Morgunblaðið - 08.06.2002, Síða 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 8. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Bréf
ráðherra
Byggðastofnun
Theodór A. Bjarnason
Ártorgi 1
550 Sauðárkrókur
Reykjavík, 5. júní 2002
Ráðuneytinu hefur borist bréf
yðar, dags. 26. maí 2002, þar sem
fram koma skýringar yðar á til-
teknum atriðum sem beðið var um í
bréfi ráðuneytisins, dags. 22. maí
2002. Ráðuneytið telur skýringar
yðar ófullnægjandi og íhugar nú að
áminna yður, sbr. 4. mgr. 26. gr.
laga um réttindi og skyldur starfs-
manna ríkisins nr. 70/1996. Með
bréfi þessu er yður veittur kostur á
að neyta andmælaréttar áður en
tekin verður ákvörðun um hvort
yður verði veitt áminning, sbr. 13.
gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, 21.
gr. og 4. mgr. 26. gr. laga um rétt-
indi og skyldur starfsmanna rík-
isins nr. 70/1996.
Röksemdir ráðuneytisins fyrir
afstöðu sinni eru tilgreindar hér að
neðan í sömu röð og í fyrri bréfa-
samskiptum vegna málsins:
1. Samkvæmt 4. tölul. 4. gr. laga
um Byggðastofnun nr. 106/1999 eru
verkefni stjórnar Byggðastofnunar
að fjalla um og samþykkja árs-
reikning, sbr. 56. gr. laga um við-
skiptabanka og sparisjóði nr. 113/
1996 og 2. mgr. 11. gr. laga um
lánastofnanir aðrar en viðskipta-
banka og sparisjóði nr. 123/1993.
Fram kemur í erindisbréfi yðar,
dags. 11. apríl 2001, að þér skulið
leggja fram ársskýrslu síðastliðins
árs fyrir 1. apríl ár hvert.
Ráðuneytið telur að skýra beri
ofangreind ákvæði þannig að sú
ábyrgð hvíli á forstjóra Byggða-
stofnunar að sjá til þess að árs-
reikningur sé útbúinn með nægum
fyrirvara, þannig að stjórn geti
fjallað um hann áður en hinn lög-
bundni frestur til að skila honum til
Fjármálaeftirlitsins rennur út, þ. e.
fyrir 1. apríl ár hvert. Í þessu sam-
bandi horfir ráðuneytið til al-
mennrar verkaskiptingar stjórnar
og forstjóra og orðalagsins í 4.
tölul. 4. gr. laga um Byggðastofn-
un, þar sem segir: „fjalla um og
samþykkja“. Ráðuneytið telur að
þar komi skýrt fram að á stjórn
hvíli sú skylda að fjalla um og sam-
þykkja ársreikning, sem saminn
hefur verið að tilstuðlan forstjóra.
Í bréfi yðar kemur fram að drög
að ársreikningi hafi ekki verið
tilbúin fyrr en 6. maí sl. og að árs-
reikningur hafi ekki verið tilbúinn
til endanlegrar afgreiðslu fyrr en
16. maí sl. Ráðuneytið telur skýr-
ingar yðar, um að skortur á aðstöðu
fyrir endurskoðanda hafi valdið
drættinum, ekki fullnægjandi.
Fram kemur í bréfi yðar að nánast
öll gögn hafi verið tilbúin fyrir end-
urskoðun fljótlega í byrjun ársins.
Telja verður að ófullnægjandi
starfsaðstaða endurskoðanda geti
ekki afsakað drátt á gerð ársreikn-
ings, enda er honum í lófa lagið að
vinna að ársreikningi annars staðar
en á starfsstöð Byggðastofnunar.
Tekið skal fram í þessu sambandi
að ráðuneytið veit ekki til þess að
dagsektum hafi áður verið beitt í
tengslum við drátt á skilum árs-
reiknings til Fjármálaeftirlitsins.
Því er málið til þess fallið að valda
Byggðastofnun álitshnekki, auk
fjárhagstjóns. Þá er að auki til þess
að líta að ársreikningur er grund-
vallargagn í rekstri fjármálastofn-
unar og alvarlegt ef hann er ekki til
á réttum tíma.
