Morgunblaðið - 14.05.2003, Blaðsíða 34

MINNINGAR
34 MIÐVIKUDAGUR 14. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Kveðja til ömmu.
Lífið er tímaglas sem
tæmist mishratt en
stöðugt er snúið við. Allir hafa sitt eig-
ið tímaglas en endurnýjunin heldur
áfram með nýjum kynslóðum. Við
andlát ömmu minnar, ömmu Möggu,
tæmist tímaglas mikillar sómakonu
og fækkar um leið í þeirri kynslóð
sem lifði við kröpp kjör á árdögum
síðustu aldar en lagði grunninn að því
velmegunarsamfélagi sem við búum
við í dag.
Amma Magga var hvunndagshetja
í íslensku bændasamfélagi. Með ein-
stökum dugnaði og eljusemi rak hún
stórt heimili á Skjöldólfsstöðum í Jök-
uldal og kom börnum sínum sjö til
manns. Sem krakki í sveitinni hjá
ömmu Möggu skildi ég að uppspretta
dugnaðarins á bænum var hjá henni;
aldrei mátti sitja auðum höndum,
aldrei mátti verk úr hendi sleppa.
Mér er minnisstæð gestrisni ömmu
Möggu; skipti ekki máli hvort putta-
ferðalangur átti leið hjá, fjarskyldur
ættingi eða sveitungi; alltaf var kaffi á
könnunni, fjölmargar kökusortir og
bestu kleinur á Íslandi. Bæjarstæði
Skjöldólfsstaða var og með þeim
hætti að eldhúsið hjá ömmu Möggu
var nánast hluti af þjóðvegakerfinu.
Amma Magga var ræktarsöm svo
af bar. Reglulega fór hún í ferð til höf-
uðborgarinnar þrátt fyrir háan aldur
og heimsótti eins marga ættingja og
unnt var. Hún fylgdist grannt með
uppvexti yngstu kynslóðarinnar og
iðulega gaukaði hún seðli að barna-
barnabörnunum þegar hún kom í
heimsókn. Þess á milli hringdi hún til
að spjalla og leita frétta af afkomend-
um sínum. Á bak við ræktarsemina
var hlýja og væntumþykja gömlu
konunnar sem bæði kona mín og börn
fundu svo vel fyrir.
Amma lifði langa ævi og var bless-
unarlega lengst af heilsuhraust, en
skyndilega var hennar tími kominn.
Ég og fjölskylda mín minnumst henn-
ELÍN MARGRÉT
ÞORKELSDÓTTIR
✝ Elín MargrétÞorkelsdóttir,
húsfreyja á Skjöld-
ólfsstöðum á Jökul-
dal, fæddist í Hof-
teigi á Jökuldal 4.
nóvember 1909. Hún
lést á Sjúkrahúsinu á
Egilsstöðum 4. maí
síðastliðinn og var
útför hennar gerð
frá Egilsstaðakirkju
13. maí.
ar með virðingu og
söknuði.
Sveinn Andri
Sveinsson.
Að hafa átt þig sem ættingja
og vin er eina af lífsins dýr-
mætu gjöfum.
Á eftir þér komum við efa-
laust hin, sú ein er vissan er
sanna við höfum.
Hjartans þakkir, við hittumst
á ný á hærri stöðum, því vil
ég trúa
og að guðsföður höndin hlý í
himinsælu þér stað muni búa.
(R.S.G.)
Elskuleg systir mín Margrét er lát-
in, 93 ára gömul.
Lát hennar kom okkur, sem best
þekktum til, ekki á óvart því sam-
kvæmt hennar aldri barðist hún í
harðri baráttu við elli kerlingu með
öllu því sem henni fylgir síðustu árin
og sýndi hún þar alveg ótrúlegt þrek
og dugnað. Ekki var hún að kvarta
eða barma sér en tók hlutum alltaf
eins og þeir komu fyrir.
Magga, eins og hún var oftast köll-
uð, var næstelst okkar systkina, en ég
var yngst, milli okkar var því 20 ára
aldursmunur.
Ég minnist hennar frá fyrstu tíð
sem sterkrar og heilsteyptrar mann-
eskju sem alltaf var hægt að leita til
og treysta á ef eitthvað bjátaði á.
