Morgunblaðið - 08.06.2002, Blaðsíða 24

Í GÆR var mér vísað úr Ísrael.
Dæmigerðir hlekkir og tilheyrandi
lögreglufylgd á flugvellinum. Lög-
reglumaðurinn, sem tók af mér
hlekkina og fór með mér upp stigann
og inn í farkostinn, tók sér svo stöðu
fyrir utan vélina og beið þar íbygg-
inn með krosslagðar hendur allt þar
til flugvélin hóf sig til lofts.
- - - - -
Þannig kemst Hrafnkell að orði í
dagbók sinni í gær. Hann fór frá Tel
Aviv til London á fimmtudag og kom
svo heim síðdegis í gær.
Eins og fram kom í blaðinu í gær
var þessi 23 ára Akureyringur tek-
inn fastur af ísraelska hernum í Ba-
lata-flóttamannabúðunum í Nablus á
laugardaginn fyrir viku. Þau voru
átta saman víðs vegar að úr heim-
inum.
Hópurinn var tekinn fastur að
kvöldi laugardagsins og skýrðu her-
menn gjörðir sínar þannig að hóp-
urinn væri á bannsvæði. Að Balata-
búðirnar væru lokað hernaðarsvæði.
Sú hafði þó ekki virst raunin fyrr
þann sama dag. Í dagbók Hrafnkels
segir, um fyrri hluta laugardagsins –
„skrifað eftir besta minni þann 5.
júní“ eftir að hann hafði fengið dag-
bókina aftur í hendur:
„Við rákumst á marga hermenn
þennan dag og áttum samtöl við
nokkra þeirra. Sumir voru á því að
friður væri eina lausnin fyrir svæðið
fyrir botni Miðjarðarhafs og sumir
spurðu mikið útí okkur, hvað við
værum að gera á svæðinu og hvað
fengi okkur til þess að leggja líf okk-
ar í hættu til þess að vernda Palest-
ínumenn. Sumir lýstu yfir aðdáun
sinni, aðrir voru hræddir og svöruðu
okkur með slagorðum sem dæmdu
alla Palestínumenn sem hryðju-
verkamenn. Sumir skutu viðvörun-
arskotum að okkur – leyniskyttur
æptu á okkur og brynvarðir löggu-
willisjeppar ógnuðu okkur með stæl-
um.“
Að leggja hönd á plóg
Hrafnkell fór utan 15. maí á veg-
um félagsins Ísland-Palestína og
Samtaka herstöðvaandstæðinga „til
þess að leggja hönd á plóginn með
þarlendum grasrótarsamtökum sem
miða að bættri félagslegri aðstöðu í
Palestínu“.
Hann hafði verið í Nablus, á Gaza,
í Ramallah, Betlehem og Jenin en á
föstudaginn fyrir viku fór hann
ásamt öðrum erlendum sjálfboðalið-
um frá Ramallah til Jerúsalem og
hugðist fara aftur til Ramallah um
kvöldið, „en í Jerúsalem barst neyð-
arkall frá írskri hjúkrunarkonu um
að verið væri að mylja Balata mélinu
smærra. Við ákváðum því á staðnum
að leggja leið okkar þangað og reyna
að hafa temprandi áhrif á aðgerð-
irnar. Við komum að útjaðri Nablus
borgar um klukkan fjögur á föstu-
degi, en þurftum að labba hátt í þrjá
klukkutíma til að komast inn í borg-
ina, yfir fjöllin sem umlykja hana,
vegna þess að herinn hafði eyðilagt
vegina þangað inn.“
Að kvöldi föstudagsins segir
Hrafnkell að skotið hafi verið á hóp-
inn úr vélbyssum. „Það var engin
leið fyrir ísraelsku hermennina að
sjá hverjir við værum og í raun var
bara skotið á allt sem ekki var grænt
og með hjálm. Þetta var 20–25 sek-
úndna samfelld skothríð og mikil
taugaveiklum greip um sig í hópn-
um.“
Fyrir hádegi á laugardeginum,
þegar Hrafnkell og félagar hans
fylgdu hjúkrunarkonu sem var á leið
með lyf í heimahús, sprakk sprengja
nokkra metra frá hópnum, „þó hand-
an við næsta horn sem betur fer.
