Morgunblaðið - 19.05.2003, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 MÁNUDAGUR 19. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Daglegt flug
til Kaupmannahafnar
Iceland Express flýgur til Kaupmannahafnar alla daga.
Skoðaðu og bókaðu á IcelandExpress.is eða komdu á söluskrifstofuna
Suðurlandsbraut 24, opið 9-17 virka daga.
Lág fargjöld. Enginn bókunarfyrirvari. Engin lágmarksdvöl og engin hámarksdvöl.
Söluskrifstofa Suðurlandsbraut 24, opið 9-17 virka daga I Sími 5 500 600 I www.IcelandExpress.is
M
Á
T
T
U
R
IN
N
&
D
Ý
R
Ð
IN
kvenna, fátækra og sjúkra en var
jafnframt virk í kvenréttindabar-
áttu hér heima ásamt því að taka
þátt í ýmsum samfélagsstörfum.
Minnisvarðinn af Ólafíu var
unninn af Pétri Bjarnasyni mynd-
listarmanni og er afsteypa af
minnisvarða eftir Kristin Pét-
ursson sem reistur var af Ólafíu í
Ósló árið 1930. Í beinu framhaldi
af afhjúpun minnisvarðans var
frumsýnt leikverk Guðrúnar Ás-
mundsdóttur um líf Ólafíu sem
Guðrún hefur unnið að í átta ár og
verður sýnt í Mosfellskirkju fram
á sumarið.
MINNISVARÐI af Ólafíu Jóhanns-
dóttur var afhjúpaður við Mos-
fellskirkju á laugardag á 140 ára
ártíð hennar. Ólafía fæddist á Mos-
felli árið 1863 en faðir hennar séra
Jóhann Knútur Benediktsson var
sóknarprestur þar. Hún starfaði
árum saman í Noregi meðal götu-
Morgunblaðið/Arnaldur
Ragnheiður Ríkharðsdóttir, bæjarstjóri Mosfellsbæjar, og norska sendiherrafrúin, Solveig Halvorsen, afhjúpa
brjóstmynd af Ólafíu Jóhannsdóttur.
Minnisvarði um Ólafíu Jóhannsdóttur
VERULEGRA breytinga er þörf í
rekstri Hafnarfjarðarbæjar þannig
að veltufé frá rekstri dugi fyrir af-
borgunum lána og nauðsynlegum
fjárfestingum. Afkoma A-hluta, þ.e.
starfsemi sem fjármögnuð er með
skatttekjum, fyrir fjármagnsliði var
neikvæð um 316 milljónir í fyrra og
vék um 328 milljónir frá áætlunum.
Þetta kemur fram í frétt frá bæn-
um um ársreikninginn.
Skatttekjur A-hlutastofnana
námu 5.009 milljónum og aðrar
tekjur 680 milljónum, eða samtals
5.689 milljónum, sem er í takt við
áætlanir. Rekstrargjöld að meðtöld-
um afskriftum og óreglulegum liðum
fóru hins vegar 350 milljónum kr.
eða um 6% fram úr áætlunum og
námu 6.005 milljónum þannig að
hallinn á rekstrinum var 316 millj-
ónir fyrir fjármagnsliði. Fjármagns-
liðir voru jákvæðir um 776 milljónir
en bókfærður gengishagnaður af er-
lendum lánum losaði milljarð.
Veltufé frá rekstri nam 126 millj-
ónum króna og segir í frétt Hafn-
arfjarðarbæjar að stjórnendum
sveitarfélagsins sé ljóst að þetta sé
með öllu óviðunandi niðurstaða enda
sé þessari stærð ætlað að mæta af-
borgunarþörf sveitarsjóðs ásamt
nauðsynlegum fjárfestingum. Þegar
hafi verið gripið til aðgerða sem eiga
að auka veltufé frá rekstri um 340
milljónir milli áranna 2003 og 2005.
Heildarskuldir bæjarins jukust
um 61 milljón króna milli ára en á
móti hækkuðu heildareignir um 639
milljónir króna.