Ég heyri stundum talað um að
þessi eða hin konan hafí verið stór og
höfðingleg í útliti. Magga var ekki há í
loftinu, en hún var stór kona í bestu
merkingu þess orðs. Magga var höfð-
ingi að eðlisfari, alltaf var allt sjálf-
sagt, sem hún gat gert fyrir aðra og
umhyggja hennar fyrir sínum nán-
ustu var alveg einstök, hún fluttist á
Egilsstaði til að geta aðstoðað Þor-
stein, eiginmann sinn síðustu árin, er
hann dvaldist sjúklingur á spítala þar
uns yfír lauk. Sú umhyggja var hon-
um ómetanleg. Þannig var Magga,
hún fór sannarlega ekki varhluta af
erfíðleikum lífsins, hún lifði báða eig-
inmenn sína.
Fyrri maður Möggu, Lúðvíg Þor-
grímsson, drukknaði í Jökulsá á Dal
eftir tæplega árs hjónaband og var þá
dóttir þeirra, Jóhanna ófædd. Auk
þess lamaðist Elín dóttir hennar barn
að aldri, hennar líf er ein hetjusaga,
sem ekki verður sögð hér, en nærri
má þó geta að mikið hefur reynt á
móðurina.
Síðasta áfallið kom fyrir fáum ár-
um er Lúðvíg dóttursonur hennar,
mesti efnismaður, varð bráðkvaddur
á besta aldri. Öllu tók Magga með
sinni einstöku ró og geðprýði. Mér
finnst að mörgu leyti að Magga hafi
verið lánsöm manneskja. Hún naut
alltaf einstakrar mannhylli og vináttu
þeirra er henni kynntust. Hún fékk að
halda reisn sinni til hins síðasta, hún
naut þeirrar hamingju að sjá börn sín,
barnabörn og langömmubörn vaxa úr
grasi og verða nýtir þjóðfélagsþegnar
og sannarlega naut hún þess gegnum
árin að geta hlynnt að öllum skaran-
um og nú síðast höfðu 2 langalang-
ömmubörn bæst í hópinn.
Magga naut umhyggju barna
sinna, tengdabarna og ekki síst
barnabarna þegar ellinnar fór að
gæta, annars fannst mér alltaf hún
vera veitandi fremur enn þiggjandi á
allan hátt.
Magga var mikill náttúruunnandi,
þótti vænt um sveit sína og vildi veg
hennar sem mestan. Ég veit að
Möggu þótti mjög vænt um að æsku-
jörðin Arnórsstaðir, tilheyrir ennþá
ættinni, því þeim stað tengdist hún
alltaf sterkum böndum, þótt hún
byggi á höfuðbólinu Skjöldólfsstöðum
langa ævi.
Það er ótal margt sem ég gæti
skrifað um þessa ágætu systur mína
en ég læt þetta nægja.
Ég votta öllum hennar mörgu af-
komendum og öðrum ættingjum og
vinum innilega samúð.
Horfin er mæt kona. Guð blessi
minningu hennar.
Ragna S. Gunnarsdóttir.
Hún amma Magga var einstök
kona. Mikið er ég fegin að hafa átt
hana að í gegnum tíðina. Allt sem hún
kenndi mér, vísurnar og ljóðin og all-
ar sögurnar, geymi ég í minni mér.
Ég var svo heppin að vera í sveit hjá
ömmu á sumrin og þar var nú aldeilis
dekrað við mann. Amma hafði nefni-
lega alltaf tíma og var til staðar. Við
fengum okkur göngutúra, spiluðum á
spil og spjölluðum, meðan Þorsteinn
lá á bekknum í borðstofunni og hlust-
aði á útvarpið. Oft var ég líka uppi hjá
Ástu og fjölskyldu því þar var líka
gott að vera. Amma sýndi því fullan
skilning og ég mátti rápa á milli eins
og mig lysti, en fátt var jafn notalegt
og að sofna inni hjá ömmu, heyra
hana lesa í hálfum hljóðum, vakna
upp við lágstillt útvarpið, amma löngu
komin á fætur, sýslandi í eldhúsinu,
morgunmaturinn tilbúinn á borðinu
og Þorsteinn lagstur á bekkinn. Allt
eins öruggt og hugsast gat.
Amma hafði alltaf eitthvað fyrir
stafni. Henni var mjög umhugað um
náttúruna og garðrækt var eitt af
hennar aðaláhugamálum. Muna sjálf-
sagt margir eftir fallega garðinum á
Skjöldólfsstöðum. Hún las líka mikið,
heklaði og saumaði út myndir. Við af-
komendurnir höfum svo sannarlega
notið góðs af allri handavinnunni.
