Vísir - 18.11.1980, Blaðsíða 8

8
Þriöjudagur 18. nóvember 1980
i
utgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Daviö Guömundsson.
Ritstjórar:
Úlatur Ragnarsson og Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson. Ellas Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammendrup. Arni Sig-
fússon, Frlða Astvaldsdóttlr, Gylfl Kristjánsson, lllugi Jökulsson, Kristfn Þor-
steinsdóttir, Páll Magnússon. Svelnn Guðjónsson, Sáemundur Guðvinsson, Þórunn
Gestsdóttlr. Blaðamaður á Akureyri: Glsll Slgurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L.
Pálsson, Sigmundur O. Stelnarsson. Ljósmyndir: Ðragi Guðmundsson, Elln Ell-
.ertsdóttir, Gunnar V. Andrésson, Kristján Ari Einarsson. Útlitsteiknun: Gunnar
Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreif ingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Slðumúli 14, slmi Sóóll 7 linur. Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla 8.
simar 86611 og 82260. Afgreiðsla: Stakkholti 2—4, slmi 86611.
Askriftargjald er kr. 5.500.- á mánuöi innanlands og verð I lausasölu 300 krónur ein-
takið. Vlsir er prentaður I Blaðaprenti h.f. Sföumúla 14.
VALDATAFL í VALHÖLL
Sjaldan hefur verið gefin út
bók á íslandi. sem hefur vakið
upp jafn mikla athygli og umrót
og Valdatafl í Valhöll. Oll þjóðin
varð vitni að því valdatafli en
fæstir vissu hvað gerðist að
tjaídabaki. Áður hafa mikil tíð-
indi gerst í íslenskri stjórnmála-
sögu, en aldrei fyrr hefur at-
burðarásin verið svo nákvæm-
lega rakin svo stuttu eftir að hún
gerðist. Aldrei fyrr hafa höfuð-
persónur slíks valdatafls verið
dregnar svo opinskátt fram i
dagsljósið meðan þær eru enn í
þeim sömu hlutverkum.
Það þarf mikið áræði til að tak-
ast það verk á hendur að lýsa
þeim hildarleik, sem fram fór
við myndun núverandi ríkis-
stjórnar, þannig að gagnrýnis-
laust verði. Þetta hafa höfundar
valdatafIsins í Valhöll fengið að
reyna.
örlagaríkur atburður af þessu
tagi verður ekki metinn í sögu-
legu Ijósi, f yrr en lengra f rá liður
og vegur hlutleysisins er vand-
rataður fyrir hvern þann Islend-
ing, sem hefur haft skoðun á at-
burðunum, hvað þá ef sá hinn
sami er þátttakandi með einum
eða öðrum hætti. Erfitt er að
imynda sér að nokkur sjálf-
stæðismaður hafi verið hlutlaus,
þegar átökin um stjórnarmynd-
unina stóðu sem hæst. Er þó ekki
verið að efast um heilindi höf-
unda og vissulega haf a þeir unnið
fróðlegt lesefni.
Kostir bókarinnar eru þeir, að
frásagnir verða nákvæmari oq
trúverðugri, meðan atburðarás-
in er fersk í minni, en hitt kemur
á móti, að tilfinningar og geðs-
hræring getur villt heimildar-
mönnum sýn og borið dóm-
greindina ofurliði.
Það eru engin tíðindi að hrikt
hafi í stoðum Sjálfstæðisflokks-
ins meðan á stjórnarmynduninni
stóð. Það er ekki á hverjum degi
sem gengið er til myndunar
stjórnar af varaformanni flokks
í andstöðu við formann og meiri-
hluta f lokkskerf is. Ekki er raun-
ar enn séð fyrir endann á þeim
átökum, og varla dregur útgáfa
þessarar bókar úr þeim.
Margir eru ef laust undrandi og
hneykslaðir á þeim fylkingum og
flokkadráttum, sem lýst er úr
f lokksherbergjum Sjálfstæðis-
flokksins fyrr og nú. Fullyrt er
að ýmislegt sé þar ofsagt eða
vansagt en í aðalatriðum er þó
dregin upp mynd, sem segir sína
sögu. Sú mynd er ekki fögur,
hvorki af einstaklingum né at-
höfnum og fáum til vegsauka. (
bókinni er jafnf ramt gef ið í skyn
aðátökin um stjórnarmyndunina
eigi sér langan aðdraganda og
þykir ókunnugum það trúlega
forvitnilegt aflestrar hvort sem
það stenst dóm sögunnar eða
ekki.