Þetta var skammt frá heilsugæslu-
stöðinni; hermenn komu allt í einu
að okkur og skipuðu okkur að grípa
um höfuðið og síðan kom mikið múr-
og rykregn. Sprengingin varð á að
giska átta til tíu metrum frá okkur“.
Tekinn fastur
Á laugardagskvöldinu var Hrafn-
kell tekinn fastur ásamt fleirum af
ísraelska hernum. Hann lýsir því at-
viki svo:
„Ég og tveir aðrir sjálfboðaliðar,
Bandaríkjamenn af gyðingaættum,
hugðumst gista í heilsugæslustöð-
inni í Balata aðfaranótt sunnudags-
ins. Við þurftum að koma við á leið-
inni til að ná í farangur eins úr
hópnum, sem hafði gist í heimahúsi
nóttina áður, og af öryggisástæðum
slógum við saman svolitlum hópi því
myrkur var að skella á.
Eftir að hafa náð í farangurinn
ætluðum við beint í heilsugæslustöð-
ina. Á leiðinni ætluðum við í gegnum
þröngt húsasund, ég fór fyrir hópn-
um og mér varð ljóst þegar ég var
kominn einn eða tvo metra inn í
sundið að ísraelskir hermenn mið-
uðu á mig vélbyssu úr öllum skúma-
skotum.“
Þegar þetta gerðist var hópurinn
skammt frá heimilinu sem ferðinni
var heitið til. „Þarna var okkur í
fyrsta skipti sagt að við mættum
ekki vera á svæðinu. Að Balata-búð-
irnar væru lokað hernaðarsvæði,
eins og það var orðað.“
Vegabréfin voru tekin af fólkinu
og Hrafnkell segist ítrekað hafa
spurt foringja hermannanna hvort
hann gæti vísað í einhvern lagabók-
staf þeim ummælum sínum til stuðn-
ings að um lokað svæði væri að
ræða. „Þá hristi hann ýmist byssu
sína, klappaði henni eða beindi henni
að okkur og sagði: Þetta eru lögin.“
Ekki mátti hósta án leyfis…
Hrafnkell segist hafa gert foringj-
anum grein fyrir því að hópurinn
þekkti lagabókstafinn og vissi því að
að herinn hefði ekki handtökuheim-
ild, einungis lögreglan. „Eftir það
vorum við tekin með valdi, leidd upp
í trukk og okkur ekið í herstöð rétt
Hvorki
hetju-
skapur né
þrekraun
Hrafnkell Brynjarsson, sem var í haldi ísraelska
hersins í tæpa viku og síðan vísað úr landi ásamt
fleiri sjálfboðaliðum, kom aftur til Íslands í gær.
Skapti Hallgrímsson hitti Akureyringinn unga að
máli við heimkomuna og gluggaði í dagbókina hans.
ERLENT
24 LAUGARDAGUR 8. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
„ALLIANZ er fyrsta erlenda trygg-
ingafélagið sem hefur ákveðið að taka
við viðbótarlífeyrisframlögum ís-
lenskra launþega,“ segir Hreinn
Loftsson, stjórnarformaður Allianz
Ísland ehf., sem er söluumboð hér á
landi fyrir þýska tryggingafélagið
Allianz. Hreinn bætir því við að laun-
þeginn geri samning við Allianz í
Þýskalandi, íslenska umboðið sé að-
eins söluaðili.
„Íslenska söluumboðið, Allianz Ís-
land hf., hefur gengið í gegnum
ákveðnar breytingar undanfarin tvö
ár,“ segir Hreinn. „Það komu nýir
fjárfestar að fyrirtækinu sumarið
2000. Ég leiddi þann hóp fjárfesta og
við keyptum eldri hluthafana út. Það
voru settir inn í þetta verulegir fjár-
munir og umboðið stendur sterkum
fótum fjárhagslega og er skuldlaust.
