Vísir - 03.06.1980, Blaðsíða 9

VÍSIR Þriðjudagur 3. júni 1980
UTFLUTIIINBS- OG INNFLUTNINGSVERSLUN:

Markaðslönd okkar fyrir fiskimjöl eru nú orðin 20 en voru 14 árið 1970 og er þessir þróun til marks um það, að útf lutningsaðilar eru sívak
andi fyrir nýjum sölumöguleikum.

L «
W&" i

TUTTUGU
MJÚL AF
Llklega mætti ráöa af þeim
árdðri, sem beint hefur verið
gegn verslunarstéttinni á und-
anfömum árum, að hún væri
uppspretta alls ills og hugsaði
ekki um annaö en að svikja og
pretta náungann. Þessi áróöur
gegn heilli stétt þjóöfélags-
þegna hefur gengiðsvo langt, að
ég fullyröi aö hann hefur valdið
verulegum skaða og vegna tor-
tryggni og vantrausts nánast
gert óstarfhæfan mikilvægan
hlekk I llfæð þjóðarinnar.
Hvaö er verslun? Verslun er
tengiliðurinn sem á slöasta stigi
framleiðslunnarkemur henni til
neytenda, hún er einfaldlega
skipti á verðmætum sem báðir
aöilar telja sér hagkvæm. Ef
svo væri ekki myndu viðskipti
ekki eiga sér stað.
Mikilvægt er að verslunar-
stéttin snúi nú vörn I sókn, hreki
þennan áróður og vinni aftur
traust fólksins I landinu. Þetta
gerum viö best meö fræöslu um
störfin, sem unnin eru I þessari
atvinnugrein.
Hér á eftir ætla ég stuttlega aö
gera grein fyrir einum þætti
verslunar, útflutningi fiskimjöls
og lýsis á vegum einkafyrir-
tækja.
Útflutningur Islendinga á siö-
asta ári nam alls 278,5 milljörð-
um króna. Þar af voru sjávaraf-
urðir 75% eða 208 milljarðar.
Iönaðarvörur voru fluttar út
fyrir 60 milljaröa, landbúnaðar-
vörur rúma 7 milljaröa og ann-
að fyrir rúma 3 milljarða.
80 af hundraði allra útfluttra
sjávarafurða fara i gegnum
sölusamtök sjávarútvegsins og
verður ekki fjallað um þann þátt
hér. Afgangurinn, aö verðmæti
41 milljarður króna var seldur
af einkafyrirtækjum, sem flest
stunda einnig innflutningsversl-
un.
Fyrirtæki það sem ég veiti
forstöðu, hefur allt frá stofnun
þess 1923 stundaö allverulegan
útflutning samfara innflutningi
og umboðssölu. Hér fyrr á árum
var einkum um að ræða smjör
og saltfisk, en á síðari árum
fiskimjöl og lýsi. Gifurleg aukn-
ing hefur orðið á fiskimjöls- og
lýsisframleiðslu hér á landi. A
siðustu 10 árum nam útflutning-
urinn sem hér segir:
Ar Fiskimjöl Lýsi
1970 62.300 tonn 6000 tonn
1975 113.500 tonn 22000 tonn
1979 203.500 tonn 87000 tonn
Ekki fer á milli mála að sala
útflutningsafurða fellur I mörg-
um tilvikum afar vel að starf-
semiinnflutningsverslunar. Þar
gefst tækifæri til aukinnar nýt-
ingarþeirrar þekkingar og þess
mannafla sem innflutnings-
verslunin hefur þróaö innan
fyrirtækjanna. Útflutningur
fiskimjöls og lýsis er frjáls og
ræður framboö og eftirspurn þvl
veröinu. Eftirlit með lágmarks-
söluverði er I höndum viöskipta-
ráðuneytisins, en eftirlit meö
greiöslum afurða til framleiö-
enda er I höndum Landsbank-
ans og útvegsbankans.
Lltum nú á þá meginþætti,
sem söluaðilinn þarf aö hafa
þekkingu á:
1. Framleiösluaöilar
a) Gæði framleiðslunnar
b) Framleiðslugeta
c) Framleiðslutlmi
(árstlmi)
2. Framleiösla og framboö ann-
arra landa af sömu og/eöa sam-
ÞJÖBIR KAUPA
ISLENDINGUM
bærilegum vörutegundum
3. Markaösaöstæöur
a) Stærð markaöar
b) Verðhugmyndir
kaupenda
c) Greiðslugeta kaupenda
