Vísir - 12.08.1976, Blaðsíða 8

8 Fimmtudagur 12. ágúst 1976
VÍSIR
IHgefandi: Keykjaprcnt hf.
Frainkvæmdastjóri: Davið Guömundsson
ltitstjórar: Þorsteinn Fálsson, ábm.
olafur Kagnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson
Fréttastj. erl. frétta: Guftmundur Pétursson
Blaðanienn: Anders Hansen, Anna Heiftur Oddsdóttir, Edda Andrésdóttir,
Einar K. Guftfinnsson Jón Ormur Halldórsson, Kjartan L. Pálsson, ölafur
Hauksson, Óli Tynes, Rafn Jónsson, Sigriftur Egilsdóttir, Sigurveig Jóns-
dóttir, Þrdftur G. Haraldsdóttir.
tþróttir: Björn Blöndal, Gylfi Kristjánsson.
Útlitsteiknun: Jón Oskar Hafsteinsson
Ljósmyndir: Jens Alexandersson, I oftur Asgeirsson.
Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. Sigurftsson.
Dreifingarstjóri: Sigurftur R. Pétursson.
Auglýsingar: IIverfisgötu 41. Simar I IWill Sfilil I
Afgreiðsla: Ilverfisgötu 44. Simi 86G11
Kitstjórn: Siftumúla 14. Simi 86611.7 linur
Askriftargjald 1000 kr. á mánufti innanlands.
i lausasölu 50 kr. eintakift. Blaftaprent hf.
Ríkisstjórnarafmælið
Stjórnmálaflokkarnir eru nú farnir að undirbúa
tveggja ára afmæli rikisstjórnarinnar. Eins og
venjulega er afmælisbarnið eins og svartur púki i
augum stjórnarandstöðunnar, en fyrir stjórnar-
liðinu er rikisstjórnin að sjálfsögðu eins og hvitur
engill. Á þessum grundvelli fara stjórnmála-
umræður yfirleitt fram.
í raun réttri er ekki auðvelt að meta árangur af
starfi núverandi rikisstjórnar. Að sjálfsögðu var
ljóst þegar i upphafi núverandi stjórnarsam-
starfs, að aðstæður i efnahagsmálum væru með
þeim hætti, að næstu ár gætu aldrei orðið dans á
rósum. Þvert á móti var alveg ljóst, að lifskjara-
skerðing var óumflýjanleg.
Rikisstjórn, sem tekur við völdum, er þannig
stendur á, getur i sjálfu sér ekki búist við að
verða vinsæl. Þegar að þrengir, eru menn yfir-
leitt óánægðir, hvort sem skynsamlega er unnið
að úrbótum eða ekki. Fyrir þessu hafa sennilega
flestar rikisstjórnir fundið.
í upphafi var ljóst, að tvö meginverkefni rikis-
stjórnarinnar yrðu stöðvun óðaverðbólgunnar og
útfærsla landhelginnar. í tengslum við tveggja
ára afmælið er eðlilegt að lita einkum á þessa
meginþætti.
Engum blöðum er um að fletta, að stjórnin
hefur haldið skynsamlega á spilunum i land-
helgismálinu. Hún sætti að visu all harðri gagn-
rýni fram að samningunum við breta siðastliðið
vor. En eftir að bretar voru sigraðir við
samningaborðið i Osló hafa þó flestir gert sér
grein fyrir, að i þeim efnum var farin rétt leið.
Þegar litið er á framvindu efnahagsmálanna er
hinsvegar alveg ljóst, að útilokað er að menn geti
verið ánægðir með árangurinn af viðnáminu
gegn verðbólgunni. Rikisstjórninni hefur ekki
tekist að ná þeim markmiðum, sem sett voru i
þessu efni.
Fyrir tveimur árum var hér yfir 50% verð-
bólga, en nýjustu athuganir benda til, að hún
verði um 30% á þessu ári. Hér hefur miðað I rétta
átt. En jafnframt er ljóst, að núverandi verð-
bólgustig er jafn óþolandi og það var fyrir
tveimur árum og leiðir til áframhaldandi sýk-
ingar efnahagslifsins. Enn má þvi gera betur á
þessu sviði.
Gerðar hafa verið tilraunir til aðhaldsaðgerða i
rikisfjármálum, en a.m.k. tvivegis hefur þingið
brotið þær á bak aftur. Á þessu sviði hefur þvi
ekki náðst sá árangur, sem menn höfðu vænst i
upphafi. Rikisstjórnin virðist ekki hafa þingstyrk
til þess að lækka rikisútgjöld i hlutfalli við
þjóðartekjur.