Í ljósi ofangreinds telur ráðu-
neytið að starfsemi Byggðastofn-
unar hafi ekki verið í samræmi við
lög og erindisbréf yðar. Því telur
ráðuneytið að ofangreind háttsemi
feli í sér vanrækslu og ófullnægj-
andi árangur í starfi. Háttsemin
varði því áminningu skv. 21. gr.
laga um réttindi og skyldur starfs-
manna ríkisins nr. 70/1996, þar sem
hún fari í bága við 2. mgr. 38. gr.
sömu laga, erindisbréf yðar og 56.
gr. laga um viðskiptabanka og
sparisjóði nr. 113/1996.
2. Með vísan til þess, er að framan
greinir, um skyldu stjórnar og
framkvæmdastjóra í tengslum við
gerð og samþykki ársreiknings, tel-
ur ráðuneytið að yður hafi borið að
upplýsa stjórn stofnunarinnar um
öll bréfaskipti við Fjármálaeftirlit-
ið, þ. e. þegar er bréf Fjármálaeft-
irlitsins, dags. 5. apríl s.l., barst
stofnuninni. Hvorki verður ráðið af
bréfi yðar, dags. 26. maí sl., né
fundargerðum stjórnar að það hafi
verið gert fyrr en 7. maí sl.
Ráðuneytið telur að þér hafið
brotið gegn almennum skyldum yð-
ar gagnvart stjórn stofnunarinnar í
þessu sambandi og hafið ekki rækt
starf yðar af þeirri samviskusemi
sem til má ætlast. Ráðuneytið telur
því að þér hafið sýnt af yður óvand-
virkni í starfi sem varðar áminn-
ingu, skv. 21. gr. laga nr. 70/1996,
þar sem háttsemin brýtur í bága
við 1. mgr. 14. gr. sömu laga.
3. Óumdeilt er í málinu að haft hafi
verið eftir yður í fjölmiðlum að sér-
fræðingar stofnunarinnar mætu þá
fjármuni sem fælust í láni Byggða-
stofnunar til Ísrúss ehf. sem tapað
fé.
Í 18. gr. laga um Byggðastofnun
nr. 106/1999 er kveðið á um þagn-
arskyldu starfsmanna stofnunar-
innar. Þá segir í 43. gr. laga um við-
skiptabanka og sparisjóði,
113/1996, sem gildir um Byggða-
stofnun, sbr. 4. mgr. 7. gr. laga um
lánastofnanir aðrar en viðskipta-
banka og sparisjóði nr. 123/1993:
Bankaráðsmenn, stjórnarmenn
sparisjóðs, bankastjórar og spari-
sjóðsstjórar, endurskoðendur og
aðrir starfsmenn viðskiptabanka
eða sparisjóðs eru bundnir þagn-
arskyldu um allt það er varðar hagi
viðskiptamanna hlutaðeigandi
stofnunar og um önnur atriði sem
þeir fá vitneskju um í starfi sínu og
leynt skulu fara samkvæmt lögum
eða eðli máls nema dómari úrskurði
að upplýsingar sé skylt að veita
fyrir dómi eða lögreglu eða skylda
sé til að veita upplýsingar lögum
samkvæmt. Þagnarskyldan helst
þótt látið sé af starfi.
Úrskurðarnefnd um upplýsinga-
mál hefur túlkað ákvæði þessi svo
að þau standi fyrst og fremst í vegi
fyrir að almenningur fái aðgang að
gögnum í vörslum opinberra lána-
stofnanna ef þau hafa að geyma
upplýsingar um einka- eða fjár-
hagsmálefni einkaaðila, sbr. 5. gr.
upplýsingalaga nr. 50/1996. Ráðu-
Bréf iðnaðar- og viðskiptaráðherra til forstjóra Byggðastofnunar frá 5. júní
Skýringar forstjórans
taldar ófullnægjandi
Hér fer á eftir bréf sem Valgerður Sverrisdóttir, iðnaðar- og viðskiptaráð-
herra, sendi Theodór A. Bjarnasyni, forstjóra Byggðastofununar, 5. júní sl. Í
Morgunblaðinu í gær voru birt bréfaskipti viðskiptaráðherra og forstjóra
Byggðastofnunar, sem áttu sér stað í síðari hluta maí. Annars vegar bréf ráð-
herra frá 22. maí, þar sem óskað var skýringa forstjórans á tilteknum atrið-
um sem ráðuneytið gerði athugasemdir við í níu tölusettum liðum, og hins
vegar svarbréf forstjórans, dags. 26. maí. Í gær veitti ráðuneytið Morg-
unblaðinu aðgang að bréfi sem ráðuneytið sendi forstjóra Byggðastofnunar
5. júní og birtist það hér í heild sinni.
