Morgunblaðið - 19.05.2003, Blaðsíða 22

MINNINGAR
22 MÁNUDAGUR 19. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Kristinn Helga-son fæddist í Vík
í Mýrdal 9. maí
1922. Hann lést á
Landspítalanum
Fossvogi 11. maí
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Helgi Dagbjartsson
verkamaður og hag-
yrðingur, f. 31.
ágúst 1877, d. 6.
mars 1941, og kona
hans Ágústa Guð-
mundsdóttir, f. 29.
júlí 1885, d. 10.
október 1943. Krist-
inn var yngstur sjö systkina.
Systkini hans voru Frímann, f.
21. ágúst 1907, d. 29. nóvember
1972, Jóhannes, f. 25. apríl 1911,
d. 28. júlí 1997, Axel, f. 12. apríl
1913, d. 17. júlí 1959, Dagmar, f.
15. júní 1914, d. 10. október 1980,
Laufey, f. 15. júní 1914, d. 22.
febrúar 1995, og Anna Guðbjörg,
f. 15. ágúst 1917, d. 14. júlí 1993.
Kristinn kvæntist árið 1948 eft-
irlifandi konu sinni Ingibjörgu
Þorkelsdóttur fv. yfirkennara, f.
20. júlí 1923. Foreldrar hennar
voru Þorkell Þorkelsson veður-
stofustjóri, f. 6. nóvember 1876,
d. 7. maí 1961, og kona hans
Rannveig Einarsdóttir, f. 3. jan-
úar 1890, d. 1. maí 1962. Kristinn
og Ingibjörg eignuðust fjögur
börn. Þau eru: 1) Þóra kennari og
bókasafnsfræðingur, f. 14. júní
1950, gift Þorvaldi Karli Helga-
syni biskupsritara, f. 9. apríl
1950. Þeirra börn eru: a) Ingi-
björg, f. 13. september 1973,
síðan innkaupastjóri hjá Skipaút-
gerð ríkisins frá 1956 til 1984.
Kristinn var alla tíð virkur í fé-
lagsmálum. Hann var kjörinn for-
maður Lögreglufélags Reykja-
víkur 1954, ritari í stjórn
Starfsmannafélags ríkisstofnana
1960–64. Formaður Garðyrkju-
félags Íslands 1965–1970, í stjórn
FÍB 1972–1978. Hann var stofn-
andi og formaður Dalíuklúbbsins
í Reykjavík 1975–1986. Hann var
aðalhvatamaður að stofnun
Stómasamtaka Íslands og for-
maður frá 1981 til 1993. Þá var
hann formaður Lífeyrisdeildar
Starfsmannafélags ríkisstofnana
1990–1993.
Kristinn safnaði vísum eftir
föður sinn Helga Dagbjartsson og
gaf út undir heitinu Hversdags-
vísur, 1983. Hann skrifaði bókina
Fár undir Fjöllum um Fjallamálin
svokölluðu, sem kom út árið
1995. Einnig bókina Arnes, síð-
asti útilegumaðurinn, sem kom út
árið 1997. Hann tók saman rit-
bálkinn Skipströnd í V-Skafta-
fellssýslu 1898–1982, sem birtist í
Dynskógum, riti Vestur-Skaft-
fellinga, árið 2001. Auk þess hef-
ur hann ritað í blöð og tímarit um
garðyrkju, umferðarmál og veru
sína hjá Sameinuðu þjóðunum.
Kristinn var sæmdur heiðurs-
merki FÍB 1978 og gullmerki
Garðyrkjufélags Íslands 1985.
Fyrir störf sín í friðargæslusveit-
um Sameinuðu þjóðanna var
hann sæmdur heiðursmerki
norsku Nóbelsnefndarinnar, en
nefndin hafði sæmt sveitirnar
friðarverðlaunum Nóbels árið
1988. Þá var hann sæmdur heið-
ursmerki Lögreglufélags Reykja-
víkur árið 2003.
Útför Kristins verður gerð frá
Fossvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
maki Jón Júlíus
Árnason. Börn þeirra
eru Kristinn Helgi, f.
18. október 2000, Sól-
veig og Steinunn, f. 7.
febrúar 2003, b)
stúlka, f. 5. júní 1975
d. sama dag, c)
Helga, f. 15. ágúst
1976, sambýlismaður
Sturla Ómarsson, d)
Rannveig, f. 16. mars
1980, unnusti Sverrir
Scheving Thorsteins-
son, og e) Kristinn, f.
