Morgunblaðið - 07.08.2002, Page 31

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. ÁGÚST 2002 31
VERÐBÓLGA
lækkar, vextir lækka,
krónan styrkist. Á
sama tíma veikist
gjaldmiðillinn húsbréf.
Afföll af húsbréfum
eru svo mikil að með
ólíkindum þykir og
eru þau vart lengur
nothæfur gjaldmiðill.
Af átta milljóna kr.
húsbréfaláni greiðir
seljandi íbúðar eða
kaupandi um átta
hundruð þúsund í af-
föll. Á okurvaxtatím-
anum hefði þetta þótt
nokkuð mikið og ef-
laust varðað við lög.
Hvað er það sem veldur því að
húsbréf þvert á öll lögmál hafa
hækkandi vaxtastig, en afföll eru
náttúrulega ekkert annað en fyr-
irfram greiddir vextir. Sagt er að
offramboð sé á húsbréfum. Gefin
eru út húsbréf í samræmi við eft-
irspurn um kaup á húsnæði. Eft-
irspurn eftir húsbréfum fer síðan
eftir eftirspurn fjármálastofnana, í
flestum tilfellum lífeyrissjóða, til
að ávaxta fé sjóðsfélaga. Virðist
því vera að fjármálastofnanir séu
með nægt framboð af vænlegum
fjárfestingarkostum svo þær þurfa
ekki að fjárfesta í „vaxtalágum“
5-6% ríkistryggðum og verð-
tryggðum húsbréfum.
Mismunar fólki
Afföll af húsbréfum skekkja
markaðsverð á húsum um allt að
eina milljón króna. Ef húsbréf
hvíla á eign eru þau yfirtekin og
engin afföll eru, en ef ekkert hvílir
á eigninni og kaupandi tekur t.d. 8
m.kr. húsbréf verður annaðhvort
kaupandi eða seljandi að taka á sig
afföll núna upp á um átta hundruð
þúsund, sem gerir verðmæti eign-
arinnar átta hundruð þúsund verð-
minni eða átta hundruð dýrari.
Kaupendur hljóta því að leita fyrst
að eignum með sem mestum hús-
bréfum áhvílandi.
Lífeyrissjóðirnir eru eflaust ein-
ir stærstu fjárfestar landsins í
tryggum verðbréfum. Til að ávaxta
fé sjóðsfélaga hlýtur það jafnframt
að vera keppikefli sjóðanna að fjár-
festa í öruggum og arðsömum fjár-
festingum. Oftast er þó öryggi í öf-
ugu hlutfalli við arðsemi.
Í frétt í Morgunblaðinu fyrir
stuttu er greint frá því að heildar-
eignir í erlendum hlutabréfum líf-
eyrissjóðanna hafi lækkað úr 136
milljörðum niður í 130 milljarða.
Eignir sjóða geta lækkað ef fjár-
fest er í áhættusömum hlutabréf-
um. Nægt framboð er á öruggu og
arðsömu fé eins og húsbréfum.
Húsbréf bera 4,75 % vexti og eru
verðtryggð og jafnframt ríkis-
tryggð, ofan á það leggjast síðan
afföllin um 10% sem gera ávöxt-
unina mun betri eða um 5,5 % á 40
ára bréfi. Lífeyrissjóðirnir þurfa 3-
3,5% ávöxtun á ári til að standa
undir lífeyrissskuldbindingum sín-
um. Allt þar fyrir ofan stækkar
sjóðina og hægt væri að greiða líf-
eyrisþegum hærri lífeyri.
Fé án hirðis
Það er ekki ofsögum sagt að
þegar fé fær að vera í höndum
þeirra sem ekki hafa beinna hags-
muna að gæta þá fer leikurinn að
snúast um annað, t.d. völd eða
jafnvel leik (fríar ferðir til að
skoða hlutabréfamarkaði). Að eign-
ir lífeyrissjóðanna hafi minnkað
um 6 milljarða segir ekki alla sög-
una. Um síðustu áramót voru eign-
ir lífeyrissjóðanna í erlendum
hlutabréfum 21% af eign þeirra og
þeir segjast hafa minnkað eign í
erlendum bréfum niður í 19% og
það er rétt, en það er vegna þess
að bréfin hafa lækkað, ekki vegna
þess að þeir hafi dregið úr fjárfest-
ingum. S&P500 vísitalan hefur
lækkað um 18,2% fyrstu 5 mán-
uðina en nú 30% frá áramótum og
US$ um 15-20%. Samt
á sama tíma hafa líf-
eyrissjóðirnir bætt við
milljörðum í kaup á
erlendum verðbréfum
þar sem lækkun
þeirra er ekki nema
5,4% svo hin raun-
verulega lækkun hlýt-
ur að vera frekar ná-
lægt 15 milljörðum,
en ekki 6 milljarðar
eins og getið var í
grein Morgunblaðsins.