Þróun utanrikisviðskipta hefur verið fremur
hagstæð að undanförnu. Má bæði rekja það til
aðhaldsaðgerða af hálfu rikisstjórnarinnar og
batnandi viðskiptakjara. Þó að efnahagsbatinn
sé hægur er ljóst, að á flestum sviðum hefur
miðað i rétta átt. Segja má, að i þvi sé fólgin
meginbreytingin frá vinstristjórnar timanum.
t tengslum við afmæli rikisstjórnarinnar halda
talsmenn Framsóknarflokksins þvi fram, að í
raun réttri hafi ekki orðið stefnubreyting með
valdatöku þessarar rikisstjórnar. Þetta er að
sarnu leyti rétt eins og t.a.m. má sjá bæði i orku-
og menntamálum. Sjálfstæðismenn geta þar á
móti bent á, að i utanrikismálum hafi rikis-
jórnin mótað alveg nýja stefnu i samræmi við
vilja meirihluta þjóðarinnar.
Múrinn 15 ára
Fimmtán árum eftir, að
kommúnistar reistu Berlinar-
múrinn 13. ágúst 1961, er þetta
raunaiega aöskilnaöarmerki
Vestur- og Austur-Þýskalands
enn vettvangur blóösútheilinga
og dapurlegra örlaga einstakl-
inga.
Sá, sem siöast lét lífiö fyrir
hendi landamæravaröa A-
Þýskaiands, var samt ekki
flóttamaöur i leit aö frelsi, held-
ur Italskur vörubilstjóri I ósköp
venjulegum flutningum.
Þaö atvik kallaöi ekki aöeins •
á gremju i Italiu og haröorö mót
mæli viö austur-þjóöverja,
heldur varö um leiö til aö auka
enn kalann milli grannanna
austan og vestan viö múrinn.
í langan tima hefur sambúöin
milli A- og V-Þýskalands ekki
veriö jafn stirö og þessa mánuö-'
ina. Þrátt fyrir samninginn
1972, eftir „ost-politlk” Willy
Brandts, sem lofaöi góöu um aö
þjóöirnar leggðu meiri rækt I
framtlðinni viö frændsemi slna,
og þrátt fyrir fjórvelda-sam-
komulagiö árið áöur en ástandiö
lltiö betra oröið, en þegar kalda
strlðið var I algleymingi. Meira
aö segja Helsinkisamkomulagiö
hefur ekki náö aö bæta úr.
Austur-þjóðverjar hafa ekki
lengi veriö eins hvassyrtir I
garö granna sinna I vestri, eins
og slöustu vikur, þegar þeir
hafa hótaö aö takmarka enn
frekar feröafrelsi vestur-þjóö-
verja fyrir austan tjald. Eins og
þaö er orðaö I málgögnum aust-
ur-þjóöverja: „Vegna eilifra
ögrana og brota viö landamær-
in.”
Bonn-stjórnin hefur svaraö
um hæl meö þvl aö saka hina
kommúnistlsku granna slna um
að viröa að vettugi mannrétt-
indi, þegar skotglaöir landa-
mönnum meö öllu óskiljanlegt,
hvað tilefniö var. En Italinn lést
‘ skömmu slöar á sjúkrahúsi af
völdum skotsáranna.
Willi Bubbers frá Hamborg
haföi verið á göngu um óbyggöir
og hafst viö i tjaldi I áningar-
stööum, þegar hann á ferö sinni
rakst á rammgerða giröingu,
sem hann taldi vera landamæri
A-Þýskalands. Hann fékk aldrei
tækifæri til aö ganga frekar úr
skugga um þaö, þvl að sam-
stundis rigndi byssukúlum aust-
ur-þýsku landamæravaröanna
yfir hann. Þaö var fyrst þegar
hann kom til meðvitundar á
Berlin, sem var eins og eyja inni
I Austur-Þýskalandi, væri oröin
einber NATO-herstöð og miö-
stöö njósnaútsendara, sem vest-
urveldin heföu I feröum austur
yfir járntjaldiö...þótt hann aö
sjálfsögöu bæri sér ekki járn-
tjaldið I munn.
Raunveruleg ástæöa hans var
hinsvegar efnahagslegs eðlis.
Arið áöur, eöa 1960, höföu
hvorki meira né minna en
199,000 austur-þjóðverjar flúiö
kúgunina. Af þeim sluppu
152,291 I gegnum V-Berlln.
Helmingur þeirra var undir 25
Fyrir daga múrsins: Austur-þýsk fjölskylda á flótta vestur yfir.
austur-þýsku sjúkrahúsi, sem
hann fékk aö vita, að giröingin
heföi verið langt austan landa-
mæranna.