25. október 1981,
sambýliskona Berg-
lind Sigríður Ásgeirsdóttir. 2)
Gylfi deildarstjóri hjá Fjölmennt,
f. 24. mars 1952. Sambýliskona
Ragna Þórisdóttir leikskólakenn-
ari, f. 10. júní 1957. Þeirra börn
eru: a) Kamilla, f. 30. nóvember
1989, og b) Malín, f. 5. september
1991. 3) Gunnar Helgi prófessor
við HÍ, f. 19. mars 1958. Kona
María Jónsdóttir félagsráðgjafi,
f. 9. ágúst 1966. Börn þeirra eru:
a) Úlfhildur, f. 7. september 1993,
og b) Ingibjörg, f. 25. október
1994. Auk þess átti María fyrir
soninn Jón Reyni Magnússon, f. 2.
maí 1990. 4) Axel forstöðumaður
Safnahúss Borgarfjarðar, f. 21.
október 1959.
Kristinn starfaði hjá lögregl-
unni í Reykjavík frá 1946 til 1954
að undanskildu tímabilinu 1950–
51 þegar hann var við störf hjá
Sameinuðu þjóðunum í Lake Suc-
cess og í Palestínu. Hann var yf-
irlögregluþjónn og heilbrigðis-
fulltrúi á Ísafirði 1954–56 en
Með hækkandi sól og vorkomu
fara garðáhugamenn að huga af al-
vöru að gróðri í görðum sínum. Þeir
sem hafa meiri innsýn í garðrækt
en gengur og gerist hafa fyrir þó
nokkru hafið undirbúninginn. Vor-
verkin hefjast fyrr hjá þeim og
sumarið verður hátíð þegar árangur
erfiðisins lítur dagsins ljós. Hjá
tengdaföður mínum sem ég kveð í
dag var það fastur liður á hverju
vori í áratugi að hefjast handa fljót-
lega eftir áramót við að huga að
garðinum og ræktun plantna, eink-
um dalía sem voru hans eftirlæt-
isplöntur. Þær eru glæsilegar út-
sprungnar, óvenju litríkar, blómin
efst á háum stilki og njóta athygli
allra sem leið eiga inn í gróðurhúsið
eða staldra við úti í garði.
Þannig var líka tengdafaðir minn.
Hávaxinn, glæsilegur maður, svo
eftir var tekið. Ég spurði hann aldr-
ei álits á vaxtarlagi tengdasonarins
en mér var vel tekið frá fyrstu tíð
innan þessarar hávöxnu fjölskyldu.
Traustari tengdaforeldra er vart
unnt að hugsa sér. Það var ekki
verra að hans áliti að ég á ættir að
rekja austur á Síðu og móðurfólk
mitt hafði verið með honum á sjó í
Vestmanneyjum, löngu fyrir mína
tíð.
Vestur-Skaftafellssýsla og þá
einkum Vík í Mýrdal átti hug hans
allan. Þar fæddist hann og ólst upp,
yngstur í stórum systkinahópi þar
sem lífsbaráttan var hörð og fað-
irinn oft fjarri heimili við að færa
björg í bú. Í einni slíkri ferð
drukknaði faðir hans rétt við sjáv-
arkambinn heima. Margir þorpsbú-
ar urðu vitni að slysinu. Þá var
tengdapabbi innan við tvítugt.
Skömmu síðar missti hann og móð-
ur sína. Það var ekki að undra að á
seinni árum greip hann löngun til
að færa í letur sjóskaða og strönd
þar eystra við þessa sendnu sjáv-
arsíðu sem kostað hefur margan
manninn lífið. Þar á meðal voru
margir útlendingar. Tengdapabba
fannst miklu skipta að nöfn þeirra
væru grafin upp og minningu þeirra
sýnd tilhlýðileg virðing.
Hann sem ungur hafði misst for-
eldra sína vissi að hver einstakling-
ur er ómetanlegur, ekki síst í huga
nánustu ættingja. Ekki skipti máli
hverrar þjóðar eða ættar einstak-
lingurinn var. Hann fór ekki í
manngreinarálit og sá ekki mun á
verkamanni og valdsmanni. Hroki
var nokkuð sem hann ekki leið og
skipti þá ekki máli hver átti í hlut.
Hann tók ofan fyrir hverjum þeim
sem barðist fyrir að rétta hlut hinna
smæstu. Ráðamenn gátu verið í
þessum hópi en þeir stóðust sjaldn-
ast prófið þegar fram liðu stundir.
