Vísir - 01.02.1980, Blaðsíða 23

VÍSLR
Föstudagur 1. febrúar 1980
27
Karpov gafst upp fyrir Miles
Evrópusveitakeppninni I skák
lauk eins og búist var viö, meö
öruggum sigri Sovétmanna.
Hitt kom meira á óvart aö Kar-
pov skyldi tapa fyrir Englend-
ingnum Miles i 1. umferö, svo og
hvernig þaö skeöi. Dregiö haföi
veriö um töflurööina tveim
mánuöum áöur en keppnin
hófst, þannig aö Miles haföi
rúman tima til undirbúnings.
Arangurinn sjáum viö hér á eft-
ir, en þess má geta aö þetta er i
þriöja skipti sem enskur skák-
meistari sigrar heimsmeistara I
skák. Penrose vann Tal á Olym-
pluskákmótinu 1960, og Black-
burn vann Lasker i London 1899.
Miles mun veröa meöal þátt-
takenda á Reykjavikurskák-
mótinu sem hefst I þessum
mánuöi.
Hvitur: A. Karpov
Svartur: A. Miles
??byrjun.
I.e4 a6
(Ollu er nú hægt aö leika, og þaö
gegn heimsmeistara. Svona
leika engir nema algjörir byrj-
endur, svo og ensku skákmeist-
ararnir sem iönir hafa veriö viö
uppfinningar á furöulegustu
leikjum og leikkerfum.)
2. d4 b5
3. Rf3
(Frá frumlegasta skákmanni
Englendinga um þessar mund-
ir, Michael Basman, hefur
Miles hugmynd sina. í Lloyds-
bank mótinu 1979 lék Chandler
3. a4 gegn Basman sem trúlega
er skarpara. En Karpov teflir I
sinum klassiska stfl, sem reynst
hefur honum vel gegnum árin.)
3.. .. Bb7
4. Bd3 Rf6
5. De2 e6
6. a4 c5
7. dxc5
(7. c3 kom einnig til álita.)
7.. .. Bxc5
8. Rb-d2 b4
9. e5 Rd5
10. Re4 Be7
11.0-0 Rc6
12. Bd2 Dc7
13. c4?
(Betra var 13. Rg3. Nú fær
svartur b4-reitinn til afnota.)
bxc3
14. Rxc3 Rxc3
15. Bxc3 Rb4
16. Bxb4
(Eöa 16. Be4 Rd5 og svartur
ræöur yfir helstu reitunum.)
16-- Bxb4
17. Ha-cl Db6
18. Be4 o-0
19. Rg5
(Hvitur blæs til kóngssóknar, en
slikt veröur svörtum einungis til
framdráttar.)
19.... h6
20. Bh7-f Kh8
21. Bbl Be7
(Aö sjálfsögöu ekki 21........
hxg5?? 22. Dh5+ og mátar.)
22. Re4 Ha-c8
23. Dd3
skák
Jóhann örn
Sigurjónsson
skrifar
(Miles er alls óhræddur viö
kóngssóknartilburöi heims-
meistarans og skiptir hinn ró-
legasti upp i unniö endatafl.)
23.... Hxcl
24. Hxcl Dxb2
25. Hel Dxe5
26. Dxd7 Bb4
27. He3 Dd5
28. Dxd5 Bxd5
29. Rc3 Hc8!
30. Re2 g5!
(A peöameirihluta slnum
kóngsmegin byggir svartur
vinmngsvonir og stefnir nú aö
þvi aö koma peöunum á skriö,
og á eftir þeim fylgir kóngur-
inn.)
31. h4 Kg7
32. hxg5 hxg5
33. Bd3 a5
34. Hg3 Kf6
35. Hg4 Bd6
36. Kfl Be5
37. Kel Hh8!
(Hótar 38. ... Hhl+ og siöan 39.
... Hh2.)
38. f4 gxf4
39. Rxf4 Bc6
40. Re2 Hhl+
41. Kd2 Hh2
42. g3 Bf3
(Nú vinnur svartur annaö peö
og eftirleikurinn veröur auö-
veldur.)
43. Hg8 Hg2
44. Kel Bxe2
45. Bxe2 Hxg3
46. Ha8 Bc7
Hér fór skákin I biö en Karpov
gaf hana án frekari tafl-
mennsku.
Jóhann örn Sigurjónsson.
Skákþing Reykjavíkur
1979.
Eftir 7 umferöir er staöa efstu
manna þessi:
1.-4. Björn Þorsteinsson, Guö-
mundur Agú^tsson, Haraldur
Haraldsson og Margeir Péturs-
son 6 v.
5.-6. Bragi Kristjánsson og
Sævar Bjarnason 5 1/2 v.