Stærsti einstaki hluthafinn heitir
Hrafnabjörg, sem er í minni eigu og
nokkurra annarra fjárfesta og á 48% í
félaginu. Búnaðarbankinn er með
17% eignaraðild, Sparisjóður Kópa-
vogs er með 15%, Árni Gunnar Vig-
fússon, framkvæmdastjóri félagsins
er með 8% og aðrir fjárfestar, þar á
meðal aðrir starfsmenn, eru með
minni eignaraðild.“
Aukin samkeppni
„Viðbótarlífeyrissparnaðurinn er
tiltölulega nýtt fyrirbæri hér á landi,
aðeins nokkurra ára gamalt. Laun-
þeginn ræður því hvort hann vill bæta
þessu við annan sparnað og getur lagt
allt að 4% til hliðar, launagreiðandi
leggur fram 2% og ríkið 0,4%. Þetta
er það sem við erum að bjóða. Enn er
talið að þúsundir hafi ekki nýtt sér
þennan rétt, sem er eiginlega óskilj-
anlegt með tilliti til þess hve hagfellt
þetta er.
Með því að Allianz býður nú upp á
að taka við þessum sparnaði eykst
samkeppni á þessum markaði, því það
sem Allianz býður er í nokkrum mik-
ilvægum atriðum frábrugðið því sem
íslensku fyrirtækin hafa verið að
bjóða upp á. Það sem sker sig úr hvað
snertir Allianz er að menn ganga
beint inn í þýska einkasparnaðarkerfi
Allianz, sem felur í sér þýska ríkis-
tryggða lágmarksávöxtun, og jafn-
framt loforð Allianz um tiltekna lág-
marksávöxtun. Loforð Allianz er nú
upp á um 6% nafnávöxtun í evrum til
framtíðar.“
Hreinn segir þetta nokkuð ólíkt því
sem sjáist iðulega í auglýsingum hér á
landi.
„Hér er oft sagt að ef þú leggir fyr-
ir tiltekna fjárhæð frá 25 ára aldri til
65 ára aldurs, þá verði inneignin
ákveðin krónutala við 65 ára aldur að
gefinni forsendu um að tiltekin ávöxt-
un náist. Allianz lofar hins vegar
ákveðinni lágmarksávöxtun, sem er
nú um 6%. Og þó allt færi á versta veg
er engu að síður 3,25% þýsk ríkis-
tryggð ávöxtun.“
Spurður að því hvernig hægt væri
að tryggja svona ávöxtun þegar fjár-
festingarnar í sjóðum Allianz hlytu að
sveiflast sagði Hreinn að 70% eign-
anna væru í ríkistryggðum skulda-
bréfum á evrusvæðinu og það drægi
úr áhættunni. Allianz væri einnig afar
sterkt fjárhagslega, með matsein-
kunnina AAA sem væri hæsta mögu-
lega einkunn. Þar við bættist að
þýska ríkið ábyrgðist tiltekna lág-
marksávöxtun. Spurður að því hvort
mögulegur lífeyrisvandi framtíðar-
innar í Þýskalandi, þar sem þjóðin er
að eldast og hefur ekki safnað upp
fullnægjandi lífeyrissparnaði, kynni
að hafa áhrif á tryggingar ríkisins,
segist Hreinn ekki telja svo vera.
Hann segir að ekki megi rugla saman
almenna kerfinu og viðbótarlífeyris-
kerfinu þar sem hið síðarnefnda sé
uppsöfnunarkerfi. Hann telur mikið
mega ganga á áður en Allianz getur
ekki staðið við loforð sitt og segir að
trygging ríkisins, sem sé um verulega
minni ávöxtun, sé nokkurs konar ör-
yggisventill ef allt annað bregðist.
Skýrar reglur um kostnað
Hreinn segir að einnig sé vert að
hafa í huga að samkvæmt þýskum
reglum beri lífeyrissjóðnum að skila
að lágmarki 90% af ávöxtuninni til
sjóðsfélaga og að þeir keppi að því að
skila sem mestu. Allianz hafi í gegn-
um tíðina gert mun betur og skilað
97% ávöxtunarinnar til baka, en það
þýðir að kostnaðurinn er 3% af ávöxt-
un sjóðsins. Spurður nánar út í kostn-
aðinn segir hann að reglur séu skýrar
í Þýskalandi um að allur kostnaður sé
uppi á borðinu og menn viti fyrirfram
hvað þeir greiði fyrir þjónustuna.