Hann var ekki hrifinn af því að láta
undan, skipta um skoðun, gefast
upp eða hlaupa frá hálfkláruðu
verki. Menn áttu að standa við orð
sín og efna loforð, sýna staðfestu.
Ég held að það verði að teljast
viss köllun í hans lífi að vilja rétta
hlut þeirra sem hafa orðið undir í
baráttu fyrir lífsafkomu sinni og
virtust gleymdir. Hann varði mikl-
um tíma hin seinni ár í að rétta
þannig hlut forfeðra sinna og skrif-
aði bók um yfirgang valdsmanna
gagnvart fátækri alþýðu. Á öðrum
sviðum vildi hann einnig bæta og
breyta til betri vegar. Umferðarmál
voru honum sem gömlum lögreglu-
manni hjartans mál. Hann hafði
mjög ákveðnar skoðanir á þeim
málum sem öðrum sem áttu hug
hans. Hann var fastur fyrir og átti
til að æsa menn upp eins og hann
væri að reyna mann. Hann hafði
yndi af þessum leik og skipti ekki
máli hvert umræðuefnið var.
Samskipti hans við systkini sín og
börn þeirra voru náin. Systkinin úr
Vík héldu hópinn vel og stóðu fyrir
ýmsu er treystu böndin. Þegar árin
liðu og fækkaði í hópnum fann hann
til aukinnar ábyrgðar í þeim efnum.
Síðastliðið sumar fórum við saman
tengdaforeldrar mínir, kona mín og
yngsti sonur þeirra ferð austur á
æskustöðvarnar. Ofarlega var hon-
um í huga leiði foreldranna í kirkju-
garðinum í Vík. Hann vildi tryggja
að afkomendur hans huguðu að leg-
staðnum og gleymdu ekki þessum
forfeðrum sínum.
Þetta var síðasta för hans austur.
Þær höfðu verið margar. Árvisst
var farið í sumarfrí þangað og tjald-
að rétt austan við Víkina við lítinn
læk sem nú hefur horfið að ein-
hverju leyti. Börnunum var þar
með strax innrætt mikilvægi Víkur
og umhverfis. Héðan kem ég, dóttir
góð og synir, innan um þessi fjöll,
við þennan sjó, opna haf og þennan
sand ólst ég upp. Víkuráin, Reyn-
isdrangar og Dyrhólaey áttu sinn
sess í sögu hans. Fýlaveislur voru
líka hluti uppeldis barnanna og
tengsla hans við æskustöðvarnar.
Þessum hefðum og kennileitum átti
að bera virðingu fyrir.
Í fjölskrúðuga garðinum hans
stendur stór og mikil ösp er gnæfir
yfir allt og alla. Á hverju sumri
dreifir hún fræjum og af henni hafa
sprottið nýir einstaklingar er bera
skýr einkenni ættplöntunnar.
Ræktunarmaður eins og hann var
hafði hann gaman af öllu sem er
nýtt og lítt vaxið, en vissi að því
þarf að sinna og hlúa vel að. Þetta
átti og við um börnin. Hann lék við
hvern sinn fingur þegar börn voru
annars vegar. Barnabörnin og
barnabarnabörnin kynntust þessum
gáskafulla og stríðna afa og langafa.
Þau sakna hans mikið eins og börn-
in hans gera. Hann má vera stoltur
af uppeldi þeirra og mótun. Þau
bera sterk einkenni hans, eru
ákveðin, samviskusöm og traust.
Þegar kom að andlátsstundinni á
sjúkrahúsinu voru á sama tíma
vinnuvélar að grafa sig í gegnum
skrúðgarðinn hans í Grundargerð-
inu. Það þarf víst að endurnýja
lagnirnar eftir um fimmtíu ára legu
í jörðinni. Kannski var líka kominn
tími á lífsæðar hans, þótt við hefð-
um kosið að hafa hann lengur meðal
okkar. Kristinn þurfti að fara í að-
gerð á ristli fyrir allmörgum árum.
Þar fann hann sér nýtt verkefni til
að berjast fyrir og stofnaði samtök
þeirra sem eins er ástatt með hvað
þennan sjúkdóm varðar. Þannig
tengdist hann Krabbameinsfélaginu
sem fékk að njóta krafta hans um
tíma.