Fræðslumál fram úr áætlunum
Aukning útgjalda umfram áætlan-
ir skýrist einkum af því að rekstr-
arkostnaður í fræðslumálum var 100
milljónum hærri en stefnt var að en
skýringin er að sögn bæjarins launa-
breytingar vegna kjarasamninga og
breytingar á skólastarfi sem ekki
voru séðar fyrir. Þá jukust lífeyris-
skuldbindingar um 60 milljónir, fyrst
og fremst vegna neikvæðrar raun-
ávöxtunar eftirlaunasjóðs Hafnar-
fjarðar.
Rekstrarafkoma B-hlutafyrir-
tækja, þ.e. fjárhagslega sjálfstæðra
fyrirtækja í eigu bæjarins á borð við
hafnarsjóð og vatnsveituna o.fl., var
jákvæð um 155 milljónir, sem er 85
milljónum króna verri niðurstaða en
gert var ráð fyrir í áætlunum. Heild-
arskuldir fyrirtækjanna jukust um
570 milljónir milli ára en heildar-
eignir um 718 milljónir.
Ársreikningar Hafnar-
fjarðarbæjar
Rekstr-
arhallinn
5,5% af
tekjum
ERLING Ólafsson, skordýrafræð-
ingur og umsjónarmaður geitunga-
rannsókna á Náttúrufræðistofnun Ís-
lands, hefur undanfarna daga fylgst
með trjágeitungsdrottningu hefja
byggingu bús í hleðsluvegg við heimili
hans. Hann hefur gefið drottningunni
nafnið Regína.
Erling segir geitungana heldur
fyrr á ferð en í fyrra og benti á að þeir
kæmu jafnan úr dvala á kosningadag
ár hvert. Nú gerðist það 10. maí, en í
fyrra 25. maí, þegar sveitarstjórnar-
kosningar áttu sér stað. „Það er oftast
svona einn uppstigningardagur hjá
geitungunum. Ég er að vandræðast
með hvað þær gera á næsta ári, en þá
verða nú kannski forsetakosningar,“
segir Erling.
Þá sagði Erling að geitungarnir
vildu helst vera í friði á vorin, enda
væri það þeim áhættusamt að ráðast
á fólk eða dýr.
„Menn þurfa ekkert að óttast á
þessu stigi en það er engin ástæða til
þess að abbast upp á þá þegar líða
tekur á sumar. Það er mjög sárt að
vera stunginn og sársaukinn kemur á
örskotsstundu,“ segir Erling.
„Drottningin liggur í dvala yfir vet-
urinn, en áður en það gerist frjóvgast
egg hennar. Hún finnur sér stað fyrir
bú og hefur búskapinn. Drottningin
þarf að sinna mörgu. Hún þarf að
byggja hús, sækja mat handa lirfun-
um og ylja þeim. Þegar lirfurnar eru
fullvaxta þá púpa þær sig og úr þeim
skríða þernur og tekur það um það bil
4 vikur. Þá fer að fjölga í búi hægt og
bítandi. Í framhaldinu fer drottningin
að einbeita sér að því að verpa eggj-
um og þá verður sprenging í stækk-
un. Þernurnar taka þá við bygginga-
vinnunni en þær eru miklu harðari af
sér en drottningarnar. Þær ráðast á
alla sem trufla. Þær eru eins og sjálfs-
morðssveitir í Mið-Austurlöndum
með sprengjubelti um sig miðjar. Að
lokum á haustin verða til nýjar
drottningar og karldýr í búinu sem
síðan yfirgefa búið,“ sagði Erling sem
mun áfram fylgjast vel með Regínu.
Vel er fylgst með geitunginum Regínu
Geitungar ekki
árásargjarnir á vorin
Ljósmynd/Erling Ólafsson
Geitungadrottning við gerð bús.
TENGLAR
.....................................................
www.ni.is
RIÐA kom upp á bænum Bakka
í Víðidal í apríl en þar búa ung
hjón, Örn Óli Andrésson og
Dagný Sigurlaug Ragnarsdótt-
ir, með börnum sínum tveimur.
