Morgunblaðið - 22.09.2003, Blaðsíða 32

32 MÁNUDAGUR 22. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
KRINGLAN
Sýnd kl. 10. B.i. 12.
ÁLFABAKKI
Synd kl. 3.45. Ísl tal
KEFLAVÍK
kl. 8 og 10.10. B.i. 10.
ÁLFABAKKI
kl. 5.50, 8 og 10.15. B.i. 10.
AKUREYRI
kl. 10. B.i. 10.
Frábær tryllir
THE TIMES
Spacey er í
toppformi
UNCUT
Fullkomið rán.
Svik. Uppgjör.
KVIKMYNDIR.IS

L.A. TIMES

BBCI
KRINGLAN
Sýnd kl. 6, 8 og 10.
ÁLFABAKKI
Sýnd kl. 4. Ísl tal
Stórkostleg
gamanmynd sem er
búin að gera allt
sjóðvitlaust í USA
með Jamie Lee
Curtis og
Lindsay Lohan í
aðalhlutverki.
Yfir 100 M$
í USA!
Þetta er sko
stuðmynd í
lagi! Yfir
41.000
gestir
Sýnd kl. 6, 8 og 10.
Sýnd. kl. 6. Enskur texti -With English subtitles
NÓI ALBINÓI
Rómantísk grínmynd frá leikstjóra When Harry Met Sally með
LukeWilson (Legally Blonde) og Kate Hudson (How To Lose A Guy...)
Kvikmynd eftir Sólveigu Anspachi i i
DIDDA JÓNSDÓTTIR ELODIE BOUCHEZ
BALTASAR KORMÁKUR INGVAR E. SIGURÐSSON
Mögnuð mynd eftir
Sólveigu Anspach
sem valin var til
sýninga á
kvikmyndahátíðinni
í Cannes
á þessu ári.
Sjáið sannleikann!
Frábær tryllir
THE TIMES
Spacey er í
toppformi
UNCUT
i

í
i
Ný mynd frá breska leikstjóranum Alan Parker með
tvöföldum Óskarsverðlaunahafa, KevinSpacey.
Vinsælustu myndirnar
á Breskum Bíódögum
sýndar áfram.
Missið ekki af þessum
frábærum myndum
Sýnd kl. 5.30, 8 og 10.30. B.i. 16.Sýnd kl. 6, 8 og 10.
kl. 6. kl. 8. kl. 8. kl. 10.05. kl. 10.15.
H.J. MBL
S.G. DV
„Áhrifarík og lofsamleg.“
HJ. MBL
H.K. DV
THE
MAGDALENE
SISTERS
Skonrok Fm 90.9
H.K. DV




