Morgunblaðið - 23.12.2001, Qupperneq 2

FRÉTTIR
2 SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÞAU eru mörg störfin í sveitum
landsins og ný verkefni sem
fylgja hverjum mánuði. Und-
anfarið hafa bændur verið við
rúningu í Þistilfirði, en bændur
þar vinna saman að þessu verki.
Er fréttaritari hitti bændur að
störfum voru þeir í fjárhúsunum
á Brúarlandi. Klippurnar sem eru
notaðar ganga fyrir þvottavéla-
mótor úr Candy-vél frúarinnar á
Ytra-Álandi, en Skúli bóndi þar
hannaði og smíðaði gripinn. Á
myndinni eru Jóhannes Jónasson
Brúarlandi, Jóhann Halldórsson
Þórshöfn og Kristján Indriðason,
bóndi á Syðri-Brekku.
Bændur
rýja fé sitt
í Þistilfirði
Morgunblaðið/Líney
Þórshöfn. Morgunblaðið.
BRESKA lávarða-
deildin, sem er æðsta
dómstig í Bretlandi,
sýknaði nýlega 56 ára
karlmann, Donald
Pendleton, sem hafði
setið í fangelsi síðan
1986 og fengið lífstíð-
ardóm fyrir aðild að
morði á blaðasala í
Bradford árið 1971.
Úrskurð sinn byggðu
lávarðarnir fimm að
mestu leyti á skýrslu
Gísla Guðjónssonar
réttarsálfræðings sem
taldi játningu Pendle-
tons ótrúverðuga og
óáreiðanlega. Mál Pendletons var
tekið fyrir að nýju í hæstarétti
Bretlands (e. High Court) fyrir
rúmu ári en þar var ekki tekið tillit
til álits Gísla og dómurinn frá 1986
látinn standa. Þeirri niðurstöðu var
áfrýjað til lávarðadeildarinnar (e.
House of Lords).
Gísli sagði í samtali við Morgun-
blaðið að þetta væri tímamótaúr-
skurður lávarðanna og mikill sigur
fyrir sig og réttarsálfræðina sem
fræðigrein.
„Ég er mjög ánægður að málið
skuli hafa fengið þennan endi, það
var hið eina sem var óútkljáð af
þeim 11 morðmálum sem ég hef
borið vitnisburð í fyrir hæstarétti í
Bretlandi. Ég var ósáttur við nið-
urstöðu hæstaréttar. Dómararnir
sögðust vera sáttir við
minn framburð, viður-
kenndu til dæmis að
maðurinn væri mjög
viðkvæmur en töldu
hann sekan engu að
síður. Lávarðadeildin
setur ofan í við hæsta-
rétt og telur hann
hafa átt að taka meira
mark á mínum fram-
burði. Það er mjög
óvenjulegt að slíkt
gerist. Ég veit heldur
ekki til þess að álíka
sálfræðiálit hafi verið
tekið gilt í lávarða-
deildinni. Í niðurstöð-
unni felst að mínu mati ábending til
hæstaréttar um hvernig hann á að
meta vitnisburð sérfræðinga og
sakborninga,“ sagði Gísli.
Þrjátíu ára gamalt mál
Málavextir eru þeir helstir að
blaðasalinn, Bernard Clark, þá 39
ára, var myrtur að næturþeli í
Bradford í Bretlandi í byrjun júní
1971. Pendleton var skömmu síðar
yfirheyrður af lögreglu en var eftir
það ekki lengur grunaður. Málið
var óleyst næstu árin, eða þar til
upplýsingar bárust lögreglunni ár-
ið 1986 sem bendluðu Pendleton við
morðið að nýju.
Eftir þriggja daga yfirheyrslur,
þar sem hann neitaði staðfastlega
aðild að málinu, gaf hann játningu
um að hafa verið á morðstaðnum án
þess þó að hafa sjálfur beitt blaða-
salann ofbeldi. Þessi játning varð
til þess að hann var dæmdur í lífs-
tíðarfangelsi, ásamt öðrum manni,
John Thorpe, sem bendlaði Pendle-
ton við morðið. Að sögn Gísla situr
Thorpe enn í fangelsi í Bretlandi og
hefur ekki farið fram á endurupp-
töku síns máls.
