Tíminn - 11.10.1968, Blaðsíða 3

FÖSTUDAGUR 11. oktéber 1968.
TÍMINN
3
ÁVARP FORSETA ÍSLANDS, DR. KRISTJÁNS ELDJÁRNS VIÐ SETNINGU ALÞINGIS
Forsetinn, dr. Kristján Eldjárn, flytur ræSu viS setningu Alþingis. (Tímamynd Gunnar)
vorrar næst landnáminu sjálfu
var stofnun Alþingis, sem vér
höfum fyrir satt að yrði árið
930 á Þingvöllum við Óxará, og
cru þá liðin 1038 ár síðan. En
frá því Alþingi var endurreist
hér í Reykjavík eftir að hafa
iegið niðri um skeið, eru 123
ár. Frá þeim tímamótum er
þetta 104. samkoma Alþingis,
en síðan Alþingi fékk löggjaf
arvald 1874 er þetta hið 99.
þing í röðinni, en 71. aðalþing.
Hálf öld er nú liðin, síðan ís
laad varð fullvalda ríki. Árið
1918 ber hátt í sögu þings og
þjóðar, og vér minnumst þess
sérstaklega á þessu ári.
Upprifjun nokkurra áratala
við setningu Alþingis er til
þess fallin að minna á hina
iöngu og merku sögu,_ sem
þessi stofnun á að baki. í þjóð
félagi voru eru flestar stofnan
ir ungar að árum, þar á meðal
margar af mikilvægustu og
virðulegustu stofnunum lands-
ins. Alþingi er hins vegar nokk
um veginn jafngamalt þjóð-
inni sjálfri. Þótt saga þess sé
ekki með öllu í órofnu sam-
hengi og gengið hafi á ýmsu
um völd þess og virðjingu á
ýmsum skeiðum þessa langa
tíma, er það eigi að síður sama
stofnunin frá uppihafi vega
og fram á þennan dag. Hlut-
verk þess nú er hið sama og þá,
að setja þjóðinni lög, greiða
veg hennar í hverjum vanda,
sem að höndum ber og finna
nýjar leiðir henni til heilla í
veraldlegum og menningarleg-
um efnum. Til Alþingis lítur
þjóðin um úrræði og forustu,
og þeirrar ríkisstjórnar, sem á-
byrgð ber fyrir því, til þess
sækja aðrar stofnanir styrk
sinn. Hjá Alþingi vonast þjóð
in eftir frumkvæði að góðum
málefnum og stuðningi við góð
málefni, sem fram koma utan
þingsala. Störf og áhrif Alþing
is varða líf og hag hvers manns
í landinu, þau ráð, sem það
ræður, eru samtvinnuð öllu
þjóðlífinu.
En hagur og viðgangur þjóð
ar á hverri líðandi stund er und
ir ýmsu kominn. Margt er í því
efni, sem mannlegur máttur
fær ekki við ráðið. Veður ræð-
ur akri, sögðu fornmenn, og það
gerir það enn. Auðlindir nýt-
ast misjafnt frá einu skeiði til
annars og frá ári til árs, og
um það getum vér íslendingar
úr flokki talað, sem búum við
harla misjafnt árferði til lands
og sjávar. Liggur í augum uppi,
hve mjög heill og gengi þjóð
arinnar er háð áhættusömum at
vinnumvegum vorum. Þótt nú
ári ekki vel, kennir sagan oss,
að harðari veðráttu geti verið
að vænta en nú er þessi árin,
og er rétt að láta sér ekki
sjást yfir það. En sagan kenn-
ir einnig, að góð og vond ár,
erfið og hagsæl tímabil skipt
ast á. Góðu árin eiga að bæta
hin upp og það er stjórnvizka
að stuðla að því, að svo verði.
Veður ræður akri, en vit syni
kváðu fornmenn og vissu að
hvort tveggja gat brugðið til
beggja vona. Það vitum vér
einnig og reyndar meixa. Vér
vitum, að vit sonarins, í víðri
merkingu á að bæta úr þeim
misbresti sem óhjákvæmilega
verður á akrinum öðru hverju.
Vér eigum að vísu mikið und
ir veðri og vindum en þó á
þjóðin, þegar á allt er litið,
mest undir sjálfri sér hvernig
hún vinnur verk sín, að hver
hönd njóti sín að hagnýtu starff
og njóti sín sem bezt. Það skipt
ir mestu máli. Búið þarf margs
við, og störfin eru margvísleg,
en öllum er þeim það sameigin-
legt að svo farnast búinu bezt,
að þau séu vel' unnin. Til þess
þarf menntun og kunnáttu í
starfi, hvert sem það er, og það
siðferði að vilja vinna verk sitt
vel og kunna að meta það sem
vel er gert.
