Vísir - 08.03.1980, Blaðsíða 18

vísm Laugardagur 8. mars 1980
„Hef ekki áhuga á ad vera formadur
ef ég nýt ekki trausts til þess”
Geir Hallgrímsson formaður Sjálfstædisflokksins i helgarviðtali
18
Hef aldrei ætlað að vera
lengi formaður
— Hvaö er mesta mótlæti á
stjórnmáiaferli þinum?
„Missir meirihlutans i Reykja-
vik”.
— Hefuröu hugleitt aö segja af
þér formennsku I kjölfar ófara
flokksins undir þinni stjórn?
„Nei, reyndar ekki, og viö skul-
um ekki tala um ófarir heldur á-
föll. Hinsvegar hef ég ekki áhuga
á aö vera formaöur ef ég nýt
ekki trausts flokksmanna til'þess.
Ég tel skyldu mina aö skila
flokknum af mér meö þeim hætti,
aö ekki veröi sagt aö ég hafi gefist
upp eöa brugöist þeim trúnaöi,
sem mér var sýndur á siöasta
landsfundi”.
— Gætiröu hugsaö þér aö vera i
þingflokknum eftir aö annar
maöur væri oröinn formaöur
flokksins?
„Já, þaö gæti ég vel hugsaö
mér. En varöandi hvort tveggja,
þingmennsku og formennsku I
flokknum, þá hef ég aldrei hugsaö
mér aö vera i þvi mjög lengi. Ég
hef alltaf veriö ákveöinn i aö
hætta meöan ég heföi enn fulla
starfskrafta og eiga nokkur
starfsár, þar sem ég gæti verið
herra yfir minum eigin tima, en
þaö hef ég ekki verið slðan ég
varö borgarstjóri”.
— Hvaö ætlarðu aö fara aö
gera?
„Þaö er ekkert ákveöiö, en ég
ætla allavega ekki aö skrifa ævi-
sögu mina”, segir hann hlæjandi.
„Það vaxa fáir af þvi”.
Á alls ekki erfitt með að
taka ákvarðanir
— Hvernig hefuröu sinnt þvi aö
ala þér upp samstarfsmenn?
Ertu búinn aö sjá þér út eftir-
mann?
„Þaö get ég ekki sagt. Þaö er
auövitaö skylda stjórnmálafor-
ingja aö sjá til þess aö til séu
menn i flokknum til aö leysa hann
af”.
— Hvaöa eiginleika þarf
stjórnmálaforingi aö hafa tii aö
bera?
„Þaö er nú ekki gaman aö
svara svona spurningu, þar sem
svariö veröur kannski skiliö sem
einkunn fyrir eigin verðleika. En
mér finnst aö hann veröi aö hafa
þekkingu, sannfæringu, dóm-
greind og eiginleika til aö afla sér
trausts. Hann á aö opna ný sjón-
arsviö og efla meö mönnum
bjartsýni”.
— Þú hefur stundum þótt tvi-
stigandi, lengi aö ákveöa þig, og
hika lengi. Attu erfitt meö aö taka
ákvaröanir?
„Þvert á móti. Ég á alls ekki
erfitt með þaö. Mér hefur fundist
sem formaöur stórs stjórnmála-
flokks eölilegt aö hlusta á marga
áöur en meiriháttar ákvaröanir
eru teknar og aö sá timi sem til-
tækur er sé notaöur til aö finna
samstööupunkt.
Þaö veldur mér satt aö segja
vonbrigöum ef ég er talinn vera
óákveöinn. Ég hef i farangrinum
pólitiska sannfæringu og á þvi
mjög auðvelt meö aö breytá I
samræmi viö hana á hverjum
tima. Ef svo væri ekki heföi ég
ekki veriö I pólitik allt mitt lif og
hætt aö starfa hjá fyrirtækjum,
sem bæöi væri miklu hagstæöara
fjárhagslega og ég ætti auk þess
tima minn i rikum mæli sjálfur.
Ég er fyrst og fremst I stjórnmál-
um af þvi ég hef pólitiska sann-
færingu en ekki af þvi ég sækist
eftir völdum. Hins vegar segir sig
sjálft aö þaö skiptir máli aö hafa
völd til aö vinna sannfæringu
sinni brautargengi”.
— Ertu feiminn?
„Nei, ég hef aldrei veriö feim-
inn”.
Hefnigirni
— Kanntu einhverja skýringu á
þvi, hversvegna almenningsálitið
hefur snúist gegn þér eins og
skoöanakannanir gefa vfsbend-
ingu um?
