Vísir - 05.03.1976, Blaðsíða 8

8
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: DaviO Guömundsson
Ritstjóri og ábm : Þorsteinn Pálsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson
Fréttastjóri erl.frétta: Guömundur Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. simi 86611. 7 llnur
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
f lausasögu 40 kr. eintakið. Biaðaprent hf.
Að huga að nýtilegum
verðmætum
Á degi hverjum köstum við á glæ ýmiskonar úr-
gangsefnum, sem i mörgum tilvikum mætti nýta á
nýjan leik. Hér er á ferðinni vaxandi vandamál i
mörgum iðnrikjum. Augu manna hafa þó smám
saman verið að opnast fyrir möguleikum á endur-
vinnslu úrgangsefna. Full ástæða er fyrir okkur að
huga frekar en gert hefur verið að þeim atvinnu-
möguleikum, sem fyrir hendi eru á þessu sviði.
Ingólfur Jónsson hefur á Alþingi flutt tillögu til
þingsályktunar, þar sem skorað er á rikisstjórnina
að láta fara fram itarlega athugun á þvi, hvort end-
urvinnsluiðnaður i ýmsum greinum gæti orðið arð-
vænlegur hér á landi, dregið úr gjaldeyriseyðslu og
veitt mörgum örugga atvinnu.
Með þessari tillögu hefur verið hreyft mjög þörfu
athugunarefni. Á þessu sviði geta verið fólgnir
margs konar möguleikar. Nauðsynlegt er að rann-
saka til hlitar þá möguleika, sem fyrir hendi eru.
í greinargerð með tillögu sinni segir flutnings-
maður m.a.: „Þótt markaður sé ekki stór hér á
landi er liklegt að endurvinnsla úrgangsefna gæti
borgað sig beinlinis, auk þess óbeina hagræðis, sem
af endurvinnslunni leiðir. Hér fellur mikið til af
pappir, brotajárni, gúmi, gleri og i seinni tið all
mikið af plasti.
Úrgangsefnin skipta mörg hundruð tonnum ár-
lega. Verði endurvinnsluiðnaður upp tekinn hér-
lendis gæti það e.t.v. talist til stóriðnaðar á islensk-
an mælikvarða.”
Engum vafa er undirorpið að hér er um að ræða
athyglisvert mál. Ingólfur Jónsson hefur réttilega
bent á, að þjóðin hefur lagt minna upp úr hirðusemi
og nýtni eftir að hún komst til bjargálna. Þessari
þróun þarf að snúa við. Það er bæði rétt og skyn-
samlegt að huga að öllum þeim verðmætum, sem
eru nokkurs virði.
• Viðskiptamenntun
Rikisstjórnin hefur nú enn á ný lagt fyrir Alþingi
frumvarp til laga um viðskiptamenntun. Frumvarp
þetta var fyrst flutt fyrir tveimur árum, en hefur
aldrei verið útrætt. Sannast sagna er það til van-
sæmdar, hversu dregist hefur að koma þessu máli
fram.
Alþingi það, sem nú situr, getur ekki látið undir
höfuðleggjastað afgreiða þetta frumvarp. Verslun-
arfræðslan i landinu hefur fram til þessa hvilt að
lang mestu leyti á Verslunarskólanum og Sam-
vinnuskólanum, sem staðið hafa utan við rikis-
skólakerfið.
Frumvarpið gerir ráð fyrir að rekstrarkostnaður
þessaia skóla verði að fullu greiddur úr rikissjóði.
Óhætt er að fullyrða að sú skipan mála er forsenda
fyrir áframhaldandi starfi þessara skóla i þeirri
mynd, sem það hefur verið. Engum getur blandast
hugur um hversu brýnt það er að tryggja þessum
burðarásum verslunarfræðsl nnar öruggan starfs-
grundvöll.
í frumvarpi rikisstjórnarinnar er ennfremur að
finna ýmis nýmæli. Athyglisvert er t.a.m., að gert
er ráð fyrir að skólarnir geti falið viðskiptafyrir-
tækjum að annast tiltekna þætti eðlilegrar starfs-
þjálfunar.
Tveir stærstu skólarnir á þessu sviði starfa i nán-
um tengslum við verslunina i landinu. Leggja ber
rika áherslu á, að svo verði áfram, enda eru þá
meiri likur á að hér starfi lifandi fræðslustofnanir á
þessu sviði.
Föstudagur 5. mars 1976
vism
Umsjón: Ólafur Hauksson
}
Vegna ótta um árásir skæruliða á oliuborpalla hefur herinn eftirlit með þeim.
Störf á olíuborpöllum i
Noröursjó eru álitin meö
þeim hættulegustu í
Evrópu. Fjallháar öldur,
tíö fárviðri/ og mannleg
og tæknileg mistök hafa
tekiö drjúgan dauöatoll,
og slasaö hundruð
manna.