Pendleton taldi sig hins vegar
vera saklausan og fór fram á end-
urupptöku. Árið 1998 fór nefnd,
sem fjallar um réttarmorð, fram á
það við Gísla að hann skoðaði mál
Pendletons. Tók hann skýrslu af
honum í fangelsinu og komst þá að
þeirri niðurstöðu að játning manns-
ins hefði verið ótrúverðug og ekki
væri hægt að nota hana gegn hon-
um. Var málið þá tekið fyrir að nýju
í hæstarétti í júní 2000, sem ekki
taldi ástæðu til að frelsa Pendleton
sem fyrr segir.
Breskir fjölmiðlar hafa greint
allítarlega frá málinu að undan-
förnu og þar er m.a. haft eftir Don-
ald Pendleton að hann sé hæst-
ánægður með úrskurð
lávarðadeildarinnar og að geta yf-
irgefið fangelsið. Hann hlakki til að
slappa af og aðlagast aðstæðum ut-
an múranna, heimurinn hljóti að
hafa breyst á 15 árum. Gísli sagði
að Pendleton ætti nú skýlausa
kröfu um skaðabætur frá breskum
stjórnvöldum sem gætu orðið tölu-
verðar.
Breska lávarðadeildin sneri við dómi hæstaréttar og
byggði þar á sérfræðiáliti Gísla Guðjónssonar
Tímamótaúrskurður og
sigur fyrir réttarsálfræði
Gísli Guðjónsson
ALLS verða 145 starfsmenn
Flugfélagsins Atlanta við störf
erlendis um hátíðirnar og er
um helmingur þeirra Íslend-
ingar. Auk flugliða eru þetta
tæknimenn og flugumsjónar-
menn.
Atlanta sinnir um þessar
mundir flugi í Sádí-Arabíu og
starfa þar um 55 manns. Í Alsír
er um 40 manna hópur og í Níg-
eríu 35 manns. Þá starfa 15 við
verkefni fyrir Ethiopian Air-
lines í Eþíópíu.
Við störf er-
lendis um jól
ÞÚSUNDIR jólakorta og -pakka
fara nú um hendur starfsmanna
Póstsins um land allt sem keppast
við að hver einasta jólakveðja kom-
ist til viðtakanda tímanlega fyrir
hátíð ljóss og friðar. Samkvæmt
upplýsingum frá Póstinum gengur
póstdreifing framar vonum og var
lokið við afgreiðslu allra sendinga
til útlanda um hádegisbil í gær. Inn-
lend póstdreifing gengur líka vel
og verður jólapóstur borinn til
landsmanna fram undir hádegi á
aðfangadag.
Morgunblaðið/Sverrir
Jólapósturinn á leið í hús
ÞAÐ orkuverð, sem fyrirliggjandi er í
samningsdrögum Landsvirkjunar og
Reyðaráls, ætti að tryggja góða arð-
semi virkjunarframkvæmda, að mati
Geirs A. Gunnlaugssonar, stjórnar-
formanns Reyðaráls, þrátt fyrir auk-
inn kostnað vegna skilyrða sem sett
eru fram í úrskurði umhverfisráð-
herra um virkjun við Kárahnjúka.
Geir segir næstu skref fólgin í fjár-
mögnun byggingar álversins og þar
þurfi margir aðilar að koma að mál-
um, enda er heildarkostnaður við
framkvæmdirnar áætlaður um 120
milljarðar króna. Að sögn Geirs eru
menn þó bjartsýnir á að það takist
enda arðsemisforsendur verksmiðj-
unnar mjög jákvæðar.
Geir segir að fyrir liggi drög að
samningi um orkuverðið en hins veg-
ar eigi eftir að fjalla um þessi drög hjá
stjórnum fyrirtækjanna. Hann segir
menn ganga út frá ákveðnum verð-
hugmyndum og ekki sé reiknað með
að breytingar á kostnaði við virkj-
unina muni hækka orkuverðið. „Það
hefur líka komið fram opinberlega að
arðsemi virkjunarinnar er mjög góð
og líklega með því besta sem hér
þekkist og ég tel að þótt einhver
hækkun verði á kostnaði, þá sé hún
ennþá mjög góð.“
Jákvæðir útreikningar
Geir segir ljóst að mörgum þyki
það orkuverð í hærra lagi sem fyr-
irliggjandi er í samningsdrögum, mið-
að við samkeppnishæft verð fyrir ál-
ver almennt. Því séu engar forsendur
fyrir hækkun þess. „Þær verðhug-
myndir sem liggja fyrir í þessum
drögum eru frá okkar sjónarmiði
mjög háar og mega ekkert vera
hærri,“ segir Geir.
