Morgunblaðið - 03.02.2002, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 3. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
KANADÍSKIR íshokkí-menn af íslenskum ætt-um þurftu að berjastfyrir tilverurétti sínum íWinnipeg í Kanada á
árum áður, en þegar lið þeirra,
Fálkarnir, varð Manitobameistari
1920 með fyrirliðann og miðherjann
Frank Fredrickson í broddi fylk-
ingar, hlutu þeir uppreisn æru.
Skömmu síðar urðu þeir Kanada-
meistarar áhugamanna og tryggðu
sér þar með réttinn til að keppa á
Ólympíuleikunum í Antwerpen í
Belgíu, þar sem íshokkí var keppn-
isgrein í fyrsta sinn á Ólympíuleik-
um. Kanadíska þjóðin gekk út frá
því sem vísu að liðið yrði Ólympíu-
meistari og fögur lýsingarorð vant-
aði ekki. Mennirnir sem höfðu
hreinsað ísinn á gamla íshokkívell-
inum í Winnipeg til að fá þar fría
æfingu voru nánast í guðatölu.
Lofsamleg ummæli
Blaðið Mail & Empire sagði að
Fálkarnir væru svo fljótir á skaut-
um að undrum sætti og þeir færu á
Ólympíuleikana „til þess að vinna
sér og landi sínu meiri heiður og ný
verðlaun. Þeir eru verðugir þess, að
vera trúað fyrir að halda uppi heiðri
Kanada við þá leiki.“ Star sagði að
kalla mætti leikmennina hvað sem
væri eða eins og sagði í þýðingu í
Lögbergi, „hvirfilbylji Vesturlands-
ins, fellibyl frá Manitoba, heita
vindstrauma Vestursins, sem ætla
að kæfa mann, eða hvað annað, sem
yður dettur í hug, og sem táknar yf-
irburða hraða, og þér hafið lýsingu
af Fálkunum.“
Keppnin á Ólympíuleikunum í
Antwerpen var jafnframt heims-
meistarakeppni. Kanada vann
Tékkóslóvakíu 15-0 í útsláttar-
keppni, Bandaríkin 2-0 í undanúr-
slitum og Svíþjóð 12-1 í úrslitaleik.
Bandaríkin urðu í öðru sæti eftir
sigur á Svíþjóð og Tékkóslóvakíu
en Tékkóslóvakía vann Svíþjóð í
keppni um bronsið. Auk þess voru
Belgía, Frakkland og England með
í keppninni eða allar helstu íshokkí-
þjóðir heims að undanskildum Sov-
étríkjunum og Þýskalandi.
Þegar sigur Fálkanna í nafni
Kanada var í höfn í Antwerpen
sameinaðist kanadíska þjóðin um
fyrstu Ólympíumeistarana í ís-
hokkí.
Í ritstjórnargrein The Winnipeg
Tribune kom m.a. fram að frami
Fálkanna væri aðdáunarverður.
Liðið hefði þurft að beita kjafti og
klóm til að fá inngöngu í úrvalsdeild
í Manitoba en væri nú fræknasta lið
áhugamanna í heiminum.
Vestur-íslenska blaðið Heims-
kringla sagði m.a. á forsíðu 23. apríl
1920 að fregnin um árangurinn á
Ólympíuleikunum ætti að fylla
hjörtu allra Íslendinga með gleði og
stolti, „vegna þess að það eru
drengirnir þeirra, sem fræknastir
hafa reynst og þannig svarið sig í
kyn forfeðranna á söguöldinni. En
hin Canadiska þjóð í heild sinni má
vera upp með sér af flokknum, sem
hún sendi yfir hafið...Fálkar! Vér
þökkum yður í nafni tveggja þjóða
hina hraustu framgöngu og heims-
frægðina.“
Í Lögbergi 29. apríl 1920 kom
fram að menn hefðu verið sann-
færðir um að „þessir Íslendingar
hefðu til að bera hreysti, listfengi,
hugrekki, staðfestu og óbilandi
viljaþrek til þess að sigra í kapp-
leiknum, landi sínu, þjóð sinni og
sjálfum sér til sóma.“ Fréttin um
sigurinn hefði farið eins og logi yfir
akur frá hafi til hafs í Kanada og
löggjafar þjóðarinnar í þingsal rík-
isins í Ottawa hefðu gleymt rétt í
svip hvar þeir væru þegar þingmað-
ur frá Winnipeg hefði fært þeim
fréttirnar. Þeir „spruttu á fætur,
veifuðu klútum eða hverju helzt
öðru, sem handhægt var, og hróp-
uðu þrefalt húrra fyrir Fálkunum.“
Fálkarnir aftur hunsaðir