7.-13. Jóhann Hjartarson,
Jónas P. Erlingsson, Björn Sig-
urjónsson.Elvar Guðmundsson,
Þórir óíafsson, Siguröur
Sverrisson og SveinnSveinss-5 v.
Miklar sviptingar hafa veriö !
forystusveitinni og aöeins tveir
keppendur eru taplausir, Björn
Þorsteinsson og Þórir Ólafsson.
Margeir Pétursson tapaöi fyr-
ir Friöjóni Þórhallssyni, Guö-
mundur Agústssonf yrir Haraldi
Haraldssyni og Haraldur fyrir
Birni Þorsteinssyni. Aö þessu
sinni er teflt eftir Monrad-kerfi
sem er kærkomin tilbreyting frá
riðla-fyrirkomulaginu sem ein-
okaöhefur öll helstu mtít undan-
farin ár.
Tveir gamlir skákmeistarar
Reykjavikur tefla á mtítinu.
Guömundur Agústsson varö
skákmeistari Reykjavikur fyrir
35 árum, eftir aö hafa unnið
MIKLAR SVIPTINGAR
í FORYSTUSVEITINNI
10. e5
11. Rxf3
12. fxe5
13. De2
Bxf3
dxe5
Rg4
Hc8
Magnús G. Jónsson I einvigi um
titilinn. Magnús er einnig nú
meö i baráttunni, en hann varö
skákmeistari Reykjavikur fyrir
36 árum.
En hér koma tvær skákir frá
mótinu, tefldar f 6. umferð.
Hvitur: Elvar Guðmundsson
Svartur: Margeir Pétursson
Sikileyjarvörn.
1. e4 c5
2. f4 d5
3. exd5 Rf6
(Byrjuninni svipar til norræna
bragösins, 1. e4 d5 2. exd5 Rf6.
Svartur fórnar hiklaust peöi i
von um rýmra tafl.)
4. Bb5+ Bd7
5. Bxd7+ Dxd7
6. c4 é6
7. dxe6 ' Dxe6+
8. De2 Bd6
9. d3 0-0
10. Dxe6 fxe6
11. Rf3
(Hvitur hefur leikið eölilegustu
leikjunum og haldiö sinu peöi.
En hann er á eftir með liösskip-
an si'na og þaö tekst Margeiri aö
nýta sér.)
11.. .. Rc6
12. a3?
(Óþarfa varkárni. Betra var 12.
Rc3 og ef 12. .. Rb4 13. Ke2.)
12.. .. e5!
13. fxe5 Rxe5
14. 0-0
(Eöa 14. Rxe5 Bxe5 15. Rg4 meö
unninni stööu.)
14.. .. Rf-g4
15. Rb-d2 Re3
16. Hf2
(Ekki dugöi 16. Hel vegna Rc2.
Hvita staöan er nú tíöum aö liö-
ast I sundur.)
16.. .. Rxd3
17. He2
18. Rfl
19. Hc2
20. Rxe5
21. Be3
22. Hdl
23. Kxfl
24. He2
Ha-e8
Rxc4
Rc-e5
Bxe5
Bxb2
Hxfl+!
Hxe3
Hxe2
og i þessari vonlausu stööu féll
hvitur á tíma.
Hvitur: Björn Þorsteinsson
Svartur: Benedikt Jónasson
Sikileyjarvörn.
1. e4 c5
2. Rf3 d6
3. d4 cxd4
4. Rxd4 Rf6
5. Rc3 a6
6. Be2 e6
7.0-0 Rb-d7
8. f4 b5
9. Bf3 Bb7
(Annar skarpari möguleiki var
13. ... b4. Svartur hefur
ákve&ia áætlun i huga sem leiö-
ir til skemmtilegra átaka, en i
þeim nær hvitur fljótlega undir-
tökunum.)
14. h3 Db6 +
15. Khl h5
16. BÍ4 Hc4
17. Rg5!
(Meðhótuninni 18. Rxf7Kxf7 19.
Be3+.)
17.... Dc7
18. Ha-dl Bb4
19. Rd5! exd5
20. e6 Rd-e5
(Ef 20. ... Hxf4 21. exf7+ og
hvort sem kóngurinn fer til d8
eöa f8, kemur 22. Re6+ og vinn-
ur.)
21. exf7+ Ke7
22. Hxd5 Bd6
23. Bxe5 Bxe5
24. hxg4 hxg4+
25. Kgl Db6+
26. HÍ2 Hhl+
27. Kxhl Dh6+
28. Rh3 Dcl +
29. Hfl Gefiö.
Jóhann örn Sigurjonsson.