Valdataf I í Valhöll er ekki saga
um Sjálfstæðisf lokkinn heldur
frásögn af ferli einstakra
manna. Valdabarátta, rígur og
undirmál eru hinn rauði þráður
bókarinnar. öll sú lýsing er
hálfu dramatískari, vegna þess
hversu þeir atburðir eru nærri
hinni líðandi stundu.
Hinu mega menn þó ekki
gleyma, að keimlíkar frásagnir
mætti rekja og hafa verið raktar
úr sögu annarra stjórnmála-
f lokka, þótt ekki sé það til afsök-
unar eða réttlætingar.
Stjórnmál snúast um örlög
þjóðar. Þar eru teknar ákvarðan-
ir um afkomu og líf skjör,stjórnir
myndaðar, stefnur markaðar.
Þar er tekist á um völd og áhrif.
Það er ekki ný bóla, að frama-
girnd og valdafíkn villi stjórn-
málamönnum sýn. Göfug-
mennska verður víst seint lög-
leidd í mannlegu eðli.
Valdataflið í Valhöll er aðeins
angi af þeirri stjórnmálasögu.
sem þjóðin þekkir af afspurn.
Bókin er bersögul frásögn af
veruleikanum. En þeir atburðir,
sem þar eru greindir.eiga að vera
víti til varnaðar. Að því leyti á
hún erindi að hún auðveldar
mönnum að greina sauðina frá
höfrunum.
binanbúoar hiá iOnnemum
VÍSIR
Stormasamt tðnnemasambandsbing:
„Þvinganír og ger-
ræðisleg vinnubrðgð”
Mikil átök uröu á 38.
þingi lönnemasambands
ins um siöustu helgi um
þaö, hvort f jallaö skyldi og
ályktaö um almenn þjóö
mátá þinginu. eins og gert
hefur veriö á undanförn-
um þingum.
..Vrgna hðtunar tvrggja
kommunnta um þaft aO grfa rkki
koit 8 iér I iljðrn var málið trkiO
upp aftur. rn þá grkk tirplrga
hrlmingur þingfulltrúa Ut I mðt
mdaikyni Viö urbum ivo viO
briOni um ab koma inn aftur til
þrss aft h*gt v*ri aO Ijuka þing-
stðrfum. og til málamiblunar var
samþykkt, af) þingih vritti sam-
bandsstjðrn hrimitd til þrss a6
álykla um þjoftmál Var þrtu
grrt til þrss aft sambandift
klofnafti rkki formlrga. rn I raun
var samþykktin Oþörf vrgna þrss
aft stjðrnin hrffti hvort srm var
hrimild til þrss aft álykta um
þjöbmál". sagfti flaraldur
..Þaft var rinfaldlrga Ibgft fram
dagskrártillaga um aft taka málift
upp og sllkt grtur ekki flokkast
undir grrr*ftisleg vinnubrogft".
sagfti Guftmundur Arni Sigurfts-
son , formaftur Iftnnemasam
bandsins. þrgar blaftamaftur bar
þrssi mál undir hann
..ÞOaftákveftnir mrnn hafi sagt
aft þrir vildu ekkt starfa I stjðrn
inni rf þjoftmálin yrftu ekkl r*dd.
rr varla h*gt aft tala um þvingan
■r rfta hotanir I þvl sambandi Þaft
var þá rkki slftur gerr*6islrgt
þegar þrssir fimmtán menn rfta
svo grngu Ut af þinginu". sagfti
Guftmundur Arni
t>css má grta aft um 70 manns
sátu þing Iftnnemasambandsins
—P.M
Mig langar til að gera athuga-
semd við frétt er birtist hér i
VISI þann 11. nóvember sl., er
fjallaði um átök á INSl þingi.
Þar er haft eftir mér, aö
„Vegna hótunar tveggja
kommilnista um það að gefa
ekki kost á sér i stjórn var málið
(umræöa um þjóðmál) tekiö
upp aftur..” (innsk. HK).
