Vísir - 01.06.1979, Blaðsíða 8

Föstudagur 1. júnl 1979
8
r
Útgeiandi: Reykjaprent h/f
Framkvcmdastjóri: Davifi Guðmundsson
Ritstjórar: ólafur Ragnarsson
Höróur Einarsson
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson. Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaöamenn: Axel Ammendrup, Edda Andrésdóttir, Halldór Reynisson, Jónina
Michaelsdóttir, Jórunn Andreasdóttir, Katrin Pálsdóttir, Kjartan Stefánsson, Oll
Tynes, Sigurður Sigurðarson, Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guðvinsson, Þor-
valdur Friðriksson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmynd-
ir: Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. Otlit og hönnun: Jón Oskar Haf-
steinsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Auglýsingar og skrifstofur:
Siöumúla 8. Simar 8é6ll og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4 simi 86611.
Ritstjórn: Siöumúla 14 slmi 86611 7 linur.
Askrift er kr. 1000 á mánuöi
innanlands. Verð t
lausasölu kr. íso eintakið.
Prentun Blaðaprent h/f
MANNSLÍF OG MÍNÚTUSTRÍÐ
Þótt mikill og góöur viöbúnaöur sé á sjúkrahúsunum getur veriö um seinan þegar
þangaö er komiö aö bjarga lifi fólks, sem oröiö hefur fyrir hjartaáfalli. — Ahrifa-
mesta leiöin til þess aö bjarga þeim mannslifum er aö manna sérstaka neyöarbila
sérhæföu fólki, sem getur veitt fyrstu hjálp og læknismeöferö þegar eftir aö komiö
er á staöinn þar sem sjúkiingurinn er.
Oft er haft á orði, að hvert
mannslíf sé dýrmætara hjá fá-
mennum þjóðum eins og íslend-
ingum en hjá milljónaþjóðum,
þar sem einstaklingurinn hverf-
ur í mannhafið.
Þetta má til sanns vegar færa
og sést það oft á viðbrögðum
þjóðarinnar, þegar stórslys
verða. Þá verðum við íslending-
ar sem ein f jölskylda.
Ef við værum sjálfum okkur
samkvæmir í þessu efni ættum
við að leggja meiri áherslu á
slysavarnir af ýmsu tagi en aðr-
ar þjóðir og jafnframt að sinna
björgunarmálum eins og kostur
er.
Að sjálfsögðu reynum við að
koma í veg fyrir slys á landi, sjó
og í lofti eins og kostur er miðað
viðtakmörkuð f járráð þeirra að-
ila sem að slíkum slysavörnum
vinna.
En við megum ekki láta þar við
sitja. Það verður jafnframt að
kappkosta að reyna að bjarga lif i
þess fólks, sem orðið hefur fyrir
alvarlegum slysum eða áföllum
af völdum sjúkdóma.
Þessi atriði koma upp í hugann
vegna umræðna, sem urðu á ráð-
stefnu um bráðaþjónustu & höf-
uðborgarsvæðinu og viðbrögð við
hópslysum, sem haldin var á
Borgarspítalanum á dögunum.
Þar kom fram, að af 100 sjúk-
lingum, sem fluttir voru á
sjúkrahús í Reykjavík á árunum
1976 og 1977 áttu aðeins 7 aftur-
kvæmt lifandi af sjúkrahúsinu.
Þar sem bestur árangur hefur
náðst erlendis varðandi endur-
lifgun eftir hjartaáföli hafa 25%
sjúklinganna haldið lífi eftir
áföllin. Er því augljóst að við
stöndum okkur ekki nógu vel að
þessu leyti.
Erlendis hefur sífellt verið
lögð meiri áhersla á að koma á
fót eins konar hreyfanlegum
endurlífgunarsveitum, það er
sérhæfðu starfsfólki, sem annað
hvort er til taks með sérhæfðan
sjúkrabil við það sjúkrahús sem
annast bráðaþjónustuna eða er
stöðugt í neyðarbílnum á ferð
um viðkomandi borgir, reiðubúið
að koma á svipstundu til hjálpar
fólki, sem orðið hefur fyrir
hjartaáfalli.
Almennt er viðurkennt, að
læknisaðstoð verður helst að
koma til innan f imm mínútna f rá
því að hjarta sjúklings hef ur hætt
aðslá. Ef sækja þarf sjúklinginn
og flytja hann á sjúkrahús áður
en hann kemst undir læknishend-
ur er oftast orðið of seint að
bjarga lífi hans. Þannig fer fyrir
93 af hverjum 100 sjúklingum,
sem fá hjartaslag í Reykjavík.
Sérþjálfað fólk með nauðsynleg-
an tækjabúnað í fullkomnum
sjúkrabíl gæti þvi bjargað
mörgum mannslífum.
Brýnt virðist aftur á móti orðið
að kaupa fullkominn neyðarbíl,
sem gerður yrði út frá einhverju
sjúkrahúsa höfuðborgarinnar
með sérstakri áhöfn sem
menntuðyrði á sviði læknisfræði.
Tölurnar sem birtar voru á
ráðstefnu Borgarspítalans á dög-
unum sýna glögglega að átak-
verður að gera til þess að bjarga
lifi fleiri hjartasjúklinga en
fram til þessa hefur tekist.