Venjulega hefur safnast
mannfjöldi viö Berllnarmúrinn
13. ágúst til aö mótmæla á sjálf-
um afmælisdegi múrsins þessu
smánartákni, sem hann hefur
verið I augum þjóöverja. En
ára aldri, og fjórðungurinn
tækni- eöa iönmenntaður. Ul-
bricht taldist svo til, aö land
hans heföi tapaö 100 milljónum
marka vestur yfir, áöur en múr-
inn kom til sögunnar.
Þá reiknaði Ulbricht einungis
tjóniö, sem lá I menntunar-
kostnaöi þessara þegna, sem
i

I i 1 w' Je 'rMn| m J ^ m
Zl—— * ' / f V T
■ t %
y t V » / \

Eitt af fórnardýrum austur-þýsku landamæravaröanna, itaiski vörubQstjórinn, Benito Corghi, i kistu
sinni á leiö heim.
mæraverðir hika ekki viö aö
skjóta vörubllstjóra, sem eru
saklausra erinda á ferö yfir
landamærin. — Hún hefur haft
um orö, aö taka máliö upp á
vettvangi Sameinuöu þjóöanna.
Núna á fimmtán ára afmæli
múrsins (á morgun) er hann
ekki lengur sá miðdepill heims-
athyglinnar, sem hann var
fyrst, eftir aö hann var reistur
til mikillar skapraunar
berllnarbúum. Meiri gaumur
hefur veriö gefinn að landa-
mærunum utan Berllnar, þar
sem flóttatilraunir yfir múrinn
sjálfan hafa nær alveg veriö
gefnar upp á bátinn.
Benito Corghi, vörubllstjóri,
var Hka á leiö meö bíl sinn,
fermdan frystu kjöti til Bæjara-
lands frá tollstöðinni viö Hirsch-
berg, þegar landi hans, sem á
eftir fylgdi, kallaöi til hans, aö
austur-þýsku tollveröirnir vildu
fá aö tala viö hann aftur. Hann
var þá kominn vestur fyrir og
hafði dvalist þar meöan, vestur-
þýsku tollveröirnir skoöuöu
skilríki hans.
Corghi lét vörubllinn standa
og gekk til baka. Skömmu á eft-
ir kváöu viö skothvellir, og er
meö árunum hefur fólki tekist
aö venjast honum, og er ekki
búist viö þvl, aö neitt sérstakt
veröi um að vera á morgun.
Viöbrögöin fyrstu árin stöfuöu
meira af þvl, hversu illilega
hverft mönnum varö viö, þegar
þeir vöknuöu aö morgni og sáu
gaddavirinn. Nokkrum vikum
áöur haföi Walter Ulbricht á
blaöamannafundi samt fullviss-
aö menn um, aö austur-þýskir
verkamenn ættu of annrikt viö
aö leysa úr húsnæðisþörfinni
meö nýbyggingum til þess aö
nokkur þyrfti aö óttast, aö þeir
yröu settir I aö reisa múr.
Síöustu vikurnar máttu menn
, þó vel vita, að austur-þýska
stjórnin hlyti aö gripa til ein-
hverra úrþrifaráða til aö
stemma stigu viö flóttamanna-
straumnum vestur yfir. Svo of-
boöslegur, sem hann var oröinn.
Nokkur þúsund á dag, og töi-
fræöingum reiknaöist svo til, aö
fyrstu dagana þennan örlaga-
rika ágúst hefði einn austur-
þjóöverji flúiö vestur um á 30
sekúndna fresti.
Þegar Ulbricht slöar vildi
reyna aö skýra hughvörf sln,
bar hann þvi viö, aö Vestur-
land hans naut ekki lengur góös
af. Þar til viöbótar heföi llka
mátt taka til þá staöreynd aö
austur-þýska markiö haföi falliö
mjög I gengi á gjaldeyris-
mörkuöum og þurfti fimm slik á
móti einu vestur-þýsku marki.
Þetta geröi þaö aö verkum, aö
fólk úr Vestur-Berlin, meöan
samgöngur voru enn óheftar,
tók sér ferö á hendur I austur-
hlutann til aö kaupa vörur meö
austur-þýskum mörkum, sem
þaö fékk I skiptum fyrir vestur-
þýsk mörk á svarta markaðn-
um. Þúsundir manna, sem
bjuggu I rússneska hernáms-
hlutanum, störfuöu I banda-
rlsku, bresku eöa frönsku her-
námshlutunum og þágu sln laun
i vestur-þýskum mörkum.
Kjaramunurinn var mikill á
þeim og hinum, sem unnu
heima fyrir.
Þetta og svo hitt markmiö Ul-
brichts, aö reisa einhver þau
áþreifanlegu mörk, sem neytt
gætu Bonnstjórnina til aö viöur-
kenna aöskilnað landshlutanna
og Austur-Þýskaland sem sjálf-
stætt riki, voru sá grunnur, sem
múrinn reis á.