Hjónaband tengdaforeldra minna
einkenndist alla tíð af djúpri virð-
ingu, nærgætni og ræktarsemi. Þau
áttu góða vini sem birtust okkur
hinum í afmælum og á öðrum merk-
um tímamótum, oft var hlegið og
um nóg að spjalla. Hann vildi að
fólk væri hresst og lífsglatt, en um-
fram allt hreinskiptið. Tengdapabbi
dró gjarnan gestina út í garðinn til
að sýna þetta stolt sitt, ræða um
plönturnar og njóta útiverunnar. Ef
veður hamlaði var alltaf unnt að
sitja saman í gróðurhúsinu innan
um dalíurnar og ilmandi rósirnar.
Þar sat hann oft sjálfur og naut sól-
ar og alls hins fagra umhverfis. Sól-
in var mikill vinur þessa garðyrkju-
manns, hann vissi að án hlýju
sólarinnar er ekkert líf í moldu.
Nú verður hann borinn til moldar
í dag. Hann sagðist sjálfur vera
tilbúinn að kveðja þennan heim,
sáttur við sitt og sína. Í hinni helgu
bók segir: „Kenn oss að telja daga
vora, að vér megum öðlast viturt
hjarta.“ Nú getum við talið daga
hans og metið líf hans eins og við
þekktum það. Ég veit ég næ ekki
utan um það allt, enda er mér þar
margt hulið. En víst hefur hjarta
mitt vitkast við kynni af Kristni
tengdaföður og fyrir það get ég
þakkað góðum Guði, skapara alls
lífs, jarðar og gróðurs, manns og
heims. Guð blessi minninguna um
hann.
Megi Guð leiða og styrkja Ingi-
björgu, tengdamömmu, börn þeirra
og fjölskyldur.
Þorvaldur Karl Helgason.
Kristinn skildi við á sólríkum og
blíðum sunnudagsmorgni. Það var
dagur eins og hann kunni best að
meta. Blómin í garðinum farin að
lifna við og geislar sólarinnar að
hlýna. Kristni leið best í garðinum
sínum eða í gróðurhúsinu, helst
með einhverja úr fjölskyldunni í
kringum sig eða að gantast við ein-
hver barnabarnanna. Kristinn var
mikið fyrir börn og það var lítið mál
fyrir hann að bæta Jóni Reyni inn í
hópinn þegar hann kom inn í fjöl-
skylduna rúmlega eins árs gamall.
Jón var fljótur að aðlagast Kristni
og fann að honum var tekið opnum
örmum.
Samverustundirnar voru margar.
Ég kynntist Kristni fyrst vel þegar
þau Ingibjörg heimsóttu okkur til
Danmerkur fyrir 10 árum. Þessi
tími var einstaklega ánægjulegur
og ég man hvað ég var gáttuð á
þekkingu hans á þeim trjám og
plöntum sem urðu á vegi okkar.
Hann kunni að því er mér fannst
skil á þeim öllum. Ég hef alla tíð
verið vonlaus ræktunarmanneskja
sjálf og fólk verður almennt undr-
andi ef blóm ná að lifa af vikuna í
minni umsjá. Garðurinn þeirra Ingi-
bjargar var frábær og átti kannski
þátt í að gera mig að ofurlítilli
blómaræktarkonu síðustu árin.
Kristinn fylgdist vel með öllu
sem var að gerast í þjóðfélaginu og
lék á als oddi ef honum tókst að
koma af stað kröftugum skoðana-
skiptum um pólitík. Ekki þótti hon-
um verra ef hann gat blandað inn í
það ofurlítilli stríðni á kostnað við-
mælenda sinna. Þá var hann kátur.
Það er sárt til þess að hugsa að
hans nýtur ekki lengur við. En
minningin um góðan og réttsýnan
mann, tengdaföður og afa, er ljúf.
María.
Hann elskulegi Kristinn afi minn
er látinn. Drottinn gaf og drottinn
tók segir í Biblíunni, það eru orð að
sönnu. Fyrir rúmum tveimur árum
eignuðumst við hjónin frumburð
okkar og dó Helgi afi minn klukku-
tíma áður en sonur okkar fæddist,
hann var skírður Kristinn Helgi í
höfuðið á langöfum sínum. Í febrúar
á þessu ári eignuðumst við svo tví-
burastúlkur og þremur mánuðum
síðar deyr afi í Grundó, eins og við
systkinin kölluðum hann. Afi var al-
veg ofboðslega stoltur af tvíbura-
stúlkunum mínum þar sem hann
átti sjálfur tvíburasystur og fannst
þetta vera svo mikil tenging við
fjölskylduna hans. Hann gaf mér
mynd af mömmu sinni, Ágústu,
þegar ég var ófrísk að þeim og dag-
inn sem ég fór í fæðingu kveikti
tengdamamma á kerti og hafði við
myndina af henni. Mamma sagði
honum frá því og var hann mjög
snortinn.
