Morgunblaðið - 23.12.2001, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Þ
ótt múrar falli og hefð-
bundin samfélög líði
undir lok og gangist
fjölhyggjunni á hönd,
breytast mannlegar til-
finningar ekki svo
glatt. Þótt dæmigerð
jól verði úrelt, helst innhald þeirra
stöðugt. Það er sama hvaða trúar-
brögð einstaklingar aðhyllast, eða
aðhyllast ekki, þeir ættu að geta
sameinast um dýpstu merkingu
jólanna.
Jólaböllin eru fastur siður hér á
landi. Börn og fullorðnir sameinast í
dans og söng í kringum jólatréð, og
jólasveinar eða önnur furður koma í
heimsókn. Á jólaböllunum ríkir
gleði, gestir haldast í hendur, og gefa
jafnvel litlar gjafir. En hvað merkir
jólatréð í raun?
Svarið er í fyrstu Mósebók, þriðja
kafla, 22. versi, eftir að maðurinn
hafði etið af skilningstrénu, sagði
Drottinn Guð: „Sjá, maðurinn er orð-
inn sem einn af oss, þar sem hann
veit skyn góðs og ills. Aðeins að hann
rétti nú ekki út hönd sína og taki
einnig af lífsins tré og eti, og lifi eilíf-
lega!“ og svo gerði hann manninn
brottrækan úr aldingarðinum.
Maðurinn hefur ekki enn fundið
tré lífsins, en ekki heldur misst von-
ina. Jólatréð er tákn yfir þetta lífsins
tré sem nefnt er í Mósebók. Sígræna
jólatrésins merkir ódauðleikann og
grænan er litur vonarinnar sem ekki
deyr. Af þessu og öðrum litum
jólanna má geta í helstu hugtök
þeirra. Rauður er annar táknlitur
jólanna. Hann merkir kærleikann og
andann. Þriðji liturinn er hvítur og
táknar hreinleika, sakleysi og gleði.
Af þessu er hægt að lesa siðfræði
jólanna: Siðfræði jólanna er kærleik-
ur (rauður), gleði (hvítur) og von
(grænn). Önnur hugtök sem tengjast
siðfræði jólanna eru gjöfin (pakkar)
og friðurinn (hátíð ljóss og friðar).
Öll veröldin mundi ekki rúma þær
bækur, sem hægt væri að rita um
þessi hugtök. Hér fást því aðeins
ljósbrot af þeim.
KÆRLEIKURINN
Kærleikurinn er að elska aðra eins
og sjálfan sig. Hann er náungakær-
leikur og beinist einnig að guði.
Hann er takmarkalaus og forsenda
Guðsríkis. Hann gerir ekki greinar-
mun og er eina ráðið til að bera sig-
urorð af óvinum sínum. „En ég segi
yður,“ mælti Jesús: „Elskið óvini yð-
ar, og biðjið fyrir þeim sem ofsækja
yður.“
Kærleikur er víðara hugtak en ást
(þótt ástin sé nógu flókin). Hann
felst í því að koma fram við aðra eins
og fólk vill að aðrir komi fram við
það.
Hann merkir að líta náunga sinn
geðmjúkum augum. Andstæða hans
er öfund og að leggja fæð á aðra. Boð
hans er að gera náunga sínum gott
en ekki illt.
GLEÐIN
Gleðin er einnig hluti af siðfræði
jólanna. Gleðin klingir í eyrum þegar
klukkurnar slá sex en þá gengur nýr
dagur í garð samkvæmt venju gyð-
inga. „Öll veröldin fagni fyrir
Drottni! Þjónið Drottni með gleði,
komið fyrir auglit hans með fagnað-
arsöng !“ stendur í sálmi nr. 100.
Gleðin gerir limina létta og sagt er
að guð búi í glöðu hjarta. Það er gott
að geta glaðst og enn betra að geta
glatt aðra. Guð elskar nefnilega glað-
an gjafara.
Hún er jafn heilsubætandi fyrir
andann og líkamann, og það er hún
sem vekur hláturinn, sem svo lengir
lífið. Kraftur gleðinnar lætur fólk
Siðfræði jólanna
Morgunblaðið/Ásdís
SAMKENND – Friður er fínlegur og mjúkur, skýr og léttur á fæti. Hann er barnslega einfaldur, og
skapar samkennd. Myndin er tekin á Árbæjarsafni.
Morgunblaðið/Þorkell
VINÁTTA – „Öll veröldin fagni fyrir Drottni! Þjónið Drottni með gleði, komið fyrir auglit hans með
fagnaðarsöng!“ Stendur í sálmi nr. 100. Í Öskjuhlíðarskóla.
Morgunblaðið/Kristinn
TRÚIN – Það er sama hvaða trúarbrögð einstaklingar aðhyllast, þeir geta sameinast um dýpstu merkingu jólanna. Helgileikur á leikskólanum Fífuborg.
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörns
KÆRLEIKURINN – Hann merkir að líta náunga sinn geð-
mjúkum augum. Hurðaskellir með Lísbet Óla frá Þingeyri.
Morgunblaðið/Ásdís
VONIN – Von er bæn hjartans, þrá sálarinnar og ósk
hugans sem getur ræst. Jólaball Morgunblaðsins.
Morgunblaðið/Ásdís
JÓLATRÉÐ – Sígræna jólatrésins merkir ódauðleikann og
grænn er litur vonarinnar. Jólaball í Melaskóla.
Það er sama hvaða guð og
það er sama hvaða trúar-
brögð, siðfræði jólanna er
ævinlega um gildi sem ekki
þarf að deila um; kærleika,
gleði, von, frið og gjafir.
Gunnar Hersveinn rýndi í
höfuðhugtök jólanna út frá
sígrænu jólatrénu og tákn-
máli litanna.