Vísir - 24.08.1978, Blaðsíða 10

10
Fimmtudagur 24. ágúst 1978 VISIR
VISIR
Útgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjtfri: DavI6 Guömundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta:
Guðmundur Pétursson. Umsjón með helgarblaði: Arni Þórarinsson. Blaða-
menn: Berglind Ásgeirsdóttir, Edda Andrésdóttir, Ellas Snæland Jónssor
Guðjón Arngrímsson, Jón Einar Guðjónsson, Jónina Mikaelsdóttir, Katrín Páls-
dóttir, Kjartan Stefánsson, Óli Tynes, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfi
Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens
Alexandersson. útlit og hönnun: Jón Oskar Hafsteinsson, MagnúsOlafsson.
Auglýsinga-og sölustjóri: Páll Stefánsson Askriftargjald er kr. 2000
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson á mánuði innanlands.
Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla 8. Verð i lausasölu kr. 100
Simar 86611 og 82260 eintakið.
Afgreiðsla: Stakkholti 2—4 simi 86611 Prentun Blaöaprent h/f.
Ritstjórn: Siðumúla 14 simi 86611 7 linur
Forráðamenn þríf lokkanna, sem undanfarið hafa
reynt að mynda vinstri stjórn, hafa í yfirlýsingum
sínum síðustu daga talið, að grundvöllur samstarf sins
væri orðinn Ijós. Nú þyrfti aðeins að koma sér saman
um forsætisráðherraembættið. í bréfaskiptum Lúð-
víks og Benedikts i gær kom aftur á móti f ram, að þær
aðgerðir, sem menn hafa komið sér saman um, ná að-
einstil næstu fjögurra mánaða, og fjöldi málaflokka
hefur ekki komist á viðræðustig.
Forsætisráðherrastóllinn hef ur nú aftur á móti sett
verulegt strik í reikninginn.
Lúðvík Jósepsson sendi f lokkstjórnarfundi Alþýðu-
f lokksins bréf í gær, þar sem hann telur bráðnauðsyn-
legt á þessu stigi að fá úr því skorið, hvort samstarf s-
flokkarnir geti fallist á að hann setjist í forsætisráð-
herrastólinn.
,,Það er ósk mín, að svar Alþýðuf lokksins liggi fyrir
skýrt og ótvírætt í dag, því tíminn er tæpur og engum
degi má tapa í þras um form", sagði Lúðvík í bréfi
sínu.
Svar Alþýðuf lokksins, sem 50 manna f undur f lokks-
stjórnarinnar var loksins búinn að hnoða saman um
kvöldmatarleytið í gær, var hvorki skýrt né ótvírætt.
Það var eins loðið og mögulegt var að haf a það.
Á f lokkstjórnarf undinum toguðust vinstri og hægri
armurinn á og niðurstaðan var hvorki já eða nei. Sum-
ir vildu styðja Lúðvík í forsætisráðherrastólinn, aðrir
ekki.
Alþýðuf lokkurinn varð frægur fyrir það að „stela"
mörgum veigamestu kosningamálum Sjálfstæðis-
f lokksins í kosningabaráttunni,
Nú virðist hann vera búinn að tileinka sér einkenni
Framsóknar að vera opinn í báða enda og svara ein-
ungis samkvæmt ,, jájá-neinei" stefnunni. Framsókn
hefur aftur á móti miklu ákveðnari stefnu í forsætis-
ráðherramálinu; hún styður Lúðvík i stólinn. Að
minnsta kosti gerir formaður f lokksins það, þótt ritari
f lokksins sé á öðru máli. En margt bendir til þess að
stuðningsyfirlýsing Ölafs Jóhannessonar við Lúðvík
hafi verið þaulhugsaður leikur í pólitískri refskák.
Hann haf i ætlað að koma krötunum í vanda, láta Lúð-
vík gef ast upp og taka svo sjálf ur við þessari pólitísku
tilraunastarf semi. Þegar þetta er skrifað er enn óvíst,
hver viðbrögð Lúðvíks við loðna svarinu frá Alþýðu-
flokknum verða, en liklega mun hann telja svarið
neikvætt, úr því að Alþýðuf lokkurinn treysti sér ekki
til þess að svara játandi því sem spurt var um.
