Tíminn - 27.01.1968, Blaðsíða 5

LAUGARDAGUR 27. janúar 1968
TÍMINN
Borizt um víðan völl
„Gamall Húnvetningur hefur
sent Landfara eftirfarandi
grein:
.iandfari góður!
Ég hef að undanförnu fylgzt
með deilu, sem orðið hefur á
bæjarhlaði þínu, og á þar við
hnippingar þær, sem orðið hafa
milli Halldórs Sigurðssonar frá
Þverá annars vegar og Hall-
gríms Jónassonar og einkum
Benedikts Gíslasonar hins veg
ar. Upphaflega var meiningar-
munurinn sá, h-vorf Árni Odds
so-n hafi getað riðið úr Vopna-
firði á Þingvöll á þeim tíma,
sem sagan segir.
Nú þykir mér deilan hafa bor
izt út um víða-n völl. í seinna
svarinu er það mergurinn máls
hjó Benedikt að gera saman-
burð á sér og Halldóri. Um
sjáifan sig segir hann, að er-
lendis haldi menn, að hann
hljóti að vera h-ásikölakennari,
og mér skil-st, að páfinn hafi
fengið á honum mætur og les-
ið sér eitthvað til hollustu, sem
Benedikts var. Halldór sýnist
honum lágu-r í ses-si við hlið
sér og færir það mannjöfnuð
inum til styrkingar, að hans
sé hvergi getið á bókum.
Mér finnst þetta leiðinlegur
tónn, leiðinlegastur fyrir Bene
dikt sjálfan. O-g ekki bætir um,
að Halldór -hafði þegar sagt, að
hann ætlaði ekki að leggja sig
niður við lengri st-ælur u-m Þin-g
vallareið Áma. Hvorki Bene-
di-kt né neinn annar getur
heim-tað, að aðrir fallist skil-
yrðislaust á kenningar þeirra,
og er óþarft að reiðast meinin-g
armun. Það er réttur hvers
manns að haf-a sí-nar skoðanir.“
Mælikvarði á menn
Og ,,Húnvetningu-rinn“ held-
ur áfram:
„Mér sýnist líka tvennt til
um það, hvort nofckur mæli-
fcvarði er á menn, hversu víða
þeirra er getið á bókum. Þó
er það svo um Halldór, að vald
ast er, hvað Benedikt kallar
bækur. Ég min-nist þess að hafa
oft séð Halldórs getið í prent
uðu máli. En látum það liggja
miUi hluta. Hins minnist ég
líka, að heima í Húnavatnssýslu
var það sagt á búskaparárum
hans, að Geitaskarð í Langadal
og Efri-Þverá í Ve-sturhópi
væru einhverjir þeir bæir í
öllu héraðinu, þar sem urn-
gengni var snyrtilegust, og ætla
ég, að allur hafi búskapur Hall
dórs einkennzt af þrifnaði og
fyrirhyggju. Það er líka nokk
uð. Þess má líka geta, sem mér
finnst jafnast á við eina þrætu
bók, eða kannske tvær ef þær
eru ekki nema miðlun-gi góðar,
að hann safnaði peningum til
þess að hlaða upp Borgarvirki
í sin-ni gömlu mynd, stjómaði
sjálfur verkinu að ráði og fyrir
sögn þjóðminjavarðar og boð-
aði að því loknu til myndarlegr
ar héraðssamk-omu, sem varð
fjölsótt. Ég efast um, að þetta
hefði gert verið, ef hans hefði
ekki notið, og mætti hann fyrir
það komast á bók, ef það er
einhvers virði. Þetta vildi ég fá
að segja, þegar talað er í þeim
tón um gamlan sýslunga, sem
ég hef séð gert.
Einu sinni var maður, sem
kvað um sjálfan sig:
Ég er gull og gersemi,
gimsteinn elskuríkur,
ég er d-jásn og dýrm-æti,
dr-ottni sjálfum líkur.