Nettó kaup lífeyris-
sjóðanna á húsbréfum
fyrstu 5 mánuðina
voru 3 milljarðar, en
kaup lífeyrissjóðanna
bara í maí á erlendum hlutabréfum
voru 3,2 milljarðar.
Sú ávöxtun sem lífeyrissjóðunum
býðst í húsbréfum er svo góð að nú
ættu þeir að stökkva á slík bréf.
Nei, ávöxtun er ekki næg og eft-
irspurnin er því ekki nægjanlega
mikil. Því verða afföllin sennilega
að aukast til að hægt sé að kaupa.
Það læðist að manni óneitanlega sá
grunur að það séu einmitt stærstu
fjárfestarnir sem halda að sér
höndum til að halda afföllunum
háum svo þeir geti nú fjármagnað
tapið á erlendum bréfum. Ef ekki,
hvað eru þeir þá að gera? Eru þeir
í sumarfríi eða bara ekki vakandi
við að gæta fjármuna sjóðsfélaga?
Húsbréfavakt
Hagsmunir fjármálastofnana eru
orðnir þannig að hinn almenni
maður hefur orðið afar lítið að
segja þegar gengið er á rétt hans
og það jafnvel með eignir hans.
Stjórnarandstaða í hverju landi á
að vera á vakt fyrir því að sjá þeg-
ar taka þarf í taumana. Stjórn-
arandstaðan ætti nú að beita öfl-
ugum aðferðum gegn
fjármálastofnunum, ekki bara í
einu máli heldur mörgum, en hins
vegar virðist hún ekki hafa mikið
um málið að segja enda þingmenn
stjórnarandstöðunnar í stjórnum
lífeyrissjóða og jafnvel formenn
þeirra. Ríkisstjórn, sérstaklega
sem setið hefur lengi, er alltaf
hætta búin að setja kíkinn fyrir
blinda augað.
Hvað húsbréfin varðar, eins og
fyrr segir, er þetta örugg og góð
fjárfesting, sérstaklega fyrir lífeyr-
issjóði og sjóði sem þurfa örugga
og jafna arðsemi. Í raun er það
óskiljanlegt að fjárfesta í áhættu-
sömum hlutabréfum meðan slík
fjárfesting býðst. Því ætti ríkis-
stjórnin nú og alltaf þegar aföll
fara yfir eitthver óviðunandi mörk,
og mörkin má ekki gefa upp, að
taka erlent lán og kaupa upp öll
húsbréf sem í framboði eru. Það
myndi halda sjóðunum á tánum að
missa ekki af þessari fjárfestingu.
Leiðir til úrbóta
1. Eins og fyrr segir þá kaupi
ríkið eða semji við erlendan banka
um að kaupa húsbréf þegar ávöxt-
unarkrafa fer yfir t.d. 5-5,2% .
2. Lífeyrissjóðirnir gætu keypt
húsbréf af sjóðsfélögum sínum allt
að 9 milljónum án affalla. Með því
fær lífeyrissjóðurinn góðan arð af
kaupunum, en jafnframt mætti líta
svo á lífeyrissjóðurinn væri að
greiða félögum sínum fyrirfram líf-
eyri án þess að skerða lífeyri
þeirra í framtíðinni.
3. Koma má til móts við sjóðina
og hafa vexti breytilega innan árs-
ins og seðlabankinn ákvæði fyrir
hvern tíma (eins og stýrivexti)
vexti á húsbréfum til að draga úr
afföllum og sveiflum.
Óskiljanleg afföll hús-
bréfa og lífeyrissjóðirnir
Einar
Harðarson
Húsbréf
Afföll af húsbréfum eru
svo mikil að með ólík-
indum þykir, segir
Einar Harðarson, og
eru þau vart lengur
nothæfur gjaldmiðill.
Höfundur er sölustjóri á fast-
eignasölu.
Verð kr. 44.865
M.v. hjón með 2 börn, 2–11 ára.
Flug, gisting, skattar, 22 . ágúst, viku-
ferð. Staðgreitt. Alm. verð kr. 47.110.
Verð kr. 51.865
M.v. hjón með 2 börn, 2–11 ára.
Flug, gisting, skattar, 22. ágúst, 2 vikur.
Staðgreitt. Alm. verð kr. 54.460.
Skógarhlíð 18, sími 595 1000. www.heimsferdir.is
Nú bjóðum við síðustu sætin í ágúst til
Mallorca á ótrúlegu tilboði þann 22. ágúst í eina eða tvær vikur. Beint
flug með Heimsferðum á þennan einstaka áfangastað. Þú bókar núna,
og tryggir þér síðustu sætin, og þremur dögum fyrir brottför hringjum
við í þig og tilkynnum þér hvar þú býrð. Og að sjálfsögðu nýtur þú
traustrar þjónustu fararstjóra Heimsferða allan tímann.
