Vísir - 13.02.1976, Qupperneq 8

8
VÍSIR
(Jtgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Daviö Guömundsson
Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjóri frétta: Árni Gunnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guömundsson
Fréttastjóri erl. frétta: Guömundur Pétursson
y Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Síðumúla 14. simi 86611. 7 linur
Áskriftargjaid 800 kr. á mánuöi innanlands.
i lausasögu 40 kr. eintakið. Blaöaprent hf.
Mikilvæg uppstokkun
Engum vafa er undirorpið, að uppstokkun sjóða-
kerfis sjávarútvegsins er með merkari málum, sem
núverandi rikisstjórn hefur beitt sér fyrir. Með
þeim aðgerðum, sem nú standa fyrir dyrum i
þessum efnum, hefur ótvirætt verið stigið mikil-
vægt spor i áttina að heilbrigðari atvinnurekstri i
landinu.
Það er óneitanlega fagnaðarefni, að allviðtæk
samstaða virðist hafa tekist um að gera þessa um-
fangsmiklu breytingu að veruleika. Um leið ætti
þetta framtak að vera stjórnmálamönnum hvatn-
ing til þess að ganga milli bols og höfuðs á óheil-
brigðu millifærslu- og niðurgreiðslukerfi á öðrum
sviðum.
Millifærslur sjóðakerfisins i sjávarútvegi nema
nú um það bil sex þúsund milljónum króna. Ef sú
breyting nær fram að ganga, sem frumvörp
sjávarútvegsráðherra gera ráð fyrir, lækkar þessi
upphæð um nærfellt fjögur þúsund milljónir. Hér er
þvi um að ræða verulega uppstokkun. Mestu munar
þó um oliusjóðinn, sem ráðgert er að leggja niður.
í sjálfu sér má segja, að það hafi verið eðlileg
viðbrögð stjórnvalda, þegar oliukreppan skall á, að
mæta þeim vanda fyrst um sinn með niðurgreiðsl-
um. En öllum má vera ljóst, að þetta gat með engu
móti verið frambúðarlausn, enda er þetta kerfi eins
óheilbrigt og hugsast getur.
Forsenda þessara breytinga er vitaskuld sú, að
hagsmunaaðilar i sjávarútvegi komi sér saman um
nýjar hlutaskiptareglur. Fullur vilji virðist vera
fyrir hendi til þess að svo verði.
Þegar horft er framhjá marklausum lofræðum
flokksblaðanna um mikilleik og óskeikulleika eigin
manna, er yfirleitt meir um að rætt sé um það sem
miður fer i stjórnmálum en hitt sem vel er gert.
Gagnrýni er að sjálfsögðu mikilvæg, en hún missir
marks, ef menn þverskallast við að sjá ljósu hliðar
tilverunnar.
Matthias Bjarnason sjávarútvegsráðherra á
vissulega þakkir skildar fyrir að hafa beitt sér fyrir
þeim umbótum, sem hér eru á döfinni. En um leið
og athygli er vakin á mikilvægu starfi hans og ann-
arra þeirra, sem unnið hafa að framgangi þessa
máls, er rétt að brýna rikisstjórnina til þess að taka
til hendinni á öðrum sviðum. Niðurgreiðslu- og upp-
bótakerfi við verðlagningu landbúnaðarafurða er
t.a.m. jafnóheilbrigt og i sjávarútvegi. Það er verð-
ugt verkefni fyrir framtakssama og frjálslynda
rikisstjórn að brjóta það kerfi niður.
Jafn kosningaréttur
Visir hefur á undanförnum mánuðum vakið at-
hygli á nauðsyn þess að koma fram breytingum á
kjördæmaskipaninni. í þvi sambandi hefur sérstak-
lega verið bent á mikilvægi þess að jafna kosninga-
rétt landsmanna.
Erfiðlega hefur gengið að hreyfa við stjórnmála-
flokkunum i þessu efni. Rétt er þó að vekja athygli
á, að framsóknarmenn efndu fyrir skömmu til ráð-
stefnu um kjördæmamálið. Athyglisvert er, að i
ályktun þeirrar ráðstefnu gengur flokkurinn lengra
til móts við kröfuna um jafnan kosningarétt en
nokkru sinni fyrr. En fram til þessa hefur Fram-
sóknarflokkurinn verið helsti þrándur i götu allra
breytinga, sem miðað hafa að jöfnun kosningarétt-
ar.
Ályktanir sem þessar segja ef til vill ekki mikið,
en þær eru þó visbending um, að nú sé fyrir hendi
póiitiskur grundvöllur til þess að koma fram
breytingum af þessu tagi.
Föstudagur 13. febrúar 1976 VISIR
Umsjón:
Guömundur Pétursson
)
Hve lengistendur
fimmto ríkisstjórn
Aldo Moros?