Tvö óhöpp á innan við
viku hafa undirstrikað
þetta rækilega. Nítján
þúsund tonna borpallur
strandaði við strendur
Noregs á mánudag i ofsa-
veðri. Pallurinn var á leið
til viðgerðar í Bergen.
Áhöfnin fór í lífbát, sem
sjór reið yfir, og sex
menn fórust.
Dagirin eftir kom upp eldur i
öðrum norskum borpalli i
Norðursjó. 40 menn yfirgáfu
pallinn i þyrlum, en 20 urðu eftir
til að berjast við eldinn, sem
tókst um siðir að slökkva.
Enginn mótmælir þvi að
þarnaséum hættustörf að ræða.
Á svæðinu sem bretar hafa til
oliuleitar og vinnslu i Norður-
sjó hafa 54 menn látið lifið i þau
11 ár sem þar hefur verið starf-
að. 200 hafa slasast alvarlega.
Þrátt fyrir þetta skortir ekki
mannskap. Launin eru mjög
góð, og eftirspurn eftir starfi
meiri en framboð.
Eyðilegging Transocean lll
kostaði breska tryggingamark-
aðinn 15,4 milljónir dollara.
Ef Deep Sea Driller, sem
strandaði á mánudag, verður
úrskurðaður ónýtur, verða
greiddar 19 milljónir dollara i
tryggingabætur.
Tíu sinnum hættulegri en
i kolanámum
Breska heilbrigðisstofnunin
telur störf á oliuborpöllum tiu
sinnum hættulegri en störf kola-
námumanna, og fimmtiu sinn-
um hættulegri en almenn verk-
smiðjustörf. En er þá nægilega
mikið gert til að auka öryggið?
„Það verður aldrei hægt að
gera þessi störf alveg hættu-
laus,” segir talsmaður breska
orkuráðuneytisins. „Norður-
sjórinn er viðsjárverður. En við
þeirra, byggingu og þegar þeim
er komið fyrir.
Stóru pallarnir
Slys við boranir i Norðursjó
hafa allflest orðið á sjálfum
oliuborpöllunum. Mun færri
hafa orðið á stóru pöllunum sem
vinna oliuna úr sjónum, geyma
hana, eða dæla eftir leið
slum upp á latid.
En enginn veit hvort þessir
risastóru pallar á steinsteyptum
stólpum munu til lengdar stand-
ast þungar öldur Norðursjávar.
Sérfræðingar kanna nú hvort
steypan sé nægilega sterk, og
hvort stálið þoli sifelldan titr-
inginn.
Skæruliðaárás
Enn ein hugsanleg hætta gæti
steðjað að stðru pöllunum — og
Kafarar í mestri hættu
Kafararnireru án efa i mestri
hættu. 27hafa látið lifið við störf
sin við ol.iuleit i Norðursjó.
Þeir vinna við óhemju erfiðar
aðstæður. Þeir þurfa að kafa
dýpra en við önnur köfunar-
störf. Hættan á hinni alræmdu
kafaraveiki er mikil.
Mannleg mistök hafa valdið
dauða kafara. Einn sem vann
við logsuðu sprengdi sjálfan sig
i tætlur. Annar lést þegar
akkerisfesti slóst utan i hann.
Gífurlegt fjárhagstjón
Biianir og mistök tæknilegs
eðlis hafa valdið einna mestu
fjárhagstjóni. 1965 valt borpall-
ur, og 13 menn fórust.
Þrir aðrir borpallar hafa
eyðilagst. Sá siðasti sem þannig
fór var Transocean 111. Bor-
pallurinn sökk i fárviðri fyrir
tveimur árum. Enginn fórst.
Rannsókn leiddi i ljós að galli
hafði verið i gerð pallsins.
Borpallurinn Deep Sea Driller sem strandaði á mánudag.
Sex menn fórust.
teljum okkur minnka hættuna
smátt og smátt.”
Björgunarskip ætiö reiðu-
búin
Ýmsar kröfur eru gerðar um
öryggisráðstafanir við oliubor-
pallana. Þannig verður björg-
unarskip alltaf að vera til taks i
námunda við hvern einasta pall,
ef óhöpp kæmu fyrir.
Stofnanir sem rikisstjórnin
viðurkennir, t.d. Lloyds, verða
að fylgjast meö allri gerð pall-
anna. Þær fylgjast með hönnun
sú hætta væri aðkomin. Það er
hættan á árás skæruliða. Margir
óttast að skæruliðar kunni að
reyna að ná slikum palli á sitt
vald, og nota sér aðstöðuna til
annað hvort að skemma, eða
setja rikisstjórnum úrslitakosti
i ýmsum málum.
Hershöfðingi úr hollenska
hernum hefur lýst yfir áhyggj-
um sinum vegna þess að hann
telur oliufélögin litið gera til að
verja pallana.