."
Mega lesendur þínir vænta þess að þú sýnir á
þér nýja ogjafnvel óvænta hlið á laugardaginn?
„Þarna verða ljósmyndir úr lífi mínu, sem
mig langar til að slá upp. Þá mun ég lesa uppúr
nýrri bók fyrir litlu bömin sem er öll í vísna-
formi. Ég hef lítið gert af því að yrkja en ein-
hvern veginn heimtaði bókin þetta form.“
Er nógu mikið skrifað fyrir börn í dag? Er
þessi ungi og lágværi Iesendahópur ekki van-
ræktur um of af íslenskum rithöfundum? -*
„Ég hef áhyggjur af því að það séu of fáir
sem ski'ifa fyrir börn. Við eigum nokkra góða
barnabókahöfunda en þeir eru of fáir. I barn-
æsku er grunnurinn lagður fyrir lífið og það
gerist ekki af sjálfum sér. Uppalendur, kenn-
arar og þeir sem sinna uppeldi barna þurfa lið-
veislu listamanna.“
Öndunaræfing; verk John Thorrisen við samnefnt Ijóð Rolfs Jacobsens.
ANDDYRI NORRÆNA HÚSSINS
GRAFÍKVERK
VIÐUÓÐROLFS *
JACOBSENS
OPNUÐ verður sýn-
ing í anddyri Nor-
ræna hússins í dag
laugardag kl. 15 á
grafíkverkum eftir norska list-
málarann John Thprrisen.
Sýningin ber yfirskriftina
Öðruvísilandið og þar er vísað
til samnefnds ljóðs eftir norska
skáldið Rolf Jacobsen, en John
Thorrisen hefur gert myndröð
sem er helguð ljóðum skálds-
ins. Listamaðurinn verður við-
staddur opnun sýningarinnar.
Þá verður á morgun.sunnudag,
dagskrá um Rolf Jacobsen í
fundarsal Norræna hússins.
A sýningunni eru níu graf-
íkverk unnin með steinprents-
tækni og jafnmörg ljóð sér-
þrykkt.
John Thprrisen er fæddur
1951 og var hann náinn vinur
Rolfs Jacobsens. Hann hefur
haldið margar einkasýningar
frá 1974 og tekið þátt í samsýn-
ingum í Noregi og víðar.
Myndefni Thorrisens er eink-
um expressjónistísk og draumórakennd skynjun á
landslagi, ýmist með eða án manna og dýra, segir í
fréttatilkynningu. í málverkum sínum, vatnslitamynd-
um og steinprenti vinmu' hann aðallega með and-
stæðuliti, yfirleitt gult, blátt og
rautt.
Sýningin í anddyri Norræna
hússins verður opin daglega kl.
9-18, nema sunnudaga kl.
12-18. Henni lýkur 24. októ-
ber. Aðgangur er ókeypis.
Dagskrá um
Rolf Jacobsen t
I tengslum við sýningu
Johns Thprrisen í anddyri
Norræna hússins verður dag-
ski'á um norska ljóðskáldið
Rolf Jacobsen. Hjörtur Páls-
son cand.mag. heldur fyrirlest-
ur um skáldið og leikararnir
Guðrún Stephensen og Hjalti
Rögnvaldsson lesa úr ljóðum
skáldsins á íslensku og norsku.
Aðgangur er 500 krónur.
„Norski rithöfundurinn Rolf
Jacobsen (1907-1994) á sér
sérstakan sess í norskri nú-
tímaljóðlist og hinn einkenn- 1
andi módernismi hans hefur
náð til alþjóðlegs lesendahóps.
Rolf Jacobsen nýtur einnig
hylli á Islandi og öðlaðist sess sem stórborgar- og
vélaaldarljóðskáld og helsti fulltrúi nýrrar kynslóðar
skálda með fyrstu ljóðabók sinni „Jörð og járn“
(1933). Kímni.“
Rolf Jacobsen.
V
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 25. SEPTEMBER 1999 19