Morgunblaðið - 11.09.2001, Blaðsíða 40

MINNINGAR
40 ÞRIÐJUDAGUR 11. SEPTEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
voru mjög eftirsóttir af ferðamönn-
um. Einn þessara sveina prýðir eina
hillu í stofunni okkar og minnir okkur
alltaf á Helgu. Þrátt fyrir mikla sjón-
depurð hin síðari ár var hún sífellt að
búa til hluti í höndunum – sauma eða
prjóna og hugmyndaflugið virtist
óþrjótandi við að sníða sér stakk eftir
vexti eftir því sem sjóninni hrakaði.
Helga Egilson var glæsileg kona
fram á síðustu stund. Enginn, sem sá
þessa brosmildu teinréttu konu, gat
látið sér til hugar koma, að hún væri
bæði sjóndöpur og heyrnarsljó og
áttatíu og tveggja ára gömul.
Við sendum Rögnvaldi og fjöl-
skyldu þeirra allri okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Helgu Egilson.
Hildur og Runólfur.
Þá er kominn tími til að kveðja,
Helga mín. Við – þú og ég – áttum
stutta samleið, en á þeirri leið bund-
umst við vináttuböndum, sem aldrei
hafa slitnaði þrátt fyrir fjöll og höf í
millum.
Ég man það, eins og það hefði gerzt
í gær. Ég var leidd inn í þetta und-
arlega, gamla hús við Vesturgötuna.
Húsið hallaði undir flatt, kankvíst,
fíngert og býsna skondið. Sólargeisl-
arnir tróðust inn um örlitla glugga.
Gatslitnar gólffjalir kveinkuðu sér við
hvert spor. Eldhúsborðið svignaði
undan þunga liðinna tíma ýmist í fá-
tækt eða allsnægtum. Þetta var húsið
mitt og þitt.
Þú bjóst á efrið hæðinni. Þú og
Rögnvaldur og Þór og Geir. Ég var
enn bara stelpa. Vissi ekkert um lífið
né dynti þess. Þú varst hin lífsreynda
kona. Þú varst móðirin í húsinu. Hafð-
ir vit fyrir okkur öllum hinum. Skildir
allt, fyrirgafst allt og æðraðist aldrei.
Þú áttir svör við öllu, hvort sem það
laut að matseld eða mannlegri mis-
klíð. Þegar eitthvað á bjátaði, var
hlaupið upp á loft til Helgu. Ég hafði
aldrei kynnzt svona manneskju áður.
Mér fannst á stundum, eins og að
þú hefðir fórnað of miklu fyrir píanó-
snillinginn, hann Rögnvald okkar.
Mér fannst þú vera of hógvær, of lít-
illát. Það lék nefnilega allt í höndun-
um á þér líka. Það var sama, hvað þú
snertir eða hvað hugurinn spann.
Saumaskapur, prjónles, málverk og
smíðar. Heimilið bar þess vitni að þú
varst listamaður af guðs náð. Þú
skrifaðir jafnvel leikrit á eldhúsborð-
inu á loftinu. – Það voru skemmtilegir
dagar. – „Dimmalimm“ þín var jafn
listræn og fíngerð og sú, sem Muggur
frændi töfraði fram á æskuárum þín-
um. Þú sagðir alltaf að Muggur væri
að skrifa í gegnum þig. En, Helga
mín, það varst þú sjálf. Þú og Muggur
voruð nefnilega svo ótrúlega lík. Þið
voruð andlega skyld. Voruð af sama
meiði. Listamenn, sem guð hafði vel-
þóknun á.
Ég veit það núna að þú gerðir rétt,
Helga. Kannski fórnaðir þú þínum
eigin frama en þú uppskarst að sama
skapi. Þótt þér hefði tekizt að leggja
heiminn að fótum þér hefðirðu líklega
heldur ekki orðið þeirrar hamingju
aðnjótandi að lifa, styrkja og starfa
með þeim manni, sem forlögin ætluðu
þér – einum dýrmætasta listamanni
þjóðarinnar.
Og þá hefðum við heldur aldrei átt
þessi ógleymanlegu ár með ykkur á
Vesturgötunni.
Ég hefði aldrei fengið að njóta
handleiðslu þinnar þessi fyrstu ár mín
sem eiginkona og móðir. Aldrei fengið
að sækja til þín ráð og læra af vizku
þinni og umburðarlyndi.
Ég hefði ekki fengið að hafa þig og
Rögnvald mér til fyrirmyndar um
kærleiksríkt, göfugt og gott samband
milli karls og konu.
Ég hefði verið svo miklu fátækari
hefði ég ekki kynnzt þér og fengið að
eiga þig sem vin. Þakka þér sam-
fylgdina.
Þín