Þaö kom þrisvar fram á mig vantraust — lik.lega fyrir ofrlki
„Ég held þaö væri ekki góöur
stjórnmálamaöur og lfklegur til
aö halda höföi sem væri sifellt að
velta fyrir sér hvaöa álit almenn-
ingur heföi á honum sjálfum.
Varöandi þann byr sem þessi
rikisstjórn er talin hafa fengiö, og
þeir sem aö henni standa, þá held
ég aö sama heföi oröiö uppi á ten-
ingnum meö hvaöa rikisstjórn
sem heföi veriö mynduö, — jafn-
vel þó versti kosturinn heföi veriö
valinn eins og raunin varð á”.
— Ertu hefnigjarn?
„Nei, alls ekki”.
— Alveg viss?
„Handviss. Ég mundi aldrei
bregða fæti fyrir þá, sem heföu
unniö gegn mér, þó ég heföi tæki-
færi til þess. Slikt verkar inn á viö
og maöur gerir sjálfum sér meiri
óleik en þeim”.
— Hvaöa augum lfturðu á vin-
skap og er hann þér mikils viröi?
„Já, hann er mér vissulega
mikils viröi. Ég lit á vináttu sem
gagnkvæm tengsl milli manna,
sem báöir hafi styrk af og séu
gagnkvæmt uppbyggjandi”.
— Hvaöa eriendur stjórnmála-
maöur, sem þú hefur hitt, er þér
minnisstæöastur?
„Golda Meir. Hversvegna?
Hún var svo mikill og sterkur
persónuleiki, og ef til vill per-
sónugervingur tvö þúsund ára
þjáningar- og frelsisgöngu”.
Ekki málefnaágreiningur
— Gunnar Thoroddsen hefur
sagt I viötali aö ágreiningurinn I
flokknum væribæöi málefnalegur
og persónulegur. Sjálfur heföi
hann veriö umbótasinnaður og
viljaö færa flokkinn I frjálslyndis-
átt. Hann heföi þótt helst til
vinstri sinnaöur. Ert þú kannski
til hægri I flokknum og hann til
vinstri?
Ég tel slíkar bollaleggingar
villandi. Ég vil nefna sem dæmi,
aö þótt greinar og geröir Jóns
Þorlákssonar bæru þess vitni, aö
hann væri frjálslyndur maöur,
töldu sumir hann f fhaldssamari
armi flokksins á sinum tima en
aftur hefur veriö talaö um aö
Olafur Thors hafi fært flokkinn I
frjálslyndari átt. Slikar skilgrein-
ingar skoöana og áhrifa einstakra
forystumanna Sjálfstæöisflokks-
ins gefa hvorki fyrr né nú rétta
mynd og fela i sér of mikla ein-
földun.
Gunnar komst eins og kunnugt
er I andstööu viö Sjálfstæöisflokk-
inn og formann hans, Ólaf Thors i
forsetakosningunum 1952-Bjarni
Benediktsson geröi sér far um aö
sætta Ólaf og Gunnar og hann
greiddi reyndar jafnan götu
Gunnars fremur en hitt i innan-
flokksmálum til aö halda einingu
I flokknum. Bjarni fékk aldrei þá
viöurkenningu sem skyldi fyrir
þetta heldur var reynt aö tala um
Gunnarsmenn og Bjarnamenn.
Gunnar er dulur maöur og tor-
trygginn eftir forsetakosning-
arnar áöurnefndu og það er eins
og hann hafi ekki treyst á mál-
efnalegt starf eða stuöning inni I
flokkskerfinu sjálfu siöan þá.
Hann hefur löngum lagt áherzlu á
að hafa um sig sveit manna, þótt
minnihluti væri, til að tryggja
stööu siná i flokknum og ekki
ræktaö sérstaklega innviðina eöa
málefnin né látiö i ljósi sérstaka
óánægju meö þau fyrr en á sfö-
ustu vikum.
Ég hef ekki orðið var viö alvar-
legan málefnalegan ágreining við
hann, heldur fremur hitt aö hann
hefur haldiö sig sér.
— Þaö hefur veriö sagt aö þú
hafir haldiö yfir honum hlffi -
skildi. Fyrir hverjum?
„Þeim sem hafa verið óánægöir
meö störf hans t.d. sem formanns
þingflokks. Þaö hefur engan veg-
inn verið eining um stööu hans”.
— Hversvegna kallaöir þú ekki
strax saman þingflokksfund
þegar þú fréttir um viöræður
Gunnars, meöal annars gegnum
Sverri Hermannsson, og spuröir
hreint út um hvaö væri þarna á
féröinni?
„Ef til villaf hlifö m.a. Ég frétti
þetta á siöustu stigum og tók þaö
ekki alvarlega, trúöi því satt aö
segja ekki aö hann fylgdi þessu
eftir og að andstæöingarnir
myndu notfæra sér veikleika hans
oe flokksins”.