d) Samkeppnisaöilar á
markaðinum.
4. Afskipunarmöguleikar
Allar þessar upplýsingar læt-
ur hann framleiðanda I té, sem
slðan vegur þær og metur, áður
en ákvörðun um sölu er tekin.
Sllk ákvörðun skiptir miklu máli
fyrir afkomu fyrirtækis hans, og
er honum oft allmikill vandi á
höndum. Hann verður þvl að
geta treyst þeim aöilum sem
gefa honum upplýsingar um
sölumöguleika hverju sinni.
Nokkrir aöilar berjast jafnan
um þetta traust framleiðenda
og þurfa þvl að vera I stöðugu
sambandi við þá með nýjustu
upplýsingar á hverjum tíma.
Hér er heilbrigð og eðlileg sam-
keppni á ferðinni, og á grund-
velli þessara upplýsinga er
ákvörðun tekin um hagkvæm-
asta tilboöiö.
Þessi söluaðilar hafa með
höndum innflutning og skilja
mikilvægi þess að upplýsingar
þeirra um markaðinn séu áreið-
anlegar. Framleiðandinn nær
bestum árangri með þvl að
nýta sölumöguleikana jafnt og
þétt, en ekki blöa eftir hugsan-
legum sölutoppum, sem geta
hrunið jafnskjótt og þeir rísa.
Athyglisvert er að llta á þróun
markaðsmálanna I sölu mjöls
slöustu 10 ár. 1970 ermest selt til
Bretlands, Svlþjóöar og Dan-
merkur en einnig til Póllands,
Finnlands og Ungverjalands.
Þannig er staðan fram til
neöanmóls
Richard Hannesson
skrifar hér um þann þátt
verslunar sem lýtur að
útflutningi fiskimjöls og
lýsis á vegum einkafyrir-
tækja. Meðal annars
kemur fram í greininni
að um 20% útfluttra
sjávarfurða eru seld af
einkafyrirtækjum, sem
einnig stunda innflutn-
ingsverslun.
1973/74 er Belgía og Þýskaland
koma inn I myndina, en sala
dregst saman til Svlþjóöar og
Danmerkur og er ekki teljandi
eftir 1975. Þá bætist hins vegar
Tékkóslóvakla við sem stöðugur
markaður.
Hefðbundnu markaöirnir fyr-
ir fiskimjöl eru þvl: Bretland,
Finnland, Pólland, Ungverja-
land, Belgla, Tékkóslóvakla og
V-Þýskaland auk þess sem
Júgóslavla og Italla hafa bæst I
hópinn á s.l. 3-4 árum. Rússar
keyptu allmikið magn 1974, 1975
og 1977 en geta ekki talist stöð-
ugur kaupendur.
A s.l. 2 árum hafa orðið allst-
órar sölur til Iran, Kúbu og
Rúmeníu, og ég veit, aö þessir
aðilar óska eftir stööugum viö-
skiptum viö Island og eru til-
búnir til aö greiða hærra verö
, fyrir m jölið en gerist á eldri og
’heföbundnari mörkuöum.
Nú eru markaðslöndin 20 I
stað 14 árið 1970 og þessi aukn-
ing sýnir glögglega aö útflutn-
ingsaðilar eru sivakandi fyrir
nýjum sölumöguleikum jafn-
framt þvl sem heföbundnum
viöskiptasamböndum er við-
haldiö. Þessi stööuga markaös-
leit gefur möguleika á hærra
verði fyrir framleiðsluna I heild
og þar með betri afkomu fram-
leiðslufy rirtæk janna.
Hvað varöar lýsissölu eru
sölumarkaðir allmiklufærri. En
s.l. 10 ár hafa Bretland, Holland
og V-Þýskaland keypt megin-
hluta framleiðslu okkar.
1 innflutningi er fyrir hendi
faglært fólk, fólk sem býr yfir
mikilli reynslu og þekkingu I
viöskiptum og hefur viðskipta-
leg og persónuleg sambönd
ótrúlega vlða innanlands og ut-
an. Það er skoöun mln að þessi
sambönd mætti nýta I mun rflc-
ari mæli en nú er gert. Við-
skiptin sjálf gætu eftir sem áður
fariö I gegnum stóru sölusam-
tökin. Aukið samstarf þeirra og
einkaaðila getur aöeins orðið til
hagsældar fyrir framleiðsluaö-
ilana og þar með þjóöarheild.