SG DV
SV. MBLPlots
With a View
KLEZMER-tónlist er aldagömul
gyðingleg alþýðutónlist sem á rætur í
Austur-Evrópu en hefur síðan borist
um heiminn. Tónlistin hefur tekið
breytingum í aldanna rás, aðallega að
því leyti hvaða hljóðfæri eru í aðal-
hlutverki, en einnig hafa áhrif úr öðr-
um tónlistarstefnum síast inn. Nú til
dags þekkja menn
best bandaríska
klezmer-hefð og þá
ekki bara fyrir það
hve menn hafa ver-
ið iðnir við að rifja
hana upp á síðustu
áratugum heldur varð klemzer gríð-
arlega vinsæl tónlist þar í landi í upp-
hafi síðustu aldar sem skilaði sér með-
al annars í laginu vinsæla Bei Mir
Bist du Schon með Andrew-systrum
og söngleiknum Fiðlaranum á þakinu
þótt tónlistin í honum hafi verið kom-
in nokkuð frá upprunanum.
Klezmer-tónlist hefur heyrst hér á
landi, meðal annars í flutningi Rússí-
bananna, en sú skífa sem hér er gerð
að umtalsefni er að mínu viti sú fyrsta
með íslenskum listamönnum sem ein-
göngu er helguð klezmer. Upphafs-
maður skífunnar er Haukur Gröndal
klarinettuleikari sem hefur dvalið við
nám erlendis undanfarin ár en hann
stofnaði hljómsveitina Schpilkas til að
fá útrás fyrir brennandi áhuga sinn á
klezmer, en heiti sveitarinnar mætti
útleggja sem fjör eða spilagleði í
þessu tilfelli. Með Hauki í sveitinni
eru tveir danskir tónlistarmenn og
einn íslenskur sem allir standa sig vel.
Þó er Haukur fremstur meðal jafn-
ingja, sýnir ekki bara færni á klarin-
ettið heldur og að hann hefur sökkt
sér í hefðina.
Haukur spilar eins og hann eigi lífið
að leysa, fullur af spilagleði og skap-
hita þegar við á og félagar hans
standa sig ekki síður vel. Það er helst
að harmonikkuleikarinn sé hlédræg-
ur, eða í það minnsta of aftarlega í
hljóðblöndun, sjá til að mynda lagið
góða Klezmer Ballad sem er eftir
Hauk, en það myndi lyfta því til muna
ef harmonikkan fengi að njóta sín bet-
ur, væri nánast jafnoki klarinettsins.
Það lag, reyndar og fleiri á plöt-
unni, sýnir að Haukur er ekki bara
góður á klarinettið þegar klezmer-
tónlist er annars vegar, heldur er
hann svo næmur á formið að hann
getur samið klezmer-lög sem skera
sig í engu úr – hljóma eins og þau hafi
verið samin í shtetl austur í Evrópu
fyrir mörgum áratugum.
Klezmer-hefðin spannar ólík af-
brigði tónlistar, hún er mis-austræn
ef svo má segja og Haukur og félagar
eru ófeimnir við að færa sig austar í
stemmningunni, leika lög sem sverja
sig í ætt við gríska, búlgarska eða
tyrkneska þjóðlagatónlist. Sjá til að
mynda sextánda lag skífunnar, Kof-
tos, sem dæmigert demotiki, grískt
þjóðlag, frá Ípíros á Vestur-Grikk-
landi. Víðar bregður fyrir áhrifum
sem ekki eru beinlínis klezmer-leg en
væntanlega hafa menn einmitt leikið
svo fyrr á árum þegar klezmorim fóru
bæ úr bæ til að snapa sér vinnu við
spilamennsku í brúðkaupum, erfi-
drykkjum eða álíka. Þannig hefði
gríska-makedónska þjóðlagið sem er
fjórtánda lag disksins sómt sér vel í
hora-dansi í brúðkaupi og svo má
lengi telja.
Diskurinn er allur uppfullur af
fjöri; nefni Potpourri þar sem fléttað
er saman stefjum úr örum lögum, er
fjörugt og skemmtileg spenna í takt-
inum, slagverk og bassi vinna vel
saman. Önnur slík samantekt er síð-
asta lag disksins, einnig kallað Potpo-
urri þar sem Kingo á ágætan sprett á
á nikkuna. Gaman hefði síðan verið að
fá enn meira stuð, fá fleiri hljóðfæri til
leiks, enda má segja að allt sé leyfilegt
í klezmer, eða svo gott sem, og ekki
hefði verið síður gaman að fá smá
söng, en það bíður kannski betri tíma.
Tónlist
Uppfullur
af fjöri
TÓNLIST
Sey mir gesunt
RODENT
Sey mir gesunt, breiðskífa klezmer-
sveitarinnar Schpilkas. Hljómsveitina
skipa Haukur Gröndal sem leikur á klarin-
ett, Nicholas Kingo sem leikur á harm-
onikku, Peter Jörgensen sem leikur á
bassa og Helgi Sv. Helgason sem leikur á
trommur og slagverk. Lögin á plötunni
voru tekin upp í studíó Stemmu undir
stjórn Sigurðar Rúnars Jónssonar. Helgi
Sv. Helgason sá um samsetnigu og hljóð-
blöndun en dr. Axel Árnason gerði frum-
eintak. Rodent gefur út, 12 Tónar dreifa.
Árni Matthíasson
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Klezmersveitin Schpilkas leikur mikla gleðitónlist.
TÍSKUVIKUNNI í New York er nú lokið en einn
af þeim sem sýndu hönnun sína fyrir næsta vor og
sumar var hinn ungi Zac Posen. Posen skaust
skyndilega upp á stjörnuhimininn skömmu eftir
útskrift úr hinum þekkta skóla Central Saint Mart-
in’s í London. Hann hélt sína fyrstu sýningu í októ-
ber 2001 í New York þar sem hann fæddist árið
1980.
Hann var í ár og í fyrra tilnefndur sem fata-
hönnuður ársins af Samtökum fatahönnuða í
Bandaríkjunum en hefur ekki enn hreppt
hnossið. Honum þótti takast vel upp í New
York á fimmtudaginn og standast enn vænt-
ingar og þykir líklegt að hann verði tilnefndur
í þriðja sinn við betri árangur.
Sean „P. Diddy“ Combs sá um tónlistina á
sýningunni og mættu fjölmargar stjörnur á
staðinn, m.a. Natalie Portman, Claire Danes,
Lenny Kravitz, China Chow og Lauren Bush.
Þó nóg væri um stjörnur glitraði sýningin,
sem var haldin í Listasafninu í Chelsea, enn
frekar vegna þess að skartgripaframleiðandinn
Harry Winston lánaði hönnuðinum skartgripi að
andvirði um 2,5 milljarðar króna, sem fyrirsæturnar
báru.
Tískuvikan í New York: Vor/sumar 2004
ingarun@mbl.is
AP
Posen
stenst
pressuna