Svona orðum eiga menn ekki
að fara um sjálfa sig, nema
þeir séu að hæðast að sér. All
ir höfu-m við vonandi eittihvað
okkur til ágœtis, en öllurn er
okkur sennilega líka áfátt í ein
hverju. Og þeir, sem hafa keppt
eftir því að komast á bækur,
ættu bara að bíða þess dóms,
sem eftirtíminn kveður upp.“
Um dugnað og annað
„Móðir sex af þekkingarkyn
slóðinni" hefur sent Landfara
eftirfarandi grein út af grein
hér í blaðinu um kynslóðaskipt
in í landinu. Móðirin gerist all
harðorð á köflum. og kemur
fram, að sitt sýnist hverj-u-m.
Þykir móðurinni sinn f-u-gl fag
ur hvað hennar kynslóð snert
ir, og virðist ekki hafa gert
sér grein fyrir, að hennar kyn
slóð var einmitt hælt fyrir
d-ugnað. Kemur það lí-ka vel
heirn við greinina, því að móð
irin hefur komið sex börnum
til manns og hvergi dregið af
sér. Deildar meiningar eru því
um það, hvort dugnaðurinn sé
einhlítur og hvort ekki verði
eitthvað meira að koma til.
einkum þegar heil bjóðfélög
eru höfð í huga. Hér á eftir
fer svo þessi hvassyrta grein.
Finnst sér málið
skylt
taka mé-r penna í hönd er
grein ein mikil að vöxtum, en
ekfci að sama skapi spakleg,
sem birtist í Tímanu-m 16. þessa
mánaðar. f grein þessari er
byrjað á að tala um aldamóta
kynslóðina og lætur höfundur
hana njóta sannmælis og meiia
að segja hrósar henni, en get-
ur þó ekki stillt sig u-m að
sparka í endann á henni, svona
um leið o-g hann kveður með
þessum orðum.
„Um þe-ssa kyns-lóð hefur
þegar myndazt mikil goðsögn,
enda átti h-ún í sínurn hópi
snjalla áróðursmeistara. sem
ýktu kosti hennar og gættu
þess að fela gallana."
Látum þetta nægja um þá
gengnu kynslóð, en nú kemur
annað alvarlegt mál og það svo,
að pilturinn hef-ur ekki nægan
orðaforða til þess að lýsa þess-
ari siðspillingar manntegund
„Styrjaldarkynslóðinui" sem er
óalandi og óferjandi. Nú vill
svo til að ég undirrituð til'heyri
þessari ,,vandræðakynslóð“ og
finnst mér skylt málið, þar sem
við, ég og mínir jafnaldrar höf
um leitt þessa þjóð út í „sið-
ferðislega. félagslega og menn
ingar glötu-n“..
Reiður. ungur maður
Og „móðirin" heldur áfra-m:
,.N-ú er það svo að unglingum
liggur oft hátt róm-ur og ,koð
anir ýktar og ærsl-afengnar,
um menn og málefni. Þetta
kannast maður við úr sinni eig-
in æsku. og einnig þeirrar,
sem nú er að vaxa úr grasi.
En aldrei minnist ég þess að
hafa heyrt þvílíkt orðbragð.
Segjum svo. að þessi reiði,
un-gi maður h-afi einskis góðs
að minnast úr sínum uppvexti
— kannski að hann sé runninn
upp úr þessim sora þjóðfélag'
ins. sem hann hefur skipað
okkur öllum (..Styrjaldarkyn-
s-lóðinni“) í. Ég get ekki sagt
annað en það, að ég aumkva
hann. blessaðan piltinn, og
ósköp verður þetta stór biti að
kyngja, þegar hann þarf að
fara að éta ofan í sig aftur
það ,sem hann hefur sagt. 6-
hjákvæmilegt er. að það kem
ur að því, og fjölyrði ég ekki
um það mál meir.
Vikið að „þekkingar-
kvnslóð“
En nú vil ég víkja að af-
fcvæmum okkar, sem hann af
sínu líti-llæti kallar „þekkingar
kynslóð“. Við sku-lu-m aðeins
hugleiða nokkur atriði í þvf
máli. Hvemig hefur þessi unga
kynslóð skapað sér möguleika
á að afla sér allrar þessarar
þekkingar? — Getur það ver-
ið að sú siðlspilta hafi borgað
fyrir brúsann? — Getur verið
að heimilisfaðir af þessari gjör
spil-ltu kynslóð hafi unnið 10
klukkustundir. stu.ndum tólf
i sólarhring til þess að geta
borgað uppihald barna sinna,
sem voru í þekkinga-rleit.
