Morgunblaðið - 15.12.2002, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. DESEMBER 2002 B 7
UM daginn heimsótti ég vinkonu
mína sem var nýflutt í fallegt parhús.
Á tröppum nýja hússins sat brúnn og
loðinn köttur með rauða slaufu og
blimskakkaði á mig augunum þegar
ég hringdi dyrabjöllunni.
„Ertu búin að fá þér kött?“ spurði
ég.
„Nei, þessi köttur bjó hér áður,
hann fæddist í þessu húsi og hefur
alltaf búið hér, hann vill ekki skilja að
hann eigi ekki lengur hér heima, held-
ur sé fluttur í næstu götu,“ sagði vin-
kona mín og sætti færis að loka áður
en kötturinn
smeygði sér inn.
Kötturinn fór
hvergi heldur sat á
tröppunum með
brjóstumkennan-
legan þolinmæðis-
svip allan tímann
sem ég stóð við.
„Verður þú ekki
bara að taka þennan kött, það er
hræðilegt að hafa hann alltaf hér fyrir
utan, eins og útlaga með þennan and-
lega sultarsvip á andlitinu,“ sagði ég
um leið og ég fór í kápuna mína.
„Hann á nú heimili í fyrsta lagi, í
öðru lagi gæti ég ekki haft hann þótt
vilji væri fyrir því vegna þess að einn
náinn ættingi minn er með kattaof-
næmi á háu stigi, hann gæti þá aldrei
komið til mín,“ sagði vinkona mín.
Mér fannst augnaráð hins óham-
ingjusama kattar nánast brenna á
mér bakið þegar ég gekk burt frá
húsinu.
Á leiðinni út í bíl fór ég að hugsa um
útlenda konu sem ég hafði eitt sinn
átt tal við.
„Heimþrá batnar ekki – hún versn-
ar með árunum,“ sagði þessi kona.
Hún var gift á Íslandi og átti nokk-
ur uppkomin börn.
„Af hverju flytur þú ekki bara til
Þýskalands um tíma til að lagast af
heimþránni?“ spurði ég.
„Þetta er ekki einfalt,“ svaraði kon-
an.
„Ég ólst upp í Austur-Þýskalandi
og þótt ég vildi fara heim þá er sá
heimur sem ég þekkti ekki lengur til.
Þjóðfélagið sem mótaði mig er horfið.
Ég hef heimþrá til veraldar sem ekki
er lengur til.“
Mér fannst þetta dálítið sorgleg
saga, þótt vissulega hefði konan nóg
að bíta og brenna, væri frísk og ætti
hér börn og buru.
Á leið minni heim blöstu hvarvetna
við alls kyns ljósajólaskreytingar og
einhverra hluta vegna vöktu þær ang-
urværð í brjósti mér. Ég hugsaði um
hvers vegna það væri og komst að
þeirri furðulegu niðurstöðu að það
væri ekki ósvipað komið fyrir mér og
loðna kettinum og útlendu konunni, –
mig langaði burt úr auglýsinga-jóla-
seríujólum nútímans – til þeirra jóla
sem einu sinni voru veruleiki minn.
Til hátíðleikans og vissunnar um helgi
jólanna og gleðinnar yfir litlum og oft
heimatilbúnum gjöfum, – til ættinga
og vina sem ýmist eru dánir eða
horfnir í fjarlæg lönd.
Tíminn hafði borið þetta burt frá
mér og ég átti hreint ekki meiri
möguleika á að komast í þennan
horfna jólaheim en kisa og þýska kon-
an að komast í sitt gamalkunna um-
hverfi.
„Líklega er þetta stór hluti jólanna
hjá fólki yfirleitt,“ hugsaði ég.
Bak við hver jól nútímans standa
öll hin liðnu jól, – þögul og óafmáanleg
í minningunni. Það er hægt að fikra
sig til þeirra í huganum, skoða hvern-
ig allt breyttist ár frá ári, ýmist hæg-
fara eða í einu heljarstökki. Á þann
hátt lifa liðnu jólin með manni og það
fjölgar í jólahópnum ár frá ári.
Við skin marglitra ljósa runnu liðnu
jólin í gegnum huga minn á heimleið-
inni. Það stóð á endum að ég stóð lítil
og stóreyg í víðum flónelsnáttkjól í
dyragættinni að horfa á foreldra mína
og ömmu skreyta jólatréð og pakka
inn jólagjöfum um það leyti sem ég
lagði bílnum og bjó mig undir að fara
inn, – til að undirbúa jól fyrir nýtt lítið
fólk, sem nú um stundir horfir stór-
eygt fram á veginn, – til þeirra jóla
sem geymast í minningunni og valda
angurværð og fortíðarþrá í þeirra
brjósti einhvern tíma seinna.
ÞJÓÐLÍFSÞANKAR/Kemst maður inn í veröld sem var?
Loðni kötturinn,
konan og liðnu jólin
eftir Guðrúnu
Guðlaugsdóttur
skart og perlur
skólavörðustíg 12
á horni bergstaðastrætis
sími 561 4500
Meðlagsgreiðendur!
Vinsamlegast gerið skil hið fyrsta
og forðist vexti og kostnað
Lágmúla 9 - 108 Reykjavík - Kt. 530372 0229 - www.medlag.is
Banki 0139-26-4700 - Sími 590 7100 - Fax 590 7101
Alltaf á þriðjudögum