Síðsumars tilkynnti Íshokkísam-
band Kanada að merki Toronto
Granites yrði á keppnistreyjum
kanadíska landsliðsins í íshokkí á
Vetrarólympíuleikunum í Salt Lake
City 2002, til að minnast þess að lið-
ið hefði fyrir hönd Kanada orðið Ól-
ympíumeistari í íshokkíi 1924, fyrst
allra liða. Eins og gefur að skilja
féll þetta í grýttan jarðveg víða í
Kanada, ekki síst hjá afkomendum
Fálkanna og „íslenska“ samfélag-
inu í Manitoba, sem fannst stórlega
að Fálkunum vegið, og tilkynning
síðar þess efnis að allra Ólympíu-
meistara Kanada í íshokkíi yrði
minnst með því að hafa merki hvers
liðs á hjálmum leikmanna í ein-
stökum leikjum í Salt Lake City og
byrjað yrði á merki Fálkanna í
fyrsta leik, var sem olía á eld. Fjár-
öflunarnefndin The United Ice-
landic Appeal eða Sameinað ís-
lenskt átak, sem var stofnuð fyrir
nokkrum árum til að safna þremur
milljónum dollara til byggingar
nýrrar menningarmiðstöðvar í
Gimli, The Waterfront Centre,
brást hratt við og fór af stað með
söfnun til að halda minningu Fálk-
anna á lofti. „Sögunni verður ekki
breytt,“ segir Daniel Johnson, for-
maður nefndarinnar, en farið verð-
ur með sýningu með ýmsu sem
tengist Fálkunum á Ólympíuleik-
ana í Salt Lake City og hún svo sett
upp í Menningarmiðstöðinni í Gimli
til frambúðar. Reyndar er gert ráð
fyrir að hún verði auðveld í flutn-
ingi með farandsýningu fyrir aug-
um. „Fálkarnir eru sérstakur hluti í
sérhverju íslensku hjarta og Ól-
ympíusigur þeirra var sigur fyrstu
innflytjenda Íslands í baráttunni
við hið óþekkta. Þetta er saga um
mjög ákveðið fólk sem lagðist til at-
lögu við það sem virtist óyfirstíg-
anlegt og ýtti öllum hindrunum úr
vegi. Þetta er rómantísk saga sem
má ekki gleymast.“
Ron Lemieux, íþróttamálaráð-
herra Manitoba, tekur í sama
streng, en fyrir skömmu sæmdi
hann dætur þriggja leikmanna
Fálkanna Íþróttaheiðursnafnbót
Manitoba, Sport Manitoba’s Order
of Exellence, vegna framgöngu
feðranna. Hann segir að á sínum
tíma hafi liðið verið misrétti beitt
vegna uppruna leikmannanna og
ákvörðun Íshokkísambandsins
varðandi Toronto Granites á leik-
unum í Salt Lake City sé sem salt í
sárin.
Dr. John Fredrickson, sonur
Franks, fyrirliða Fálkanna, segir
augljóst að Íshokkísambandið hafi
verið að reyna að endurrita söguna
með því að segja að íshokkí hafi
Ljósmynd/The Icelandic Canadian
Ólympíu- og heimsmeistarar Fálkanna á Ólympíuleikunum í Antwerpen í Belgíu 1920. Frá vinstri: Guðmundur Sigurjónsson aðstoðarþjálfari, Herbert Axford, forseti félagsins, Wally Byron, Slim Halderson,
Frank Fredrickson fyrirliði, Billy Hewitt, fulltrúi Íshokkísambands Kanada, Konnie Johannesson, Mike Goodman, Huck Woodman, Bobby Benson, Chris Fridfinnson og Bill Fridfinnson gjaldkeri.
„Fálkarnir um
alla framtíð“
Dr. Irvin Olafson, listamaðurinn Luther Pokrant og Daniel Johnson halda á uppkasti málverksins af
Fálkunum, sem er nær fullbúið og sést í fullri stærð á forsíðu blaðsins.
Morgunblaðið/Steinþór
Marno I. Olafson, stjórnarmaður í átaksnefndinni, í bakgarðinum við Dominion Street, þar sem
Frank Fredrickson æfði sig með félögum sínum á svelli, sem faðir hans útbjó.
Charles Thorson teiknaði þetta póstkort af Fálkunum. Mjallhvít var ein af teikn-
ingum hans fyrir Walt Disney, en þá hafði hann Kristínu Sölvadóttur, 20 ára
þjónustustúlku í West Cafe á Sargent Avenue í Winnipeg, að fyrirmynd.
Ljósmynd/Úr Íslenska bókasafninu við Manitoba-háskóla