Amma var vel gefin kona, félagslynd
og trygg sínum vinum, en þeir voru
ófáir, og hún ræktaði fjölskylduna
fram á síðasta dag. Hún bar virðingu
fyrir sjálfri sér og öðrum, hafði gam-
an af að segja sögur af fólki, en aldrei
af kaldhæðni. Það var henni ekki í
blóð borið. Ömmu þótti afskaplega
vænt um foreldra sína og systkini.
Föður sinn missti hún ung að árum og
fimm úr systkinahópnum létust langt
fyrir aldur fram. Eins varð hún fyrir
því áfalli að missa fyrri eiginmann
sinn er hún var langt gengin með
barn þeirra. Það þarf sterk bein til að
komast í gegnum svona nokkuð og
það tókst ömmu minni. Hún var
æðrulaus og veitti manni styrk ef eitt-
hvað bjátaði á.
Við amma hittumst núna um
páskana hjá Beggu dóttur hennar á
Grænhóli og áttum þar góðar stundir.
Þá var hún orðin veil fyrir hjartanu og
varð að fara sér hægt. Hún sagðist
ekki kvíða því að fara, þvert á móti
hlakkaði hún til, enda væri hún viss
um að það væri annað líf eftir þetta.
Þegar við kvöddumst grunaði mig að
það væri í síðasta sinn, og svo reynd-
ist vera.
Það er sárt að missa ömmu Möggu
en við getum huggað okkur við það að
hún var sátt og södd lífdaga er hún
skildi við.
Katla Margrét.
Margrét Þorkelsdóttir, fyrrum
húsfreyja á Skjöldólfsstöðum á Jök-
uldal, var mikil kjarnakona eins og
hún átti kyn til. Móðir hennar, Bene-
dikta Bergþóra Bergsdóttir, og
amma hennar, Sólveig Þórðardóttir,
voru sterkar konur sem sigruðust á
miklum erfiðleikum og mótdrægum
aðstæðum með dugnaði og þraut-
seigju. Af þessum stofni var Margrét.
Hún var ung og falleg þegar leiðir
hennar og Þorsteins V. Snædals lágu
aftur saman en þau voru sveitungar
og hann hefur áreiðanlega haft auga-
stað á henni frá unga aldri. Hann var
snaggaralegur, skemmtilegur maður,
hún var ekkja með tvær dætur og
hafði orðið fyrir því sára áfalli að
missa mann sinn í hörmulegu slysi frá
ófæddu barni þeirra. Þorsteinn og
Margrét hófu búskap á Skjöldólfs-
stöðum og bjuggu þar sína hjúskap-
artíð við myndarbú og stóran og líf-
legan barnahóp.
Á vorin stækkaði hópurinn þegar
borgarbúarnir sendu börn sín austur.
Ég var svo heppin að vera send
snemma vors á hverju ári til Möggu
frænku og Þorsteins og þurfti ekki að
fara suður aftur fyrr en skólabjallan
hringdi og það var í október í þá daga.
Foreldrar mínir töldu það betri upp-
eldisaðstæður en mölina og mikil
hamingjumanneskja var ég, og síðar
önnur börn í fjölskyldunni, að fá að
alast að hluta til upp á Jökuldalnum
og læra að vinna og standa mig en
jafnframt að kynnast mínu fólki
eystra og dalnum hennar mömmu og
vera fóstruð af Margréti systur henn-
ar sem hún mat svo mikils.
Í minningunni er alltaf sól fyrir
austan og nóg að gera bæði inni og
úti. Þorsteinn var oddviti sveitarinn-
ar, sá um póst og bókasafn og sinnti
bensínafgreiðslu auk bústarfa. Mar-
grét hélt verkstjórninni inni í styrk-
um höndum og allir höfðu sín verk að
vinna. Fúsi rútubílstjóri hringdi frá
Möðrudal og lét vita hve margir vildu
kaffi á Skjöldólfsstöðum og þá þurfti
að hafa hraðar hendur og leggja á
borð og smyrja brauð og hafa allt
tilbúið. Magga stýrði okkur af mildi
og skörungsskap og það var gaman að
vinna með henni. Að loknum góðum
degi þegar barnahópurinn var hátt-
aður og las og hló og fór með vísur
kom hún úr fjósinu með könnu af
spenvolgri mjólk handa okkur. Ef
gróf í sári læknaði hún það, ef
heimþrá sótti á þurrkaði hún tár og
tók mann í hlýjan faðminn. Hún var
sem önnur móðir mín og mér þótti
innilega vænt um hana. Þessi löngu
liðnu sumur voru stór hluti af æsku
minni og mótuðu mig til fullorðinsára.