Árni Gunnar Vigfússon, fram-
kvæmdastjóri Allianz Ísland, bætir
því við að þeir starfi eftir þýskum
reglum og séu undir eftirliti þýska
fjármálaeftirlitsins, þó íslenska fjár-
málaeftirlitið hafi líka ákveðið eftirlit
með þeim. Þýsku reglurnar um með-
ferð sparnaðar séu mun umfangs-
meiri en reglurnar hér á landi og allur
kostnaður verði að koma skýrt fram í
samningnum sem gerður er.
Árni Gunnar útskýrir nánar kostn-
að launþegans. Hann segir að 4% séu
greidd af því sem sparað sé, þannig að
af 10.000 krónum sem greiddar séu
inn, fari strax 400 krónur í kostnað.
Þá séu eftir 9,600 krónur sem renni í
sjóðinn til ávöxtunar. Af ávöxtuninni
hafi Allianz hingað til fengið 3%, þ.e.
skilað 97% til sjóðsins.
Árni segir að þetta sé ólíkt því sem
tíðkist hér á landi í sjóðum verðbréfa-
fyrirtækja, banka eða sparisjóða, en
þar sé ákveðinn kostnaður, til að
mynda 0,5%–0,75%, reiknaður af
heildarsjóðnum, en ekki aðeins af
ávöxtuninni. Þar að auki sé kostnaður
ekki eins skýr og hjá Allianz og fyr-
irtækin versli við eigin sjóði þar sem
kaup og sala kosti sitt í hvert sinn sem
keypt er eða selt. Þá sé það stundum
þannig að fyrstu mánuðirnir fari allir í
að greiða kostnað við söluna, en þann-
ig sé það ekki hjá Allianz, menn fari
strax að leggja fyrir.
Þá segir Árni að hjá Allianz sölu-
umboðinu hér á landi séu 27 sölumenn
og söluþóknun þeirra sé lægri en
gengur og gerist hjá vátrygginga-
miðlurum, enda hafi gengið illa að fá
vátryggingamiðlarana til að selja
þessar tryggingar, þeir fái mun meira
fyrir að selja fyrir aðra, sérstaklega
bresk tryggingafélög. Þetta sé hluti
af skýringunni á að hægt sé að halda
niðri kostnaðinum hjá Allianz.
Hægt að fá lífeyrinn
greiddan út ævina
Hreinn segir að annar kostur við
þennan sparnað sé sá að hann sé í evr-
um. „Þetta teljum við vera skynsam-
legt fyrir flesta launþega því með
þessu dreifist áhættan. Núverandi líf-
eyrissparnaður er nær allur í íslensku
efnahagsumhverfi, en þessi viðbót er
ávöxtuð á evrusvæðinu. Þannig næst
dreifing sparnaðarins sem verður að
teljast skynsamleg með áhættu laun-
þega í huga.
Þriðji helsti kosturinn við viðbót-
arsparnaðinn hjá Allianz er að hægt
er að semja um að hann sé greiddur
út ævina en ekki aðeins til ákveðins
árafjölda, til dæmis tíu ára, eins og
tíðkast með viðbótarsparnað hér á
landi.
Hjá Allianz eru ýmsir möguleikar í
boði um útborgun. Menn geta tekið út
sparnaðinn sinn í eingreiðslu, þeir
geta flutt hann yfir á maka sinn, feng-
ið hann greiddan á ákveðnum ára-
fjölda eins og boðið er upp á hér á
landi, eða blandað þessum leiðum
saman. En það er einnig hægt að
semja um að fá ákveðnar mánaðar-
legar lágmarkstekjur hversu gamall
sem maður verður og þær hækka með
verðbólgu. Þetta er hagstætt enda er
fólk alltaf að verða langlífara,“ segir
Hreinn Loftsson, stjórnarformaður
Allianz Ísland.
Loforð um lág-
marksávöxtun
Morgunblaðið/Arnaldur
Árni Gunnar Vigfússon, framkvæmdastjóri Allianz Ísland hf., og Hreinn Loftsson, stjórnarformaður fyrirtækisins.
Tryggingafyrirtækið All-
ianz í Þýskalandi hóf í
vikunni að bjóða viðbótarlífeyrissparnað
hér á landi. Í samtali við Harald Johann-
essen skýra forsvarsmenn söluskrifstofu
Allianz á Íslandi frá þeim nýju áherslum
sem þeir segja að fyrirtækið bjóði upp á.