Ljósmynd/Óli Arnar Brynjarsson
THEODÓR Agnar Bjarnason, forstjóri
Byggðastofnunar, segist í samtali við Morg-
unblaðið hafa orðið mjög undrandi á svarbréfi
Valgerðar Sverrisdóttur, iðnaðar- og við-
skiptaráðherra, sem honum barst 5. júní sl. og
birt er í blaðinu í dag. Telur hann sig hafa út-
skýrt þau atriði, sem þar eru tilgreind, með ít-
arlegum hætti og þau gefi ekki tilefni til áminn-
ingar. Theodór segir að hér sé um sparðatíning
að ræða sem ráðuneytið getið fengið góðar
skýringar á með frekari skoðun. Hann segist
ekki líta svo á að með bréfinu sé ráðherra að
lýsa yfir vantrausti á sín störf, til þess þurfi að
koma athugasemdir sem byggðar séu á allt
öðrum rökum.
Hann segir að ráðuneytið sé að hluta til ekki
ánægt með sínar skýringar og að þær séu ekki
taldar fullnægjandi. Því sé honum gefinn frest-
ur til að andmæla þeim athugasemdum sem
ráðuneytið setji fram. Aðspurður hvort hann
geti skýrt mál sitt nánar en hann hafi gert í
bréfinu til ráðherra 26. maí sl. segir Theodór að
hann muni íhuga það.
„Ég vil taka það skýrt fram að ég hef leitast
við í hvívetna að framfylgja öllum ákvörðunum
stjórnar Byggðastofnunar, eftir minni bestu
vitund og samvisku. Ég hef einnig leitast við að
uppfylla mínar skyldur samkvæmt skipunar-
bréfi eins vel og fljótt og ég hef haft möguleika
á. Hins vegar harma ég það mjög að í sambandi
við þessar athugasemdir, sem reyndar komu til
mín eins og þruma úr heiðskíru lofti, eru teknir
fyrir einstakir þættir úr mínu starfi án þess að
málin séu skoðuð og á þau lagt mat í víðara
samhengi, sem hlýtur að teljast eðlilegt undir
þeim kringumstæðum sem Byggðastofnun hef-
ur starfað nú að undanförnu,“ segir Theodór.
„Ósanngjarnt að leggja ekki mat
á aðstæður stofnunarinnar“
Hann segir að það hafi verið stórátak fyrir
starfsmenn stofnunarinnar að takast á við þær
breytingar og flutning sem ákveðið var að ráð-
ast í. Leysa hafi þurft starfsmannamál á
skömmum tíma og finna hentugt húsnæði á
Sauðárkróki undir starfsemina. Tafir hafi
orðið á afhendingu leiguhúsnæðis þar sem
leigjandinn hafi ekki getað staðið við gefnar
tímasetningar. Þetta hafi verið ófyrirséður
vandi. Theodór segir að þetta sé m.a. skýr-
ingin á því af hverju lokavinna við ársuppgjör
og endurskoðun reikninga stofnunarinnar
dróst á langinn. Ósanngjarnt og óskiljanlegt
sé að ekki hafi verið lagt mat á þær aðstæður
sem stofnunin starfaði við á þessum tíma.
Theodór segist vera undrandi á því að ráðu-
neytið telji hann ekki hafa sinnt starfsskyld-
um sínum við að kynna ársreikning stofnun-
arinnar fyrir stjórninni og ekki getið
athugasemda frá Fjármálaeftirlitinu við að
dráttur varð á að skila inn ársreikningi. Hann
hafi reynt að koma þeirri kynningu að á
stjórnarfundi 6. maí sl. á Bifröst í Borgarfirði
og fengið endurskoðanda til fundarins í þeim
erindagjörðum. Theodór segist hins vegar
hafa verið hindraður í því að taka til máls á
þessum stjórnarfundi og því hafi hann tekið
þá ákvörðun að yfirgefa fundinn.
Theodór segist hafa verið að reyna að sinna
sínum starfsskyldum sem forstjóri þegar
hann ætlaði að kynna reikninginn á stjórn-
arfundinum. Það sé óskiljanlegt að Kristinn
H. Gunnarsson stjórnarformaður hafi verið
andvígur því. Theodór segir að það sé hlut-
verk forstjóra að undirbúa gerð ársreiknings
en samkvæmt lögum beri stjórn að fjalla um
og afgreiða reikninginn. Theodór segir að
daginn eftir stjórnarfundinn hafi hann skrifað
stjórnarmönnum bréf í ábyrgðarpósti þar
sem ferill málsins var rakinn, m.a. samskiptin
við Fjármálaeftirlitið, og ýmsum öðrum upp-
lýsingum komið á framfæri. Þetta hafi verið
fyrsta tækifæri sitt til að afhenda stjórninni
upplýsingarnar.