Sérfræðingar eru þess einnig
f ullvissir, að hægt væri að koma í
veg fyrir mörg andlát af völdum
alvarlegra umferðarslysa ef
læknar og hjúkrunarfólk kæmi í
neyðarbíl á slysstað og gæti þá
þegar hafið nauðsynlegar lífgun-
ar- og læknisaðgerðir. Við meg-
um ekki gleyma því hve mikils
virði mannslífin eru.
á förnumvegl
GIsli Jónsson
menntaskóla-
kennari skrif-
ar
Af útskógum
Enn er sami kuldinn, Loftiö er
grátt og miskunnarlaust, og ég
tauta fyrir munni mér visuna úr
Gamla heyinu eftir Guðmund
Friðjónsson á Sandi:
Utan langt úr gráum geim
geysist kaldur vindur.
Hert er nú á hnútum þeim.
sem himnakóngurinn bindur.
Fyrst liggur farinn vegur nið-
ur á Sanavöll sem við gömnum
okkur við að kalla Wembley.
Það er fyrsti íeikur fyrstu deild-
ar og margmenni stendur um-
hverfis malarvöllinn i næðingn-
um eða hfmir inni i bilum sinum
tii þessaðhalda á sérhita. Stað-
an er tvö: eitt fyrir K.A. á móti
Haukum, en hinir siðamefndu I
sókn, og allt getur gerst. Hvaö
geturþádregiðmig af Wembley
þegar svona stendur á? Jú, leið-
in liggurtilátthaganna, þökk sé
eyfirskum konum fyrir það. Ég
hafði fegins hugar tekið boði
þeirra að koma á fund á Dalvik
og rifja upp helstu atriði jafn-
réttisbaráttunnar. Sú saga er
mjög merkileg og veröur sifellt
furðulegri við nýjar og nýjar
uppgötvanir. En einhvern veg-
inn er hugurinn ekki við efnið.
Harðindin, vorkuldinn, þetta
liggur meðnokkrum hætti á sál-
inni f okkur, afskornum stofu-
blómum, sem i engri baráttu
stöndum þó hitaveitufólki sem
tekur allt sitt á þurru.
t átthagana andinn leitar.
þó ei sé loðið þar til beitar,
kvað gamli Grimur. Og sannar-
lega er eicki loðið til beitar um
Svarfaðardal og Upsaströnd i
máimánuði 1979. Frost og snjór,
mikill klaki i jörðu grös og
blóm aöeins til i minningum,
málverkum og draumum.
Hvernig berast menn af? Eru
menn ekki daufir i dálkinn? Er
ekki uppgjafartónn i mönnum?
VDa menn ekki og vola? Er ekki
emjan og ramakvein? Ég veit
að visu að Ot-Eyfirðingar eru
misjöfnu vanir og oft illu, en
hver man annað eins, aö
minnsta kosti i þrjátiu ár?
Ég renni við hjá fööur minum
sem er fjármaður hjá vini sin-
um, góðum og gildum sauð-
bónda. Ég hef varla séð sauð-
kindá þessu ömurlega vori. Allt
er lika innibyrgt. Rásandi,
hnarreist lambær heyrir undir
furðuverk, þegar allt er eins og
á þorra.
Faðir minn bregður ekki vana
sinum. Hann er að leysa lamb
frá á, þegar mig ber að garði.
Það hefur hann gert óteljandi
sinnum. Þau eru ófá lambslifin
sem hann hefur bjargað. Hann
stendur álútur og glaöur i
krónni. Þetta tókst. Lambið er
fætt. Hornóttur hrútur liggur
máttvana á grindunum, en hann
andar eðlilega, og lif hans er
ekki i hættu. Móðirin er staðin
upp og myndar sig tii að kara
afkvæmið. Það er óhætt að Hta
af öllu saman, þvo sér og fá sér
hressingu. Enn hefur unnist
sigur i baráttunni fýrir lifinu.
Og menn bera sig vel. Þeir vita
reyndar af reynslu og glögg-
skyggni að enn verður komin
hri'ð i fyrramálið, en hús eru
rúm og hlý og hey eru mikil og
kjamgóð. Og það er enginn
uppgjafartónn, ekkert vfl, ekk-
ert vol, aðeins æðruleysi og
kjarkur. Stofublómið afskorna
tekur að hressast. Fjárhúslykt-
in er megn og holl fyrir sálina.
Og hvað varðar mig i bili um
þaklyftingar og þrjú prósait?
Hvað varðar mig i bili um stöö-
una í leik K.A. og Hauka? Hvað
varöar mig I biii um kosningu
kvenna til hreppsnefndar Mos-
vallahrepps 1874, jafnvel þótt
hún kynni að hafa veriö heims-
frétt á sinum tima?
Ég veit að landið sekkur ekki,
ég veit aö heimurinn ferst ekki,
ég veit aö góðs má vænta, með-
an búið er á Islenskum útskög-
um með þvi hugarfari, með
þeim dug/ með þvi æöruleysi
sem ég hef orðib vitni ab i heim-
sókn minni ab Hálsi. Lambinu
sem lifði og komið er inn I þenn-
an kalda heim, er fagnað, og
menn bregða á glens. Viö vitum
að einhvern tima rásar móðir
þess á góðri stund fram Hálsdal,
hnarreist með glampa i augum,
móti hlýrri, blárri, djúpri land-
átt, sem hvergi verður jafn-
yndisleg og þar, sem haröindin
hafa verið mest.
Og „þeir munu lýðir löndum
ráða,
sem útskaga áður of
byggöu”.
20.5.’79
G.J.