Þetta ævintýri
stenst ekki
— Finnst þér hafa verið stoliö
frá þér senunni?
„Nei, mér finnst ég hafa verið
svikinn og umfram allt aö flokk-
urinn hafi veriö svikinn. Þaö er
mikið öfugmæli aö þarna hafi
þjóöarhagsmunir veriö haföir að
leiöarljósi. Þaö er aö mínu mati
fátt þjóöinni nauösynlegra en
sterkur Sjálfstæðisflokkur, sem
getur veriö kjölfestan i þeirri
ringulreiö sem hér rikir”.
— Nú eru i þessum fimm
manna hópi sjálfstæöismanna,
sem styöja rfkisstjórnina, lykil-
menn I fjórum kjördæmum af
átta. Helduröu aö flokkurinn
klofni?
„Þaö er spurning, sem ætti
fyrst og fremst aö beina til þeirra
manna, sem ekki hafa farið aö
flokksreglum, hvort þeir ætli aö
halda áfram ágreiningi viö meiri-
hluta þingflokks, miðstjórn og
flokksráö.
Ég tel að þessir menn
hafi snúist á sveif með
vinstri stjórn og gert myndun
hennar mögulega. Að því leyti er
um málefnalegan ágreining að
ræöa.
Ég vænti þess, aö málefnalega
geti flokkurinn haldiö saman og
aö menn sætti sig viö málamiölun
og meirihlutaákvaröanir i fram-
tiöinni og muni setja málefni
mönnum ofar.
Varöandi þessa stjórn er ég
kannski rólegri en ég ætti aö vera,
en þaö er vegna þess aö ég er
sannfærður um aö þetta ævintýri
stenst ekki”.
— Gunnar var á sinum tlma
kennari Geirs I Háskólanum, slö-
ar unnu þeir saman I borgar-
stjórn og keppinautar uröu þeir
þegar þeir kepptu um varafor-
mannssætið. Framhaldiö er öll-
um kunnugt og Geir segir aö
samstarf þeirra hafi yfirleitt ver-
iö misfellulltiö. En er óvild milli
þeirra?
„I einlægni sagt, þá el ég ekki
óvild i brjósti til nokkurs manns,
— og er feginn þvi! ”
Heilsufar
— Þaö ganga miklar sögur um
heilsufar þitt.
„Já, þaö er nú bara kaffihúsa-
rógur sem óneitanlega viröist
vera komiö af staö i pólitiskum
tilgangi. Ég er stálsleginn og mér
hefur varla oröið misdægurt á
ævinni og aldrei lagst inn á spi-
tala fyrr en i fyrra, þegar ég var
skorinn upp viö gallsteinum. Eina
skýringin á þessu umtali er sú aö
ég er skjálfhentur og hafa sumir
gert þvi skóna aö ég sé meö
Parkinsons-veiki,af þeim sökum.
Svo er nú ekki. Ég hef veriö
skjálfhentur frá þvi ég var barn.
Það hefur hins vegar ekki háö
mér I störfum”.
— Ég hef lika heyrt aö þú værir
innhverfur og blandaöir ekki geöi
viö fólk umfram þaö sem nauð-
synlegt væri.
„Þaö er mikill misskilningur.
Ég er afar félagslyndur og hef
gaman af aö vera innan um fólk.
Erna sagöi þegar viö kynntumst
aö ég mætti helst ekki missa af
neinu, — en ég hef nú þroskast
siöan þá”.
— Ertu skapmaður?
„Ég hef auðvitað skap, en ég á
auövelt meö aö stjórna þvi.
— Ertu hamingjumaöur?
„Já mjög svo” segir formaöur
Sjálf stæöisflokksins.
— Viö slitum spjallinu en þegar
viö kveöjumst spyr ég hvenær
hann hafi verið glaöastur.
„Ég hef svo oft haft ástæöu til
að vera glaöur aö ég get varla til-
greint þaö. En þaö eru kannski
litlu hlutirnir sem gleðja mann
mest. Maöur fyllist til dæmis
stundum mikilli gleði þegar mað-
ur er aö koma heim til sin að
loknu dagsverki og eins viö aö
ganga Austurstrætiö eftir aö hafa
dvalið erlendis”, segir Geir Hall-
grimsson.
Hvort sem hann fékk silfur eöa
gull i vöggugjöf er ljóst aö málm-
urinn sem er burðarás skapgerð-
arinnar er skir. Framtiöin mun
hinsvegar skera úr um hvort
hann veröur notaöur i vopn,
veldissprota eöa vandaö heiöurs-
merki.
—JM
i