Bryndís.
Helga er dáin. Hún fæddist í New
York og var gæfubarn af merkum for-
eldrum komin, umvafin kærleika
systkinahóps, giftist ung góðum
manni, eignaðist elskuleg börn og
barnabörn, hefur lifað í samfélagi
menningar og gáfufólks, þar sem rök-
rætt var um listir, stjórnmál, heim-
speki og fleira. Henni hlotnaðist að
hlusta á fagra tónlist nær daglega alla
sína lífstíð, og hún var meira en 62 ár
samferða elskunni sinni Rögnvaldi,
einum mesta snillingi vorrar kynslóð-
ar.
Helga var níu ára þegar faðir henn-
ar, Gunnar Egilson, lést á Íslandi
1927. Hann var einn af okkar bestu
erindrekum erlendis í viðskiptum
okkar við önnur lönd.
Móðir Helgu, Guðrún Thorsteins-
son, var 37 ára þegar hún missti
manninn sinn frá sjö börnum. Á
bernskuárum Helgu bjuggu foreldrar
hennar með barnahópinn sinn á Ítalíu
og síðar á Spáni. Þangað lagði leið
sína listamaðurinn Muggur, Guð-
mundur Thorsteinsson, bróðir Guð-
rúnar. Þar skrifaði hann bókina Dim-
malimm um Helgu og Pétur
Thorsteinsson frænda hennar, málaði
myndir við söguna og gaf Helgu. Litla
Dimmalimm, sem hóf líf sitt í sólar-
landi, böðuð hvítu sólskini, hlaupandi
á grænum grundum innan um blóm
og tré á heitum dögum, var ferjuð yfir
þungar öldur Atlantshafsins norður
undir heimskautsbaug í myrkur og
kulda, frost og storma. Þar skyldi hún
festa rætur og vaxa upp við erfiðar
aðstæður.
Helga festi rætur á þessu ófrjó-
sama skeri, svo sterkar, að frægð og
frami freistaði hennar ekki úti í hin-
um stóra heimi allsnægta, en þar átti
Rögnvaldur greiðar götur til frægðar
og frama eftir blaðadóma stórpress-
unnar um tónleika hans í Washington
DC 1945.
Það er lán þessarar litlu þjóðar að
stólparnir standa stöðugir, eins og
Helga og Rögnvaldur gjörðu.
Helga var dama, kúltíveruð kona,
hækkaði aldrei rödd sína í samræðum
en kom samt sínu til skila.
Helga er dáin, minningin lifir.
Aðalheiður Guðmundsdóttir.
Prinsessan Dimmalimm er látin og
yndisleg manneskja fallin frá. Helga
Egilson var sérstakur persónuleiki,
frábærlega vel gefin og hlaðin list-
rænum hæfileikum sem nutu sín á öll-
um sviðum.
Helga stofnaði verslunina Dimma-
limm ásamt systur sinni Þórunni fyrir
allmörgum árum og þótti sú verslun
vera mikil nýlunda í flóru verslana
hér á þeim tíma og engin manneskja
með mönnum nema hafa komið við í
þeirri búð. Enda urðu þær systur
landsfrægar fyrir uppátækið og varla
kom út blað á þessum tíma sem ekki
birti greinar eða uppskriftir að
prjónaskap, föndri eða einhverju öðru
frá þeim. Man ég aðallega eftir jóla-
sveinunum hennar Helgu og peysu-
fatakerlingum Þórunnar sem urðu
landsfræg handverk.
Seinna settist Helga við skriftir og
skrifaði barnaleikritið Dimmalimm
sem sýnt var í Þjóðleikhúsinu 1970/71
við miklar vinsældir. Frændi Helgu,
Guðmundur Thorsteinsson, skrifaði
og málaði þessa vinsælu barnabók um
frænku sína Helgu þegar hún var lítil
stúlka og bjó á Spáni ásamt fjölskyldu
sinni. Þessa arfleifð sína notaði Helga
síðan og skrifaði leikritið uppúr sög-
unni.
Þegar ég hugsa núna um Helgu
finnst mér hún einmitt hafa verið eins
og prinsessan í sögunni, þ.e. falleg,
góð og tilbúin að gera allt sem í henn-
ar valdi stóð fyrir aðra.
Helga gat þó verið ákveðin ef því
var að skipta og breytti ekki auðveld-
lega skoðunum sínum ef hún var búin
að mynda sér þær um einhver mál-
efni, var þá oft gaman að hlusta á
hana verja sinn málstað.
Helga kom úr hópi sjö systkina
sem misstu ung föður sinn Gunnar
Egilson.
Alla tíð stóð þessi systkinahópur
HELGA EGILSON