Gestkvæmt var á Skjöldólfsstöðum
enda sálubót að ræða við heimilisfólk
þar sem lífsgleði og skemmtilegheit
einkenna samskipti manna. Veitingar
voru ávallt höfðinglegar og vel fram
bornar. Húsfreyjan var glaðlynd og
jákvæð í viðmóti og húsbóndinn gam-
ansamur og ljúfur, börnin skemmti-
leg og uppátektarsöm. Dvöl mín
eystra var ígildi mikils náms og gaf
mér meira af því sem mölur og ryð fá
ekki grandað en margt sem lært var í
skólum síðar á lífsleiðinni.
Margrét bjó á Egilsstöðum eftir að
Þorsteinn lést árið 1999. Hún hafði lif-
að nánast alla 20. öldina með þeim
miklu breytingum sem urðu í íslensku
þjóðlífi. Hún var jákvæð gagnvart
nýjum tímum og stolt af ævistarfi
sínu og þeim myndarlega hóp sem af
henni er kominn. Skjöldólfsstaðir eru
í eigu afkomenda hennar; ungt og
bjartsýnt fólk heldur áfram því verki
sem þau Þorsteinn hófu. Hún hélt
góðri heilsu þangað til tíminn kom og
þá var hún tilbúin að fara og södd líf-
daga.
Með þakklæti og virðingu minnist
ég Margrétar Þorkelsdóttur og bið
minningu hennar blessunar.
Eygló Eyjólfsdóttir.
Kveðja frá starfs-
fólki og bílstjórum
Nýju sendibíla-
stöðvarinnar
Látinn er félagi okkar Sighvatur
Jóhannsson, langt um aldur fram,
sem starfað hefur með okkur um ára-
bil hér á Nýju sendibílastöðinni. Skil-
ur hann eftir sig stórt skarð í okkar
hópi. Hann var traustur félagi, og var
vel liðinn af viðskiptavinum okkar
sem og starfsfélögum.
Sighvatur var hraustmenni mikið
og verklaginn, hann var skapmaður
en fór vel með það. Við sjáum nú á bak
góðum félaga og sendum fjölskyldu
og ættingjum hans samúðarkveðjur.
Að standa frammi fyrir því að
kveðja vin langt um aldur fram er erf-
itt. Að eftir áratuga löng og farsæl
SIGHVATUR
JÓHANNSSON
✝ Sighvatur Jó-hannsson fædd-
ist í Reykjavík 30.
apríl 1946. Hann
lést á heimili sínu í
Bessastaðahreppi
3. maí síðastliðinn
og var útför hans
gerð frá Bessa-
staðakirkju 13.
maí.
kynni skuli allt í einu
klippt á samskiptin fyr-
irvaralaust. Mann set-
ur hljóðan og um stund
skilur maður alls ekki
tilganginn með öllu
þessu brölti.
Sighvat vin minn
kveð ég eftir rúmlega
40 ára kynni. Við
kynntumst hjá Græn-
metisverslun landbún-
aðarins sem þá var við
Sölvhólsgötu í Reykja-
vík. Hjá því fyrirtæki
störfuðum við saman í
23 ár, eða þar til Græn-
metisverslunin var lögð niður. Tókust
strax með okkur góð kynni og mikil
vinátta sem hélst allt til þessa dags að
ég nú sé á eftir mínum besta vini.
Ósjálfrátt hvarflar hugurinn í
gegnum ótal minningabrot. Minning-
ar um samskipti, ævintýri, viðskipti,
gleðskap og einlæga vináttu sem aldr-
ei bar skugga á. Ýmislegt var brallað,
enda lífið skemmtilegt þó oft væri lífs-
baráttan hörð. En við brostum fram-
an í lífið, við vorum ungir menn og átt-
um framtíðina fyrir okkur.
Stofnuðum heimili á svipuðum tíma
og jafnvel blessuð börnin komu á
svipuðum tíma. Þessi tími er og verð-
ur alltaf sveipaður vissum ljóma enda
margt brallað þau árin og næstu ára-
tugina þar á eftir. Til dæmis vorum
við með sauðfé og töluvert stórtækir í
hestamennsku um tíma, á jörðinni
Bæ í Kjós. Konur okkar og síðar börn
tóku fullan þátt í þessum ævintýrum.
