Vísir - 22.08.1980, Blaðsíða 13

Iöandi mannlífiö I réttunum.
færri en vildu á fjall. Meiri hluti
fjárins væri nii kominn af fjalli,
ensmölun á þvl, sem eftir væri,
væri I mikilli övissu. Þaö færi
allt eftir Heklu. Ef ekkert gerö-
ist á þeim vlgstöövum, yröi af-
gangnum smalaö á réttum
tima, annars yröi aö hafa önnur
ráö.
„Kann varla við þetta”
„Maöur kann eiginlega varla
viö þetta aö vera aö smala niína.
Maöur er eiginlega enn I hey-
skapnum,” sagöi ónefndur
bóndi úr hreppnum.
Þaö var ekki laust viö, aö
annarlegur andi svifi yfir vötn-
unum I réttunum. Var eins og
sumir áttuöu sig ekki á því, aö
komiö væri aöréttum, enda eiga
margir ólokiö ýmsum verkum
heima á bæ, sem aö öllu for-
fallalausu, eru af hendi leyst,
þegar réttir eru. En aö sögn eins
leitarmanna, var óvenjumikiö
af ,,pollum”,sem ni) fóru á fjall,
þar sem heimilisfeöurnir kom-
ust ekki aö heiman af fyrr-
greindri ástæöu.
„Gamla réttar-
stemmningin”
Þrátt fyrir allt og allt virtist
þó hljóöiö gott I mönnum og
eftirvæntingin og spennan, sem
gjaman fylgir sllkum atburöum
lá I loftinu. Hvert sem litiö var,
var ys og þys og mönnum, kind-
um, hestum og hundum ægöi
saman. Allir, sem vettlingi gátu
valdiö, virtust mættir I réttir,
bæöi innan- og utanhreppa-
menn. Og þegar Visismenn
kvöddu þá Gniipverja, sáum viö
ekki betur, en þessi gamla, góöa
réttarstemmning væri aö nánst
upp og menn byrjaöir aö fá sér
einn léttan, þó árla morguns
væri.
— KÞ
vlsm
Föstudagur 22 ágúst 1980
Réttað (Skafthoitsréttum t GnúpverjahrepDl í pær:
„Eigum viö ekki aö fá okkur einn?” Vafalaust hefur þessi setning
hvergi heyrst oftar, en einmitt viö réttir.
Fjallkóngurinn, Sveinn Eirlksson, stjórnaöi öllu af mikilli rögg
semi.
VÍSIR
Föstudagur 22 ágúst 1980
Textí:
Kristín Þorsteinsdóttir
Myndir:
Eiríkur Jónsson
„Kann varla vlð að vera að smala núna
„Koddu góöa,” sagöi litill
snáöi vinalega viö skjátu eina
og settist klofvega ofan á hana
um leiö og hann reyndi aö tæla
hana burt úr almenningnum.
Umrætt atvik átti sér staö I
Skaftholtsréttum I Gnúpverja-
hreppi I gær, en eins og kunnugt
er, uröu þeir Gnúpverjar aö
flýta réttum um mánuö vegna
Heklugoss.
Um sjö þúsund fjár
Þegar Vlsismenn komu árla
morguns I heimabyggöir Gnúp-
verja voru leitarmenn aö koma
af fjalli meö um 7000 fjár. Var
öllu smalaö saman viö réttirn-
ar, þar sem fjallkóngurinn
Sveinn Eiriksson, stór og stæöi-
legur, stjórnaöi af mikilli rögg-
semioghleypti fénu I hollum inn
I almenninginn. Þar var hraust-
lega tekiö á móti fénu, svo
undirritaöri þótti stundum nóg
um, og hver dró 1 sinn dilk. Eins
og nærri má geta var mikill
handagangur I öskjunni, eink-
um þegar hinir ungu og upp-
rennandi Gnúpverjabændur
framtiöarinnar hentu sér yfir
sinar skjátur, og drógu þær á
braut, meö slíkum tilþrifum, aö
hver landsliösmarkvöröur gæti
veriö fullsæmdur af.
Aö sögn leitarmanna var
smölunin ekkert tiltakanlega
erfiö, þó hún væri mánuöi fyrr
en venjulega. Sögöu þeir, aö
óvenju margt fé heföi veriö
komiö ofan I byggö og kunnu
þeir enga skýringu þar á, nema
aö féö hafi fundiö á sér, aö
náttúruhamfarir væru I nánd.
„Þetta gekk vel”
„Þaö eru ekki verulegar
skemmdir á afréttinum. Vikur-
inn er á nokkuö takmörkuöu
svæöi, og þvl veröa aö öllum
likindum einhver afföll þar
næstu ár. Aftur á móti hefur
askan dreifst yfir stærra svæöi
og hún hverfur nú fljótt,” sagöi
Sveinn Eirlksson, fjallkóngur.
Hann sagöi, aö smölunin heföi
gengiö vel. Féö væri ekkert sár-
fættara' en vant væri. Vikurinn
væri smærri og ekki eins beittur
og veriö heföi I gosinu ’70. Enn-
fremur virtist honum sem féö
væri svona I meöallagi.
„Sýnir aö hætta er á feröum,”
sagöi Sveinn, þegar hann sagöi
okkur, aö tvær kindur heföu
drepist sennilega af völdum flú-
oreitrunar. Sagöi hann, aö þaö
yröi athugaö nánar, þegar féö
væri komiö I heimahaga.
„Afrétturinn stór-
skemmdur”
„Afrétturinn er stórskemmd-
ur”, sagöi Jón ólafsson, bóndi I
Geldingaholti, „aöalhaglendiö
er alveg haglaust aö sunnan-
veröu, en þaö veröur aö bera á
og reyna aö bjarga þvi, eins og
hægt er. En þaö er ljóst, aö af-
rétturinn veröur lengi aö jafna
sig.”
Hann sagöi, aö vel heföi geng-
iö aö fá mannskap og komust
Fyrstu kindurnar geysast inn i almenninginn.
Úvenju margt
fé komið
til hyggða
vegna Heklugoss
„Aég ekki fleirihér eöa hvaö?”gætihann veriö aösegja þessi.