   

      
  


 
  

!"#  "$%&
 
  

 

 




'()*+,


+
- )!"
"!
!!%# 

". !/0



 

 
  !

 "


# 
1 !%1 "23! 
1 !%4"23!  1 !!%% # %2$%
1 !% 5   % 
%6 
*  4"
 7%)!" 4"&

8(
)*


+
9: %2!$*&"!&% 
;  " 2<<=> "
%#5  
        
 $ 

% 
 





#&
 
!

 '( 
')**
*;%?

22%:@$ "223!  % ;%?
%  3"# $% * ;!%%23! 
@$ "2 
 !$% A2@3  23! 
"
 !23!   %!A #%%$%
""
 !23! 
5   $% *  -!%%23!
$B %B5 %&
 
  

 

 
!









8)*@
 (


+
- (- !C*!  "

%2 6!<-! !
   +,
+-

-   .


 / 

0
  #


 .


+ 
!

 '( 
'1**
%!B5   %23! 
. !%%8"2!# $%
! ! 8"2!# $% * ( "(! 23! 
! %8"2!# 23!
$ ! -$#%2 &
2  
   
 ,
 
!
,






DE
F +(
13G$B  /
13G$!

 
3  
 ,  
 - 



 


4
5 # +
 
  

  6   +-
   



&,
# 
$ 
! $%
-% $ 23! 
"- 
! !%$%

! E % $ $% 5 7% 23! 
D3H%%*  $ $% -2
 !23! 
B %B5 %$B %B %B5 %&

 

 
  
 

 

   
   !"#
  
 
     

   !
    "#$#
%!  &
  '

    $        
$ % &   '  "  ! 
()* &   !  + , -&   ! 

".  '  /  '  ! 
0  0* !"0  0  0* -
 
  

 

 
!



,


)
88


+
B!- ! 3 !
1"  !#I=
   


   "


 7
 

 

 8 

0


9 

 "   %23! 

 "$%
 " 7%"23!  A %! %% % $%
 %!D$B"$%

"5-
 23! 
*!""
 23!
$B %B5 %&
 
 

#

    

  

  




1,)&D
+
(+
- &B$  "6%! 


 

,  

 8 !


% 

 #

 

 "
  
+
 
 '1 
'(**
:,



# 

 
4


4 # +
 !

 

  ;  
+, "


! ,
+-

- 

 




-%8"2
- %23!   7%D$H%%
"2 D$H%%  "!%2
%23! 
8"2# D$H%%
     $B %B5 %&