Var allt fé þeirra, 219 ær, fellt í
byrjun mánaðarins eftir að búið
var að ganga frá samningamál-
um. Bú þeirra verður að vera
fjárlaust næstu þrjú ár en þau
ætla ekki að leggja árar í bát.
„Sem betur fer erum við líka
með fjórtán kýr. Ég er iðinn
maður og mér hefði ekki litist á
að vera verkefnalaus. Við ætlum
okkur að halda ótrauð áfram og
eflum búskapinn frekar en hitt í
framtíðinni. Það hefur staðið til
hjá okkur að fjölga kúnum en
verðið á mjólkurkvótanum er
reyndar orðið mjög hátt,“ segir
Örn Óli.
Hann segir að þau fái fjár-
hagslegan skaða vegna riðunnar
bættan. „En þetta er auðvitað
líka sálfræðilegt eða tilfinninga-
legt tjón fyrir okkur. Konan mín
er alin hér upp á Bakka, við tók-
um við af föður hennar árið 1999
en hann hafði tekið við búinu af
föður sínum og hér hefur alltaf
verið sauðfjárbúskapur þannig
að það verða viðbrigði að hafa
ekkert fé og við verðum að end-
urskipuleggja hlutina frá
grunni.“
Fjárhúsin standa
auð fram til 2006
Örn Óli segir að allt timbur í
fjárhúsum verði að brenna
þannig að ekki standi annað eft-
ir en veggir og þak. Þetta er
fjárhús á taði og það þarf að
grafa það þannig að þetta verð-
ur mikið verk. Við eigum að vera
búin að hreinsa allt út úr fjár-
húsunum fyrir haustið og þá er
úðað yfir allt saman með sótt-
hreinsiefni tvisvar sinnum og
síðan eiga húsin að standa auð
eftir það fram á vorið 2006. Það
eru mjög strangar reglur um
þetta allt saman. Og þá þurfum
við einnig skipta um jarðveg
hringinn í kringum húsin, eina
sex metra út frá þeim og tíu
sentimetra niður.“
Örn segir að vissulega sé áfall
að verða fyrir svona löguðu en
ekki sé um annað að gera en
halda ótrauð áfram. „Dóttir okk-
ar verður fjögurra ára í haust en
strákurinn verður fimm ára í
byrjun júlí. Hann hefur spurt
mikið en frændi hans hinum
megin á Hvolagili missti sitt féð
síðasta haust þannig að þetta er
ekki alveg nýtt fyrir honum. En
auðvitað kemur þetta við krakk-
ana að fella þurfti féð og þau
hafa spurt mikið.“
Allt fé fellt vegna
riðu á bænum Bakka
í Víðidal
Morgunblaðið/Karl Ásgeir
Fjölskyldan á Bakka í Víðidal í
Húnaþingi vestra: Dagný Sig-
urlaug og Örn Óli Andrésson
með börnin tvö, þau Sigur-
laugu Ernu og Ágúst Andra.
Ætla að
halda
ótrauð
áfram
ÚTHLUTAÐ hefur verið styrkjum
úr sjóðnum Þjóðhátíðargjöf Norð-
manna. Voru það 10. bekkingar í Há-
teigsskóla, unglingahópur Hjálp-
ræðishersins á Akureyri, kammer-
kórinn Schola cantorum og hópur á
vegum Tækniminjasafns Austur-
lands sem fengu styrki.
Norska Stórþingið samþykkti í til-
efni af ellefu alda afmæli Íslands-
byggðar 1974 að færa Íslendingum
eina milljón norskra króna að gjöf í
ferðasjóð. Samkvæmt skipulagsskrá
skal ráðstöfunarfénu varið til að
styrkja Íslendinga til Noregsferða.
Styrkir voru fyrst veittir úr sjóðn-
um árið 1976 og fór nú fram tutt-
ugasta og sjötta úthlutun. Ráðstöf-
unarfé sjóðsins var að þessu sinni
um 650 þúsund krónur. Styrkum-
sóknir voru 17.
Fengu
ferðastyrki
til Noregs