Að sögn Geirs eru næstu skref
fyrst og fremst vinna við fjármögnun
álversins, en áætlaður heildarkostn-
aður er um 120 milljarðar króna. „Ég
hef fulla trú á því að það takist en
þetta eru mjög háar tölur, þannig að
það er stórt verkefni að ljúka því og
margt þarf að ganga upp til að það
takist. En allt það mat sem fjárhags-
legur ráðgjafi okkar hefur gert á
verkefninu, t.d. á verksmiðjunni
sjálfri hvað varðar arðsemi, greiðslu-
getu og getu verksmiðjunnar til að
greiða þessi lán og samkeppnisstöðu
hennar miðað við aðrar verksmiðjur,
þá er það allt mjög jákvætt og gott.
Það er auðvitað forsenda þess að
hægt sé að fjármagna verkefnið,“
segir Geir.
Mikil vinna framundan
við fjármögnun álvers í Reyðarfirði
Orkuverðið
tryggir góða arð-
semi virkjunar
VEÐURFAR hefur verið einkenni-
legt í vetur á Hveravöllum, að sögn
Hafsteins Eiríkssonar, veðurathug-
unarmanns, sem dvelur nú annan
veturinn á Hveravöllum, ásamt eig-
inkonu sinni Kristínu Björnsdóttur
og tíkinni Pollý. Allt stefnir nú í rauð
jól enda hefur allan snjó tekið upp
jafnharðan.
„Það var kominn ágætis snjór um
daginn og lofaði góðu en síðan kom
rigning í nokkra daga og þá hvarf
hann um leið,“ segir Hafsteinn. Að
sögn Hafsteins hafa miklu færri lagt
leið sína til Hveravalla í haust og vet-
ur vegna snjóleysis. Engir vélsleðar
hafa komist og aðeins verið fært
stærstu jeppum, því oft hefur verið
krap og erfitt færi
Færri heim-
sóknir vegna
snjóleysis
Á VEGUM Rauða kross Íslands eru
nú sex sendifulltrúar við alþjóðleg
hjálparstörf yfir jólin, Ómar Valdi-
marsson er í Bangkok, Sólveig
Ólafsdóttir í Simbabwe, Hlín Bald-
vinsdóttir og Þór Daníelsson eru í
Tansaníu, Kristín Ólafsdóttir í Níg-
eríu og Susan Martin í Santa Dom-
ingo.
Að sögn Þóris Guðmundssonar,
upplýsingafulltrúa RKÍ,eru alla
jafna 10–15 sendifulltrúar að störf-
um erlendis, en nokkrir eru í jóla-
fríi heima á Íslandi og aðrir eru á
milli verkefna.
Ómar Valdimarsson, sendi-
fulltrúi í Bangkok, er einn þeirra
sem eyða jólunum fjarri heimaslóð-
um.
„Nú er hávetur í Bangkok og
svalt, hitinn kominn niður í 30 gráð-
ur og veðrið alveg að verða skap-
legt,“ sagði Ómar í spjalli við Morg-
unblaðið í gær. Hann var þá ásamt
fjölskyldu sinni í miðjum klíðum við
að skreyta jólatréð inni í stofu og
sagði mikla tilhlökkun vera í heim-
ilisfólki þar sem synir þeirra hjóna
hefðu komið færandi hendi í jóla-
heimsókn með íslenskan hamborg-
arhrygg, konfekt, harðfisk og hálf-
mána frá tengdamömmu.
„Þetta verða því hefðbundin ís-
lensk jól, eða eins hefðbundin og
þau frekast geta orðið í Asíu á að-
fangadag,“ sagði Ómar. Þetta eru
þriðju jól fjölskyldunnar í Asíu og
segir Ómar vissa hefð vera komna á
jólahaldið.
„Þótt við séum í búddísku landi
skreyta verslunarmenn hér álíka
mikið og heima og byrja snemma í
nóvember að setja jólaskraut upp í
búðum sínum. Jólaljós eru annars
mjög vinsæl hérna og eru höfð uppi
allt árið. Jólahaldið hér er notalegt
og okkur líður vel og og óskum öll-
umgleðilegra jóla,“ sagði Ómar.
Iðjagræn jól í
Bangkok með
íslenskum
hálfmánum