Þegar ég hugsa um afa er tvennt
sem kemur sterkt upp í huga mín-
um, dalíur og stríðni, já, hann afi
minn var alveg ótrúlega stríðinn.
Kristinn Helgi var mjög hrifinn
af langafa sínum og fannst voðalega
gaman þegar hann var að stríða
honum. Þegar afi veiktist báðum við
guð á hverju kvöldi um að passa
hann „ó, góði guð, viltu passa lang-
afa á sjúkrahúsinu“ sagði hann og
ef ég gleymdi því minnti hann mig á
það. Um daginn sagði ég honum frá
því að langafi væri farinn upp til
guðs og ætlum við nú á kvöldin að
biðja guð um að passa langafa á
himninum. Daginn eftir heyrði ég í
honum í baði þar sem hann sagði
„ó, góði guð, viltu passa langafa
sem er langt upp í geim“. Já, við
munum varðveita yndislegar minn-
ingar um hann afa og passa að
Kristinn Helgi, nafni hans, gleymi
honum ekki og að Sólveig og Stein-
unn viti hvaðan tvíburagenin komu.
Elsku amma, á stundu sem þessari
er gott að eiga góða fjölskyldu og
það eigum við sannarlega. Kveðja,
Ingibjörg.
Nú ertu farinn elsku afi. Stund-
um hugsa ég að þú hafir viljað að ég
væri ekki alltaf að gráta eða segja:
af hverju, af hverju? Það er ekki
auðvelt því þú varst partur af lífi
allra sem þekktu þig svona vel. Ég
vona að öll systkini þín taki á móti
þér á himnum og bjóði þig velkom-
inn, því þú átt það skilið. Nú ert þú
búinn að ljúka ferð þinni á jörðu og
ert kominn á hærra stig sem heitir
himnaríki. Ég vil að þú vitir að ég
elska þig og mun alltaf gera það.
Ó afi, ó afi, hvert eru farinn? Ég
græt og ég sakna þín, vildi að þú
gætir komið.
Ég gat ekki kvatt þig og sé eftir
því.
Við sögðum við komum aftur, en
KRISTINN
HELGASON
Ég kynntist Grétu
Hermannsdóttur árið
1992 þegar ég tók við
stöðu forstöðuþroska-
þjálfa á Lækjarási, en
hún var þar starfandi yfirþroska-
þjálfi. Við unnum saman til ársloka
2000 en þá lét hún af störfum hjá
Styrktarfélagi vangefinna og flutt-
ist stuttu seinna til Svíþjóðar. Á
Lækjarási var Gréta mín hægri
hönd í starfi og ég hefði ekki geta
fengið betri starfsfélaga. Á þess-
um árum kynntumst við Gréta
nokkuð vel og áttum hlutdeild í lífi
hvor annarrar. Í starfinu gengum
við í gegnum ýmislegt, tókumst á
við breytingar, náðum árangri og
góðri samvinnu að öllu leyti. Þegar
GRÉTA
HERMANNSDÓTTIR
✝ Gréta Her-mannsdóttir
fæddist í Reykjavík
6. nóvember 1951.
Hún lést á sjúkrahús-
inu í Trollhättan í
Svíþjóð 10. apríl síð-
astliðinn og var útför
hennar gerð frá
Hafnarfjarðarkirkju
30. apríl.
ég lít til baka var
þessi tími krefjandi
en um leið skemmti-
legur og gefandi.
Gréta var mikil
sómakona, góður
vinnufélagi, góður
vinur og gædd ríkri
kímnigáfu. Hún var
einstaklega dugleg og
fylgin sér og árið 1992
dreif hún sig í fram-
haldsnám við Þroska-
þjálfaskóla Íslands og
útskrifaðist þaðan
með sóma.
Gréta flutti til Sví-
þjóðar ásamt eiginmanni sínum
Jóni S. Sigurþórssyni árið 2001 og
þar tókst hún á við að læra
sænsku og koma sér fyrir á
sænskum vinnumarkaði af sínum
alkunna dugnaði og seiglu.
Gréta lést langt um aldur fram
eftir erfið veikindi og hennar verð-
ur sárt saknað af fjölskyldu,vinum
og vinnufélögum. Ég þakka Grétu
fyrir góð kynni þessi ár og sendi
fjölskyldu hennar mínar dýpstu
samúðarkveðjur.
Erna Einarsdóttir.