Fimm vikna
stjórnarkreppa ítaliu
er nú á enda, en án þess
þó að út úr bökunar-
ofninum kæmi sú
sterka samsteypu-
stjórn, sem jafnaðar-
menn höfðu krafist.
Þvert á móti situr nú
við taumana ein sú
veikasta stjórn, sem
komið hefur til valda á
ítaliu frá þvi i striðs-
lok.
Ef menn eru sammála um
eitthvað i itölskum stjórnmál-
um þessa dagana, þá er það
helst, að eftir alla óvissuna séu
menn verr staddir en áður var.
Hafa menn ekki mikla trú á þvi,
að þessi bráðabirgðalausn end-
ist meir en nokkrar vikur.
Aldo Moro, þessi viðurkenndi
stjórnmálaskörungur kristi-
legra demókrata og án vafa
mesti málamiðlari þeirra, varð
að láta sér nægja minnihluta-
stjórn, sem aðrir vilja ekki eiga
hlut að en flokksbræður hans.
Hann verður að reiða sig á at-
kvæði þingmanna sósdaldemó-
krata á þingfundum og fjarvist-
ir þingmanna jafnaðarflokksins
og lýðveldissinna til þess að
koma málum fram.
Við svo búið þykir mönnum
ekki liklegt að geti staðið lengur
en rétt meðan samþykktar
verða nokkrar efnahagsráð-
stafanir og þar til kristilegir
demókratar og jafnaðarmenn
hafa haldið flokksþing sin. —
Takist þessum tveim flokkum
ekki á þeim tima að gera með
sér samkomulag um stjórnun
landsmála, þarf ekki að gera að
þvi skóna, hvað við tekur.
önnur stjórnarkreppa, sem
leiða mun til almennra bmg-
kosninga fyrr en gert hefur ver-
ið ráð fyrir.
Aido Moro forsætisráðherra
ttaifu hefur nú myndað sina
fimmtu rikisstjórn, en hversu
langlif verður hún?
Á flokksþingi eins itölsku stjórnmálaflokkanna. Framundan eru
flokksþing tveggja stærstu flokkanna, kristilegra demókrata og
svo jafnaðarmanna. Þykir ekki liklcgt að nýja stjórnin standi
Iengur en fram yfir þau þing.
Allir flokkarnir (nema ný-
fasistar) segjast andvigir
kosningum i bili. En hafi Moro
tekist eitthvað siðustu vikurnar,
þá er það að sýna fram á, að það
er naumast nokkur annar kost-
ur.
Sumir keppinauta hans hafa
borið honum á brýn að bera sig
eigingjarnt að i sinum tiltekt-
um. Segja þeir hann ganga að
öllum sinum verkum með þvi
hugarfari, að takist honum ekki
að vinna þau, þá vilji hann að
minnsta kosti sjá til þess að
engum öðrum heppnist það
heldur.
Tregða nokkurra leiðtoga i
flokki Moros til að starfa með
honum i þessari fimmtu rikis-
stjórn hans vilja margir túlka
sem svo, að þeir séu strax
byrjaðir að búa sig undir
kosningar. Að þeir vilji helst
ekki láta orða sig við rikis-
stjórn, sem þeir spá skammlifi
svo að þeir falli ekki með henni.
En svo er mörgum lika litill
söknuður að hvarfi ýmissa and-
lita, sem mest hefur borið á i
itölskum stjórnmálum siðustu
þrjátiu árin. Einhver benti á
það, að margir núverandi
stjórnmálaleiðtogar italiu voru
orðnir ráðherrar, áður en 40%
núverandi ibúa landsins fæddist
i þenna heim.
Emilio Colombo fil dæmis
fjármálaráðherra siðustu
stjórnar hefur átt sæti i hvorki
meira né minna en 2i rikisstjórn
siðan 1955. Taki hann sæti i
næstu stjórn, setur hann nýtt
met, og skýtur þar aftur fyrir
sig Emilio Taviani, fyrrum
innanrikisráðherra.
Svo vikið sé aftur að mögu-
leikum þess að efnt verði fljót-
lega til kosninga, þá hefur
ennþá ekkert verið tilkynnt um
slikt. Þing hefur ekki verið rofið
og kosningar ekki verið boðað-
ar. Jafnvel þeir sem mest klifa
á nauðsyn almennra kosninga
hið fyrsta, geta ekki séð fyrir,
hversu langt yrði að biða þeirra.
Margir i flokki kristilegra
demókrata eru þeirrar trúar, að
þvi fyrr sem kosningar verði,
þvi meiri séu möguleikarnir
á þvi að halda kommúnistum
utan stjórnar. Enda er það
grunur ófárra manna, að sá sé i
rauninni aðaltilgangur Moros.
Er það jafnvel ætlan þeirra, að
Moro hafi beinlinis stuðlað að
þvi, að jafnaðarmenn drógu sig
út úr stjórnarsamstarfinu, til
þess að koma þessu i kring.