Þá stunduðum við einnig nokkur
bílaviðskipti og leið varla sú vika að
við keyptum ekki einhverja bifreið,
annaðhvort hálfónýtan jeppa eða hálf-
ónýta vörubíla hjá Sölu varnarliðs-
eigna. Við hirtum grindurnar undan
vörubílunum og seldum til kartöflu-
framleiðenda fyrir austan fjall. Eins
stofnuðum við garðvinnufyriræki og í
aukavinnu tættum við upp kartöflu-
garða í Reykjavík og nágrannabyggð-
arlögum. Fyrirtækið hét því
skemmtilega nafni „Sponni og
Sparði“, en aldrei kom til þess að við
ræddum það hvor væri hvað! Af nógu
er að taka og ætli við höfum ekki verið
með þeim allra fyrstu til að útbúa
torfærujeppa á Íslandi þegar við
breyttum Willis ’47 og gekk sá undir
nafninu „Tunglbíllinn“, enda menn
óvanir að sjá upphækkaða bíla á risa-
dekkjum sem nú þykja svo sjálfsögð á
slíka bíla.
Um tíma tók ég með Sighvati þátt í
grásleppuútgerð frá Álftanesi og um
borð voru lögð drög að enn fleiri æv-
intýrum til að framkvæma í lífsins
ólgusjó.
Ekki má gleyma öllum ferðunum í
Breiðafjörðinn þaðan sem Sighvatur
er ættaður. Var jafnan farið til eggja-
töku og eins voru miklir sauðfjár-
flutningar á milli eyja og fleira. Að
ógleymdum öllum bridsferðunum
austur í sveitir.
Einnig var mikið um ferðalög
beggja fjölskyldna vestur í Arnarbæli
á Fellsströnd þaðan sem eiginkona
Sighvatar er. Eins ferðirnar allar í
Húsafell og reyndar ferðuðumst við
saman nánast um allt land, ýmist með
eða án fjölskyldnanna.
Síðustu árin starfaði Sighvatur sem
sendibílstjóri við góðan orðstír og þó
bílunum fækkaði í greininni hafði Sig-
hvatur alltaf nóg að gera. Sighvatur
var fremur stjórnsamur og ákveðinn í
allri framgöngu. Þar sem Sighvatur
var frekar hávaxinn áttu menn það til
að verða hálfhræddir við hann og því
gott að hafa hann í fremstu víglínu
þegar eitthvað bjátaði á! Sighvatur
var ekki allra og átti til að setja í
brýrnar í ef svo bar undir. En vinátta
hans stóð alltaf traustum fótum. Þeir
sem kynntust honum, kynntust
traustum og orðheldnum manni sem
stóð sína vakt og leysti þau vandamál
sem upp komu. Þá var hann léttur í
lund. Hann var afar laghentur maður
og hagur á járn og myndi sjálfsagt
flokkast undir þúsundþjalasmið af
guðs náð.
Sigríði, háöldruðum foreldrum,
börnum, ættingjum og öðrum vinum
sendum við Gullý okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Ég þakka kæra kynning
sem knýtti vinabönd
og spor þín mun ég móta
á minninganna lönd.
Of fljótt varð skin að skugga
við skiljum ei guðs ráð
sem breytir vina vegleið fljótt
hann veitir öllum náð.
Þitt skap var milt og mótað
af móðurlegri hyggð
þú vógst á veikum armi
þín verk af hjartans dyggð.
Og vinum þínum varstu
æ vökul lífs um stig
en saman aldrei sjáumst hér
við syrgjum einatt þig.
(Lárus Salómonsson.)
Megi algóður guð geyma og blessa
minningu Sighvats vinar míns. Við
hittumst síðar.
Sigurður Hrafn Tryggvason.
MINNINGARGREINUM þarf
að fylgja formáli með upplýsing-
um um hvar og hvenær sá sem
fjallað er um er fæddur, hvar og
hvenær dáinn, um foreldra
hans, systkini, maka og börn og
loks hvaðan útförin verður gerð
og klukkan hvað. Ætlast er til að
þetta komi aðeins fram í formál-
anum, sem er feitletraður, en
ekki í greinunum sjálfum.
Formáli
minningar-
greina