Alþýðublaðið - 11.04.1987, Blaðsíða 14

14
Laugardagur 11. aprtl 1987
Árni Gunnarsson skrifar:
Er þetta sérkennilegt
kosningamál... eða hvað?
Kosningarnar 25.
aprtt n.k. geta orðið
býsna örlagaríkar fyrir
íslenska þjóð. Kjós-
endur standa frammi
fyrir tveimur afger-
andi valkostum. Þeir
verða að svara þeirri
spurningu hvort þeir
vilja að áhrifa ný-
frjálshyggjunnar gœti
áfram í stjórn lands-
málanna, eða hvort
jöfnuður og réttlœti
fái að hafa meiri áhrif
en verið hefur.
Fulltrúar nýfrjálshyggjunnar
boða það, að markaðslögmálin
skuli í einu og öllu ráða tekjuskipt-
ingu, þróun byggðar og þeir hafa
gert harða atlögu að velferðarkerf-
inu með þeim afleiðingum, að heil-
brigðis- og menntakerfið hefur orð-
ið fyrir alvarlegum skakkaföllum.
Misréttið blasir hvarvetna við. í
landinu búa tvær þjóðir í tvennum
skilningi. Annars vegar eru það hin-
ir efnaminni, sem hafa greitt niður
verðbólguna með láglaunastefnu
stjórnvalda, og hins vegar fjár-
magnseigendur, sem hafa leikið sér
á verðbréfamarkaðnum og rakað
saman miklum fjármunum. Þá hef-
ur landsbyggðin orðið að þola gíf-
urlegt misrétti. Þar eru launatekjur
lægri en á höfuðborgarsvæðinu,
eignaupptaka hefur átt sér stað
vegna lækkunar fasteignaverðs,
vandi landbúnaðarins hefur haft al-
varlegar afleiðingar fyrir þjónustu-
iðnað á þéttbýlisstöðum og bænd-
ur, vöruverð og framfærslukostn-
aður er hærri á landsbyggðinni en á
höfuðborgarsvæðinu, og hverskon-
ar opinber þjónusta er lakari.
Byggðastefna íhaldsmanna í
Sjálfstæðisflokki og Framsókn
hefur brugðist. FÓlksflótti af lands-
byggðinni er staðreynd. Það verður
eitt meginverkefni nýrrar rikis-
stjórnar að snúa þessari þróun við,
brjóta niður áhrif nýfrjálshyggj-
unnar og færa valdið og fjármun-
ina heim í héruð.
En misrétti nýfrjálshyggjunnar
birtist í fleiri myndum. Frumskóg-
arlögmálið hefur valdið því, að
...hins vegar fjármagnseigendur
sem hafa leikið sér á verðbréfa-
markaðnum og rakað saman mikl-
um fjármunum.
ungt fólk hefur orðið að taka á sig
manndrápsbyrðar til að lúta því
lögmáli sjálfseignarstefnunnar að
eignast þak yfir höfuðið. Þeirra
hlutskipti hefur orðið sleitulaust
strit, óbærilegir skuldabaggar og
tjöld hafa verið dregin fyrir alla
framtíðarsýn.
Á þessu sviði þarf að gera grund-
vallarbreytingar á samfélagsbygg-
ingunni. Það verður að tryggja það
að ungt fólk geti notið bestu ára æv-
innar, bæði við heimilisstofnun og
uppeldi barna sinna. Þetta gildir
jafnt um þá, sem stunda langskóla-
nám og þá, sem fara ungir út á
vinnumarkað. Á íslandi hefur verið
fylgt stefnu, sem í eðli sínu er
mannfjandsamleg. Öllu hefur verið
snúið við. Ungs fólks bíður ekkert
annað en glórulaust brauðstritið í
einhverju mesta láglaunalandi Evr-
ópu. Konum er gert að vinna fyrir
smánarlaun, hávaxtastefna og lána-
kjör eru á þann veg að það jafngild-
ir einskonar skuldafangelsi að taka
fjármuni að láni.
Með tillögum sínum um kaup-
leiguíbúðir, breytingar á vaxta-
stefnu réttlátari tekjuskiptingu,
breytingar á skattakerfinu, bendir
Alþýðuflokkurinn á leiðir, sem geta
snúið þessari öfugþróun við.
Flokkurinn vill, að börnin fái for-
félag, sem þeir hafa lagt grunninn
að með ævistarfinu. Og ekki er
minni skuld okkar við börnin, sem
við erum búin að veðsetja fyrir er-
Iendum lánum, flæma foreldrana
frá og erum á góðri leið með að
svipta landgæðum.
Álþýðuflokkurinn er flokkur
...háyaxtastefna og lánakjör eru á
þann veg að það jafngildir eins-
konar skuldafangelsi að taka fjár-
muni að láni.
eldra sína aftur og að unnt verði að
skapa raunverulegar tómstundir
svo mannleg samskipti geti komist í
eðlilegt horf. Einhverjum kann að
finnast þetta sérkennilegt kosn-
ingamál, en ég bið hvern mann, sem
þessar línur les, að hugleiða hvernig
ástandið er og hefur verið á hans
eigin heimili.
í allri umræðunni um hagstjórn-
araðferðir, hefur gleymst að huga
að manninum sjálfum og hvernig
honum vegnar, ekki eingöngu í ver-
aldlegum efnum, heldur einnig
andlegum. Kynslóð þeirra, sem nú
eru á miðjum aldri, hefur fjarlægst
ýmsar manngildishugsjónir, sem
áður þóttu bæði sjálfsagðar og
eðlilegar. Manninum og sálarheill
hans hefur verið fórnað á altari
auðhyggjunnar. Og það er mál að
snúa af þeirri braut.
í mörgum tilvikum höfum við
gleymt börnum og öldruðum, sem
ekki hafa myndað með sér samtök
þrýstihópa til að koma málum sín-
um á framfæri. Öldruðum eigum
við skuld að gjalda fyrir það þjóð-
mannúðar og manngildis, og full-
trúar jafnaðarstefnunnar verða i
öllum verkum sínum að taka mið af
þörfum einstaklingsins, en játast
aldrei undir stefnu hinnar óheftu
markaðshyggju, sem segir, að hver
sé sinnar gæfu smiður, án þess að
taka tillit til þess, að smíðatól
mannanna eru misjöfn. — Það er
kominn tími til þess, að bregðast
hart við hinni óheftu markaðs-
hyggju, sem lætur sér í léttu rúmi
liggja afkoma allra annarra en
þeirra, sem hafa fjármuni til að búa
til fjármuni.
Jafnaðarmenn geta ekki Iátið
það líðast, að einhver tiltekinn hóp-
ur þjóðfélagsins nái í krafti fjár-
magnsins þeirri aðstöðu og völd-
um, að hann geti ráðið kjörum og
örlögum hins vinnandi manns.
Kosningabaráttan núna snýst um
framtið og afkomu mikils hluta
þjóðarinnar, sem hefur orðið að
þola misrétti nýfrjálshyggjunnar á
flestum sviðum. Jafnaðarstefnan á
nú meira erindi til íslendinga en
nokkru sinni fyrr.
Og ekki er minni skuld okkar við
börnin, sem við erum búin að veð-
setja fyrir erlendum lánum...