„Undarlegt að mínar skýringar
séu ekki teknar gildar“
Varðandi þá gagnrýni í bréfi ráðherra að
hafa óhlýðnast ákvörðun stjórnar um að flytja
fjármálaumsýslu Byggðastofnunar til Spari-
sjóðs Bolungarvíkur segist Theodór hafa
fylgt sinni sannfæringu og bestu vitund um að
gera það sem réttast sé. Hann segist hafa haft
upplýsingar um það að stjórnarmenn hafi
ekki viljað flutning á fjármálaumsýslunni fyrr
en að lokinni umræðu um hvað ætti að flytja
nákvæmlega og hvert. Ekki hafi að sínu mati
legið klárt fyrir við hverja átti að semja.
„Ef flytja á fjármálaumsýslu peningastofn-
unar út úr stofnuninni, þá getur maður spurt
sig hvað sé eftir. Fjármálaumsýsla peninga-
stofnunar er hjarta hennar, ég held að mönn-
um hljóti að vera það ljóst. Mér var kunnugt
um að stór hluti stjórnarmanna taldi að þetta
væri ekki besta lausnin, að flytja þessa starf-
semi til Bolungarvíkur. Sem forstjóri pen-
ingastofnunar verð ég að vera sannfærður um
að þær aðgerðir, sem lagt er til að fram-
kvæma, séu skynsamlegar. Ef ég er ekki
sannfærður, verð ég að gera stjórninni grein
fyrir því, sem ég og gerði. Einnig liggur það
fyrir, skjalfest frá Ríkiskaupum, að verkefni
sem þetta er ótvírætt útboðsskylt. Ég ræddi
þetta einnig við ríkisendurskoðanda, sem ráð-
lagði mér eindregið, og taldi það mína skyldu,
að sjá til þess að málið yrði tekið upp til um-
ræðu í stjórninni, og að þar kæmi fram klár af-
staða hennar til flutningsins. Er virkilega ætl-
ast til þess að ég standi að því að brjóta lög?
Þess vegna er ég mjög undrandi á að ráðu-
neytið skuli ekki taka gildar mínar skýringar á
þessu atriði. Ég tel að í þessu, og fleiri atriðum,
hljóti að vera um misskilning að ræða,“ segir
Theodór.
Vonar að ráðuneytið nái áttum
Aðspurður hvort hann telji sig hafa fullan
stuðning starfsmanna segir Theodór svo vera.
Einstaklega góður starfsandi ríki í stofnuninni,
starfsmenn hafi trú á sínum verkefnum og þeir
ætli sér stóra hluti.
Theodór segist hafa átt afar góð samskipti
við Valgerði Sverrisdóttur sem ráðherra. Erf-
itt sé að leggja dóm á innihald svarbréfsins og
hver sé undirrótin að þeim athugasemdum sem
þar komi fram. Fólk verði að mynda sér skoðun
á málinu samkvæmt þeim bréfum sem birt hafi
verið í Morgunblaðinu.
„Bæði bréf ráðherra hafa komið mér mjög á
óvart. Eins og allir vita hafa verulegir sam-
starfsörðugleikar verið milli mín og stjórnar-
formannsins. Það starf, sem á að ganga upp í
greiðu samspili, er mjög óþjált. Að það skuli
vera þannig, er algjörlega óviðunandi. Ég von-
ast til þess að ráðuneytið nái áttum þegar það
er búið að fara betur yfir málið. Framtíð
Byggðastofnunar má ekki ráðast af því hvort
ég sé þar forstjóri eða ekki. Alþingi verður að
taka ákvörðun um það hvort samfélagið eigi að
hafa tæki eins og Byggðastofnun eða ekki. Það
er afar mikilvægt að horfa fram á við og beina
okkar vinnubrögðum inn á þær brautir sem
samþykktar eru í dag,“ segir Theodór Agnar
Bjarnason.
Theodór A. Bjarnason, forstjóri Byggðastofnunar, um svarbréf Valgerðar Sverrisdóttur
Telur aðfinnslu-
atriði ekki gefa til-
efni til áminningar