Ef svo verður, mun hann skila aftur stjórnarmynd-
unarumboði sínu tij forsetans og Ölafur hlýtur þá að
verða næstur. Hann er sá eini af f lokksformönnunum,
sem á eftir að fá að reyna.
Varla mun þá krötum ganga betur að gera upp hug
sinn en i gær, því að fáum mönnum hafa þeir beint
spjótum sínum jafnótt að og ölafi Jóhannessyni.
Búast menn ef til vill við að Vilmundur styðji ólaf?
Það sem gerðist í stjórnarmyndunarmálunum fram
að því að Lúðvík var afhent umboðið, benti ekki til að
Alþýðuflokkurinn væri vel til forystu fallinn.
Síðan hefur þessum ævintýraflokki verið þvælt
fram og aftur eftir því sem viðræðuaðilunum hefur
þóknast. Þessir frelsarar þjóðarinnar hafa nú látið
Lúðvik loka sig af úti í horni. Þeir eru komnir í slíka
klemmu, að þeir geta hvorki sagt af eða á.
Nú er mái að linni þeim pólitisku fimleikum, sem
foringjar stjórnmálaflokkanna hafa stundað undan-
farnar vikur. Hver hef ur brugðið fæti fyrir annan eft-
ir því sem þótt hefur henta I deilum um ráðherra-
stóla, en alvarlegt ástand þjóðmála virðist ekki hafa
haldið vöku fyrir foringjunum.
Valdboðin
forðahöft
Ef íslendingur tekur upp peningaseðil frá Seðlabanka
íslands erlendis, verður honum það fyrst fyrir að roðna
og biðjast afsökunar. islenskir peningar eru þar ekki
gjaldgengir í viðskiptum, og þeir einir útlendir bankar
versla með íslenska peninga erlendis, sem leggja metn-
að sinn við að eiga allar myntir heimsins, rétt eins og
sum fin veitingahús eiga mat alls staðar að.
í svo litlu áliti eru islenskir pen-
ingar, a6 engar hömlur þyrfti aö
leggja á meöferð þeirra, þeir eru
óþarfa farangur i veski feröa-
langa.
Valdboðin ferðahöft.
Þessi stefna islenskra
stjórnmálamanna, að krónan
skuli aðeins vera kúrant á tslandi
en aö athlægi erlendis, hefur
valdið þvi, aö feröafrelsi manna
er einskis viröi. Þar á ofan bætist,
aö i raun mega menn ekki flytja
meö sér nein verömæti til útlanda
til að lifa þar af, — og verði ein-
hverjum slikt á, skal gera um það
skýrslu, — og skila útlenda pen-
ingnum.
t Rússlandi ákveöur Bresnéf
hverjir fái að fara til útlanda og
hvert, — á tslandi Björgvin Guö-
mundsson.
Um hugtakið gjaldeyri.
Þótt islenskir bankar haldi
áfram aö ljúga þvi að börnum, aö
græddur sé geymdur eyrir, þegar
A bókum segir frá frumstæöum
ættflokkum á Kyrrahafseyjum,
sem áttu sér skeljar að pening-
um. tslenska krónan er svipaðs
eölis og skeljarnar. Af bókunum
má þó ráöa aö skeljarnar hafi
haft eitthvert gildi i sjálfu sér
vegna fegurðar en krónan er
gjörsneydd henni lika.
Hvað er ferðafrelsi?
1 Heisinki skrifaöi Geir
Hallgrimsson undir sáttmála um
frelsi manna til að feröast milli
landa og fara af heimalandi sínu,
ef þeim þykir stjórnin þar óþol-
andi. Slik ákvæöi höföu tslending-
ar áöur undirgengist viö inngöngu
i Sameinuöu þjóöirnar og viö
undirritun Mannréttindasáttmála
Evrópu, sem aö visu gildir aöeins
gagnvart útlendingum á tslandi.
Þrátt fyrir þessi heit, þá hafa
islenskir stjórnmálamenn ekki
veitt tslendingum marglofað
feröafrelsi. Viö megum aö visu
fara hvert sem viö viljum, — hins
vegar megum viö ekki taka meö
f . * "V
I raun mega menn
ekki flytja með sér
nein verðmæti til
útlanda til að lifa þar
af. I Rússlandi ákveð-
ur Bresnéf hverjir fái
að fara til útlanda og
hvert — á Islandi
Björgvin Guðmunds-
son, segir Haraldur
Blöndal, lögfræðingur,
i þessari grein sinni um
þær reglur, sem gilda
um gjaldeyrisviðskipti
hér á landi.