Vinsælt lesefni eru örlagafrá-
sagnir margvíslegar, og höfum
viö ekki fariö varhluta af þeirri
tegund bókmennta. Yfirleitt
snúast þessar tegundir bók-
mennta um . höfundá sjálfa,
menningarþrengin gar þeirra,
pólitisk áföll, brennivinsþorsta,
vændi og himingnæfa upp-
ljómun hugarfarsins. Allt þykir
þetta góö lesning, sem þýdd er á
fjölmargar þjóötungur. Engu aö
siður hafa veriö geröar heiöar-
legar tilraunir til aö komast I
flokk með fyrrgreindribókaút-
gáfu, þótt meö einhæfum hætti
sé. Þegar hér koma út i þýöing-
um sjálfslýsingar eftir Xavieru
Hollander, Ég græt aö morgni
eftir Lillian Roth, og Þegar von-
in ein er eftir, svo eitthvaö sé
nefnt af vinsælum reynslusög-
um, lesum viö langa metra af
játningum um kommúnismann,
þetta mikla evangelíum gáfna-
ljósa á öllum timum. Þaö var
nefnilega ekki nóg aö þau segöu
okkurfrá gerskum ævintýrumá
sinum tima, heldur þurftu þau
llka aö skrifa bækur um hinn
sterka afturbata og fráhvarf frá
kreddutrú kommúnismans, sem
haföi veriö þeim aflgjafi, allt
upp I helft af mannsævi, til aö
skipa samferðamönnum I póli-
maöur kvaddi meö viðtölum I
blööum, einkum Alþýöublaöinu
eftir heimsókn til Sovétrikj-
anna. Þaö var gert meöþreytu-
legri sveifhi handarinnar. Sá
þriöji og siðasti, sem hefur gert
sér tlörætt um afturhvarf sitt I
bókum er Jdn óskar skáld, en
einmitt þessa dagana er verið
aö vega og meta tlu ára verk
hans meö lýsingum á aftur-
hvarfi frá kommúnisma. Þótt
játningar Jóns óskars séu
mestar aö vöxtum, viröist sem
fáir hafi gert sér tlörætt um
þær, aðrir en nasvlsir bókadóm-
endur. Má lika vel vera, aö al-
menningur hafi aldrei vitaö aö
Jón óskar var kommúnisti, og
er þaö eins og meö ofdrykkjuna,
aö illt erefenginnfréttir, a.m.k.
ef áfallið á aö veröa bókarefni
síöarmeir.
Sú einhæfni sem hér rlkir I
játningabókum gefur til kynna
aö enginn skrifandi maður á
öldinni hafi gert neitt af sér ann-
aö en vera kommúnisti. Fer
auövitað enn I dag tvennum sög-
um af þvf hvert afbrot þaö er.
GUdir hiö sama um hinar er-
lendu játningabækur, og ekkert
hefur Xaviera Hollander játaö
enn sem hún viröist skammast
sin fyrir. Svarthöföi.
tiska bása ogflokka þá um leiö I
hatursmenn eöa fylgjendur hins
eina og sanna framtiöarllfs. ts-
iensk borgarastétt taidi þessa
rétttrúnaöarmenn áhugaveröa
og fjarska spennandi meöan
þeir voru kommúnistar. Játn-
ingabækur þeirra slöar og af-
neitanir hafa ekki þótt siöur
spennandi, og hefur umræöan
siöustu þrjá áratugi aö mestu
staöiö um þessa póiitisku spólu-
rokka, sem helguðu sér starfs-
vettvang á sviöi bókmennta.
Menn geta svo gert sér I hug-
arlund hversu frjó þessi um-
ræöa hefur veriö, þegar endir-
inn hefuroröið sá, aö allt hefur
veriö tekiö aftur sem áöur var
rifist um. Veröur varla til ann-
arra vitnaö um sambærilega á-
þján og einokun umræöuefnis,
en þessara islensku gáfnaijósa
og menningarmanna, sem kusu
aö fara heilan hring I skoöunum
um ævina heldur en missa af
umræöunni. Bækur þeirra um
trú og trúleysi eru varla merki-
legrieöa tilfinningarlkarien t.d.
frásögn Lillian Roth af óförum
sinum, sem hér hefur komiö út
undir nafninu Ég græt aö
morgni. Aö visu átti hún viö
brennivinsvandamál aö striöa.
En eins og islensku gáfnaljósin
sneri hún frá villu sins vegar,
nema gáfnaljósin höföu lagst I
kommúnisma af sama fitons-
krafti og Lillian Roth i brenni-
vfnið.
Af þekktum persónum, sem
hafa kosiö aö gera játningar um
pólitlskan feril má auövitaö
fyrstan nefna sjálfan Halldór
Laxness, sem kvaddi sinn fyrri
politiska heim meö bókinni
Skáldatlmi. Annar stórfrægur
ÞEIR ORATA AÐ M0R6HI