Og síðast en ekki sízt. Getu-r
það verið að allar þessar nýj
ungar, sem unga fólkið er að
lœra núna, að það hafi sótt
eitthvað af vizku sinni og vís
indaþekkingu til okkar?. —
Það k=vldi þó ald>*pi vera. Pilt
urinn talar u-m allar þær fram
farir í vísindum og listum og
fleiru s-íðastliðin tuttugu ár,
sem unga fólkið sækist eítir að
,,Það, sem fær mig til að
5
kynnast. Gæti það nú verið, að
þetta séu verk þeirra gjör-
spilltu? — Enn eru þessi ung-
menni okkar ekki farin að
sýna nein sérstök afrek á neinu
sviði. sem varla er von, þar
sem þa-u eru enn i skólurn eða
nýsloppin frá prófborði. Ég
vona að þau eigi eftir að gera
marga góða hluti, en umfram
a-llt vona ég. að þau verði góð-
ir og nýtir þegnar þessa lan-.ls
og 'reyni aldrei að vekja athygli
á sér með því að kasta óþverra
orðúm og -.hrakyrða foreldra
sína og þeirra jafnaldra.“
Vitlaust að farið
Og niðurlag g^einar „móður-
inn-ar“ er þannig: „Að endingu
þetta. Mér er stórlega ti-1 efs,
að Eysteini Jón-ssyni. for-
manni Framsóknarflokksins,
sé greiði gerður með því að
taka upp orð hans í lok grein
arinnar. Ég held. að hann sé
sama sinnis og ég og flestir af
vandræðakynslóðinni, að við
h-öfum mikla trú á unga fólk
inu í dag og við styðjum ba* til
framhaldsnámg, og skipum þv:
aldei-lis ekki að einskorða sitt
nám við Danmörku eða nokkr
ar bjórborgir í Þýzkaland.i.
Þeirra er að velja — okkar að
borga.
Geta íslendingar ekki
gengið í takt?
Áh-ugi skrifar:
.,Kæri Landfari, í upphafi
máls míns vil ég lýsa ánægju
minni með hvað hækkað hefur
á þér risið að undanförnu. Þú
fórst ágætlega af stað hér u-m
árið, en swo smá dofnaði yfir
þér. Núna ertu bara sprækur,
og vona ég að svo verði um
ókomna framtíð.
Tilefni þessa tilskrifs er það,
að ég get ekki orða bundizt eft-
ir að hafa horft á sjónyarpið
ekki alls fyrir löngu. þar var
sýnt. er körfukriattléiksmenn
gengu fylktu liði inn í íþrótta
skemmuna á Akureyri, undir
okkar fallega íslenzka fána.
Mér fannst alveg hrein hörm
ung að sjá þessa annars ágætu
íþróttamenn. e-r þeir gengu
þarna inn salinn — en gátu
ómögulega gengið í takt. Ég
hélt nú að það væri eitt af því
fyrsta, sem íþrót-tamönn-um
væri kennt, og það væri væri
að geta gengið ska-mmlaust í
takt.
Ekki var lögreglan
betri.
Þessi leiðinlega sjón rifjaði
upp fyrir mér annað svipað
atvik, sem skeði á Reykjavíkur
fluigvelli í fyrrasumar. Konung
borinn maður var að koma til
landsins, og af því tilefni stóð
hópur lögregluþjóna heiðurs-
vörð. En það var bað sama unni
á teningnum með þá og fþrótta
mennina. — þeir virtust ekki
geta gengið í takt. Það viídi
nú svo til að ég var suður á
flu-gvelli, þegar þetta atvik
gerðist, og sá svo hörmungina
aftur í sjónavrninu. að »r pitt
sem víst er, að myndavélin lýg-
ur ekki. og nú þegar farið er í
aukn-um mæli að festa hreyfing
ar manna á filmu, ættu við-
komandi að fá sér æfingu í að
ganga — og ganga þá í takt.