Þarna gætir misskilnings
blaðamanns, því ég sagði hon-
um, aö það hefði ekki veriö
upplýst, fyrr en eftir upptöku
umræöunnar aftur, að þeir
(kommúnistarnir) heföu aöeins
verið tveir. Þaö er eins liklegt,
að þingfulltrúar hefðu látið sér
þaö I léttu rUmi liggja þó tveim-
ur kommUnistum væri færra I
sambandsstjórn, nóg er af þeim
samt.
Hið rétta er, að eftir ákvörðun
þingsins um aö fella flokks-
pólitiska ályktun (þjóðmála-
ályktun) Ut Ur samþykktum
þess, uröu þingfulltrúar varir
við mikla rekistefnu á göngum
hússins. Þá voru vinstri menn
að deila, sin i milli, vegna þess,
að „ýmsir” meölimir fyrri
stjórnar sáu sér ekki fært aö
starfa i' stjóm ef ekki yrði álykt-
aðpóliti'skt. Athygliskal vakin á
þvl, að annar kommúnistinn
sagöi slöan i ræðustól, að ,,ýms-
ir” myndu ekki gefa kost á sér.
Þingfulltrúar vissu þvl ekki
hvort þessir „ýmsir” væru fleiri
eða færri.
Þess bera að geta, að iðn-
nemasamhandið á viö mikla
félagsdeyfð aö striða, auk þess,
að menn eru aðeins iðnnemar i
mesta lagi 4 ár, vegna þess eru
reyndir stjórnarmenn ekki á
hverju strái. Það er þvi eölilegt,
aö þingfulltrúum brygði i brún
þegar staöiö var frammi fyrir
þvi, að sambandsstjórn yröi
skipuð reynslulausu fólki. Þess-
vegna samþykkti meirihlutinn,
gegn sannfæringu sinni, aö láta
minnihlutann misnota nafn og
áhrif sambandsins, pólitiskum
áhugamálum sinum til
framdráttar.
Sorglegt verður aö teljast,
hvernigminnihlutanum tdkst aö
nota sér umhyggju meirihlutans
neöanmdls
Haraldur Kristjánsson
gerir hér athugasemd
við frétt er birtist i Vísi
11. nóvember og fjall-
aði um átök á iðnnema-
sambandsþingi.
fyrir velferð iðnnema og hags-
munasamtaka þeirra, og troða
þannig á lýðræðinu innan
sambandsins.
Mig langar lika til að benda
nýkjörnum formanni INSl á, aö
þaðer ekkigott til afspurnar, að
áðuren tvær vikur eru liönar af
kjörti'mabili hans, komi hann
fram i fjölmiðlum og hafi I
frammi ósannindi. Hann veit
það aö tæpur helmingur
þingfulltrúa vék af þingi, en
ekki 15 manns. Þaö vita lika
aörir sem þingið sátu. Hann er
vonandi stoltur af þeim
forsmekk sem hann gefur af
framtiöinni, og likast til verður
hann upplitsd jarfur, við þaö fólk
sem fól honum þessa trUnaöar-
stöðu i framtiðinni.
Ég vil spyrja hann hvemig á
þvi standi, að 1. þingforseti hafi
talið þingið næstum þvi óstarf-
hæft vegna þess að þingsalur
var „næstum tómur” eftir að
mótmælendur gengu úr þingsal,
og verið var að leita samkomu-
lags við þá.
Og af hverju var gengiö svo
hart eftir að fá ekki fleiri en
”15” manns til að taka sæti
aftur. Varla hefur þingið verið
óstarfhæft þó vantaö 15 af
rúmlega 70 þingfulltrúum.
Ég tel samt sem áður ástæöu
til að óska honum velfarnaðar i
starfinu, og vona aö hann verði
farsælli en upphafið bendir til.
Að lokum biö ég blaöamann-
inn, Pál MagnUsson afsökunar á
þvi, að mér skyldi ekki hafa
heppnast aö gera mig nægjan-
lega, skiljanlegan svo hafa
mætti rétt eftir.
Ég vona, að hann komi þess-
um athugasemdum á framfæri,
sem fyrst.
12. nóvember 1980.
Haraldur Kristjánsson.