„Bankamenn tala þvl aöeins um gjaldeyri aö þeir eigi viö útlenda
mynt... tslenskir peningar eru ekki gjaldgengir I viöskiptum erlendis”.
þaö er miklu frekar ástæöa til
sviptingar fjárræöis aö leggja fé
sitt á banka, þá gera þeir sér vel
grein fyrir verömæti islenskra
peninga.
Yfirbanki landsins er kenndur
við pappir en ekki gull og
bankamenn tala þvi aöeins um
gjaldeyri aö þeir eigi viö útlenda
mynt.
„Foreign currency” nefna
Engilsaxar útlendan gjaldeyri til
aögreiningar frá eigin. A Islandi
dugir aö nefna oröiö gjaldeyrir,
sbr. gjaldeyrisdeild bankanna og
gjaldeyriseftirlit og vita allir
hvaö við er átt.
okkur peninga til fararinnar, —
og til útlanda getum við þvi aö-
eins flutt, aö við skiljum jarö-
neskar eigur okkar eftir á Islandi.
Björgvin og maðurinn með
Ijáínn.
tslendingur sem flyst frá
Islandi tekur ekki með sér
veraldarauö sinn, frekar en á
dánardægri sinu. Björgvin Guö-
mundsson stendur yfir honum
eins og maðurinn meö ljáinn og
krakar til sin eignunum. Hann
fær að visu aö yfirfæra i gjald-
eyri, — þ.e. breyta skeljum i pen-
inga, — einhverja hungurlús, tvö
til þrjúhundruð þúsund krónur á
ári. Ef þú ert svo óheppinn aö
eiga ibúð, þá endist þér ekki ævin
til aö yfirfæra verömæti hennar
til þin i útlandinu.
Ef núverandi gjaldeyrislög
hefðu verið i gildi, þegar Jón Ara-
son var höggvinn I Skálholti fyrir
tæpum 428 árum og hann hefði átt
dóttur i Noregi, þá væri enn veriö
aö yfirfæra arfinn. Kynslóö fram
af kynslóö heföi Björgvin Guö-
mundsson skammtað gjaldeyris-
leyfi en Vilmundur fylgst meö.
Allt skal flutt heim.
Nú kann svo að fara, að maöur,
sem fariö hefur öreigi til útlanda,
komist i einhver efni þar og eign-
ist hús. Aö lokinni starfsævi vill
hann koma heim til lslands aö
deyja og ætlar að búa I húsinu,
sem Björgvin hefur ekki leyft
honum aö yfirfæra. (Búiö er að
yfirfæra andvirði bilsins á þess-
um langa tima.)
Þá bregður hins vegar svo við,
aö Björgvin er kominn i
flæöarmáliö á móti honum til þess
aö tilkynna, að hús megi hann
ekki eiga erlendis eöa nokkra
eign. Það skuli selt þegar i stað og
andviröingu breytt i skeljar.
Vesalings manninum er jafn-
framt bent á, aö sektir og varö-
höld liggi viö, ef hann þrjóskist
viö og neiti aö yfirfæra.
Þess skal aö visu getið, að fram
til heimkomunnar er heimilt aö
ráöstafa eigum sinum aö vild.
Þannig má maöurinn leggjast i
sukk og drekka út húsiö áður en
hann flytur heim.
Ástir Kristínar Onassis.
Heimurinn hefur undanfariö
staöiö á öndinni yfir þvi einkenni-
lega tiltæki Kristinar Onassis aö
giftast Rússa. Og i Timanum var
fyrirsögn ekki fyrir mjög löngu:
Kristin elskar manninn sinn enn
—■ þá voru liðnir átta dagar frá
brúökaupsnóttinni. Eölilega velta
menn þvi fyrir sér aö vestræn
kona af auðugum ættum skuli
eignast bláfátækan Rússa og
menn eru með getsakir um hvaö
verði af skipastólnum hennar.
Ég fyrir mitt leyti hef hlns veg-
ar velt fyrir mér öörum hlut:
hvernig heföi fariö ef Kristin
heföi oröiö skotin i íslendingi og
gifst hingaö? Þá heföu gjald-
eyrisyfirvöld- Björgvin Guð-
mundsson og Vilmundur komist i
feitt.