En þótt satt sé að vel unnin
verk, hverju nafni sem þau
nefnast séu undirstaðan að
góðu gengi þjóðarinnar, er því
ekki að neita að misjafnlega
miki'l ábyrgð fylgir störfum
manna. Þeir sem hljóta að taka
mikilsverðar ákvarðanir, sem
varða hag allrar þjóðarinnar,
eru í sérstöðu að þessu leyti,
því að árangurinn af góðri við
leitni hinna getur farið eftir
því, hvernig þeim tekst til. Al-
þingismenn eru öðrum fremur
í slíkri ábyrgðarstöðu. Þjóðin
hefur kjörið yður, góðir alþing
ismenn, sem fulltrúa sína og
trúnaðarmenn til vandasamra
starfa í eþitu og virðulegustu
stofnun sinni. Þar vinnið þér
yðar verk. Stundum er á orði
haft, að Alþingi njóti ekki þess
álits í vitund almennings, sem
það ætti að gera og eitt sinn
var. Úr því held ég að sé of
mikið gert. Hitt er heldur, að
menn hafa ef til vill ekki til
hlítar áttað sig á, að Alþingi
vinnur nú öðru vísi en áður,
meðan viðfangsefni voru færri
og fábreyttari en nú. Alþingi
styðst nú í ríkara mæli en áð
ur var við sérfræðilega þekk-
ingu utanþingsmanna, og störf
þingmanna gerast fullt eins mik
ið á umræðufundum og í nefnd
um eins og í málstofum þings
ins. Þótt þannig beri minna á
einstökum alþingismönnum en
áður var, hygg ég að fólk viti,
að þeir skilja veg sinn og
vanda, pg líti í trausti til þeirra
um forustu mála sinna.
Ég veit, að alþingismenn
þurfa engrar brýningar við eða
áminningar. um þær skyldur,
sem á þá eru lagðar. En það
getur aldrei verið ófyrirsynju
að minna á, hve mikið þjóðin á
undir þ^í, að Alþingi og ríkis
stjórn farnist giftusamlega störf
sín. Og allra sizt er það ófyrir
synju nú við setningu þessa
þings, sem á fyrir höndum að
glíma við alvarlegri vandamál
en við hefur verið að etja lengi.
Um þau vandamál hafa ráða-
menn þjóðarinnar rætt opin-
skátt mánuðum saman. Engum
dylst, að þjóðin á í miklum
efnahagsörðugleikum og þarf
mikils með til að verjast stór-
áföllum. Og það dylst heldur
engum, að þetta þing verður að
takast á við vandann. Þá bjart-
sýni verður að leyfa sér, að
vona að því auðnist að finna
þær leiðir, sem færastar eru,
eftir öllum málavöxtum. Sú er
von þjóðarinnar og sú er ósk
mín þessu þingi til handa.
Eins og yður er kunnugt, er
ég fyrir skömmu kominn til
þess embættis, sem færir mér
þá skyldu og virðingu að hönd
um að setja^Alþingi íslendinga.
Margir yðár, sem ég nú stend
frammi fyrir, eigið að baki
yðar langan feril í þessari stofn
un. En þó að ég sé nýliði hér,
er mér það ánægjuefni að hafa
um langt skeið verið persónu-
legur kunningi margra alþingis-
manna, þar á meðal margra yð
ar, sem nú eigið sæti á Alþingi.
Og vegna þess embættis, sem
ég gegndi áður, hef ég átt góð
samskipti við marga yðar, al-
þingismenn úr öllum stjórn-
málaflokkum. Það embætti,
sem þjóðin hefur nú kjörið mig
til, felur í sér nýtt og annars
konar samstarf við yður Til
þess samstarfs hygg ég gott
eitt. Ég býð yður alla heila til
þings komna. Ég óska þess, að
heill og blessun megi fylgja
störfum Alþingis, Ég bið yður
að rísa úr sætum og minnast
ættjarðarinnar.
SURPRISE
VERR
EN AÐUR
KJ-Reykjavik, fimmtudag.
Á dögunum, þegar fyrsta vera-
lega tilraunin til að ná togaran-
um Surprise af strandstað, var
gerð tókst að þoka honum um
þrjátíu metra, og hefur hann set-
ið þar síðan.
Talið er, að togarinn sé nú vérr
settur en áður, þar sem skrúfan
er nú í kafi í sandi, og aðstæður
til björgunar verri. Skipinu tókst
að þoka þessa þrjátíu metra, fyrir
eigin vélarafli, og það, sem gerði,
að ekki tókst að þoka því lengra,
var vélarbilun, en rafall í vélar-
rúmi mun hafa brunnið yfir.
Skurðgráfa var fengin til að grafa
frá skrúfunni, en hún er nú far-
in af staðnum.
Þrátt fyrir þessa erfiðleika hafa
björgunarmennirnir þó ekki gef-
izt upp, og eru þeir enn á strand
staðnum. Ef vélarbilunin hefði
ekki orðið á dögunum, er vel lík-
legt að togarinn he#fði náðst út.
Vér morðingjar
50. sýning.
N. k. laugardag þann 12. þ.
m. vcrður leikrit Guðmundar
Kambans Vér morðingjar sýnt
í 50 sinn hjá Þjóðleikhúsinil,
af þeim sýningarfjöld<a er leik
urinn sýndur 35 sinnum úti á
landi og 15 sinnum á sviði Þjóð
leikhússins. Leikurinn var
frumsýndur þann 20. apríl s.
1. á 18 ára afmæli Þjó'ðleikhúss
ins. Sýningin^ hlaut mjög góða
dóma allra gagnrýnenda dag
dagbiaðanna.
Myndin er af Gunnari Ey
jólfssyni og Kristbjörgu Kjeld
í aðalhlutverkunum.
I