Ég trúi því ekki, að sömu or-
saka sé að leita fyrir þessu takt
leysi, og var að finna fyrir lé-
legum tilburðum sænskra dáta
er stóðu heiðursvörð við komu
ráðamanns íslenzku þjóðarinn
ar, er hann kom um borð í
skip þeirra hér í Reykjavíkur
höfn á s. 1. sumri, — en þeir
höfðu þá nóttina áður gengið
held-ur betur á vit næturíífsins
í Reykjavík.'
Á VÍÐAVANGI
. o ,
Hirting Vísis
Vísir tekur samtök frystihús-
anna í landinu allmyndarlega
til bæna í Ieiðara í gær og
segir m. a.
„feamtök frystihúsanna hafa
um langan aldur vanið sig á
að kalla „úlfur, úlfur“. Þau
náðu t. d. í ríkisstyrk á árinu
1965, sem var eitthvert mesta
blómaár í sögu frystihúsanna".
Þetta eru athyglisverð orð og
vekja piargar spurningar.
Þarna er játað, að árið 1965
hafi verið uppgripa og aflaár,
en samt hafi frystihúsin talið
rekstraraðstöðuna svo örðuga,
að þau töldu sig verða að fá
ríkisstyrk. Og ríkisstjórnin
fylgdist ekki betur m-eð málum
þrátt fyrir alla sína efnahags
sérfræðinga, að þau fengu
þennan styrk. Nú segir stjórnar
málgagnið hins vegar, að frysti
húsin hafi þarna leikið illa á
stjórnina. Menn hljóta því að
spyrja: Er ríkisstjórnin þvílík
ur fáráðlingur og allir hennar
efnahagssérfræðingar, að ein
stærsta atvinnugrein lands-
manna getur krafið hana um
stórfé, og veitti ríkisstjórnin
styrkinn, án þess að vita í sinn
haus, hvort atvinnugreinin
þyrfti hjálpina eða ekki? Hún
vissi um stóraflann þetta ár,
svo að skjótræði hennar við
hjálpin bendir ekki til annars,
en hún hafi verið svo viss um
bölvun „viðreisnar---stefnunn
ar á reksturinn, að hún teldi
hjálp nauðsynlega, hvað sem
stórafla og hávirði á erlendum
markaði liði. Þetta er ljóta játn
ingin.
Ljótt er að heyra
Og Vísir heldur áfram að
þjarma að þrjótinum, Sölumið
stöð hraðfrystihúsanna og segir:
„Sölumiðstöðin hefur nefni-
Iega reitt upp nýja svipu: Þau
frystihús, sem leyfa sér að taka
á móti fiski, fá engar fiskum-
búðir.
Sölumiðstöðin hefur nefnilega
komið sér upp eigin umbúða-
gerð og skyldar hraðfrystihúsin
að skipta við liana, þótt þau
geti fengið ódýrari umbúðir hjá
þeirri verksmiðju, sem þau
skiptu áður við. Nýja umbúða
gerðin var reist fyrir stjórfé
á sama tíma og ríkið styrkti
frystihúsin. Nú hefur henni
ekki fyrr verið komið á laggirn
ar, en hún er notuð til að kúga
frystihúsin til hlýðni við verk
bann samtakanna. Það væri
slæmt, ef svona harkalegar að-
farir breiddust út í þjóðfélag
inu. Óbdgirnin er nóg samt.“
Ja, ljótt er að heyra, Vísir
sæll. En hvernig er það, er
þetta ekki eitt mesta og bezta
afrek ríkisstjórnarinnar, hinn
1 fullþroska ávöxtur frelsisins
í athöfnum og umsvifum? Er
þetta ekki hið frjálsa framtak
og samlceppni í allri sinni dýrð
æðstu hugsjónir núverandi rík
isstjórnar? Studdi ríkisstjórn
in þetta ekki sem hún mátti?
Hvað er stjórnarmálgagnið að
fara? Er það ekki svona hag-
ræðing, sem ríkisstjórnin hefur
beitt sér fyrir?
Þetta mál, nýja umbúðagerð
in var ekkert launungarmál á
sínum tíma, og það virtist ekki
verða neinn hemill á ríkisstjóm
ina í því að styrkja frystihús-
in með fjárframlögum, sem Vís
ir telur nú að hafi verið
„plötuð“ að þarflausu út úr
Framhald á bls. 15.