Síðustu sætin í ágúst
Stökktu til
Mallorca
22. ágúst
frá 44.865
Á góðum bíl í Danmörku
Hringdu til AVIS í síma 591-4000
Pantaðu AVIS bílinn þinn áður en þú ferðast – Það borgar sig
Innifalið í verði er ótakmarkaður
akstur, trygging, vsk.
og flugvallargjald.
Flokkur A Opel Corsa kr. 3.500,- á dag
(miðað við lágmarksleigu 7 daga)
Flokkur A Opel Corsa kr. 4.700,- á dag
(miðað við lágmarksleigu 3 daga)
Einnig tilboð á öðrum tegundum bíla.
Ef þú ert með farseðil til Kaupmanna-
hafnar áttu möguleika á glaðningi.
www.avis.is
Við
reynum
betur
...fegurð og ferskleiki
Ókeypis KARIN HERZOG „OXYGEN BAR“
fimmtudag, föstudag og laugardag
Í Hollywood eru „OXYGENS BARS“ þar sem stjörnurnar koma í „MINI
FACIALS“ frá KARIN HERZOG og endurheimta ferskleikann eftir
strangar upptökur. Nú gefst þér líka tækifæri að prófa án endurgjalds,
svo komdu og leyfðu okkur að dekra við þig.
Pantaðu tíma í Snyrtivörudeild Hagkaups Kringlunni, sími 568 9300.
Á sama tíma bjóðum við glæsilegan kaupauka, þegar keyptir eru tveir
hlutir í Karin Herzog.
FYRIR skemmstu sá ég í
blaði, að í vændum væri á fjal-
irnar leikritið Títus eftir Shake-
speare. Var sagt, að þar yrði
notuð þýðing eftir undirritaðan.
Það taldi ég að hlyti að vera mis-
skilningur blaðamanns, því aldr-
ei hafði verið á þetta minnzt við
mig. En þegar ég svo heyrði
leikstjórann sjálfan skýra frá
þessu í sjónvarps-viðtali og lýsa
því, hvernig á ýmsu gengi um
allt sem þar væri flutt, þóttist ég
sjá að það væri hann, sem hefði
misskilið fylgiklausu með útgáfu
þýðinga minna. En þar segir:
„Þýðingum þeim á leikritum
Shakespeares, sem birtast í safni
þessu, er hverjum sem er heimilt
að breyta að vild, enda sé breytt
þýðing þá öll talin verk þess, er
um fjallar, og mín þar að engu
getið.“
Mér þykir ljóst, að leikstjór-
inn hafi skilið þetta svo, að sér
væri heimilt að taka þýðingu
mína til handargagns og fella
hana, í mínu nafni, að þörfum
sýningar sinnar, svo sem verkast
vildi.
Flutt var smáglepsa af þess-
um leik í útvarp, og þóttist ég
heyra þar brot úr þýðingu minni
í lítið eitt nýstárlegu gervi.
Ekki áfellist ég ungan og
vaskan leikstjóra fyrir þennan
misgáning, enda hef ég þolað
sams konar yfirsjónir af öðrum
en honum, þó ekki hafi ég orð á
haft. Samt kynni ég því betur, að
hann hefði tekið mark á klaus-
unni góðu, gengizt við því, sem
mér er eignað af textanum, og
flutt það í sínu eigin nafni fullum
stöfum, svo sem honum var
heimilt, en hvergi nefnt mig til
sögunnar. Hefði hann ekki kunn-
að að meta frumleik af því tagi,
var honum í lófa lagið að gera
eða láta gera nýja þýðingu á
verkinu eða hlutum þess, og gat
þá réttur þýðandi látið skeika að
sköpuðu um frumleikann.
Leikrit Shakespeares verða
vafalaust þýdd hvort sem er inn-
an skamms, og síðan hvað eftir
annað, því þýddir leiktextar geta
af ýmsum sökum þarfnazt end-
urnýjunar býsna fljótt.
En áður nefnd fyrirmæli ber
svo að skilja, að ég uni því ekki,
að mér sé eignuð þýðing, sem
aðrir hafa að meira eða minna
leyti soðið upp úr mínum texta
án míns samþykkis, eins þótt
breytingin yrði til bóta. Þau
merkja einnig, að ég vil ekki að
þýðing sem ég hef gert verði
„endurskoðuð“, þótt síðar verði
en svo, að til mín náist. Leik-
textar mínir eru börn síns tíma,
og eiga að vera það.
Helgi Hálfdanarson
Títus