Vísir - 29.01.1981, Blaðsíða 8

8

Fimmtudagur 29. janúar 1981
VÍSIR
útgefandi: Reykjaprent h.f.
Ritstjóri: Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guðmundur Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammendrup, Arni Sig-
fússon, Frlða Ástvaldsdóttir, Gylfi Kristjánsson, lllugi Jökulsson, Jóhanna Sig-
jxirsdóttir, Kristfn Þorsteinsdóttir, Páll Magnússon, Sigurjón Valdimarsson,
Sveinn Guðjónsson, Sæmundur Guðvinsson, Þórunn Gestsdóttir, Blaðamaður á
Akureyri: Gfsli Sigurgeirsson. iþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sigmundur O.
Steinarsson. Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Emil Þór Sigurðsson, Gunnar V.
Andrésson. útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson. Safn-
vörður: Eirlkur Jónsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Síðumúli 14, simi 86611, 7 Ifnur.
Auglýsingarog skrifstofur: Síðumúla8, Simar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, slmi 86611.
Áskriftargjald kr. 70 á mánuði innanlands og verð í lausasölu 4 nýkrónur eintakið.
Vísir er prentaður i Blaðaprenti, Siðumúla 14.
STJOMMALAMENN ISJONVMPI
Umræöur um stjórnmál I sjónvarpi I fyrrakvöld leiöa hugann aö þvi, hvort karp milli
stjórnmálamanna af því tagi, sem tiökast hér á landi, skili einhverjum árangri.
Sjónvarpið getur gert menn
landsþekkta á einu kvöldi. En sú
kynning þarf ekki alltaf að verða
til góðs. Það hefur margur
maðurinn mátt reyna. Skermur-
inn er miskunnarlaus dómari og
þá ekki síst fyrir þá, sem þar eru
tíðir gestir.
í hverri viku eru stjórnmála-
menn leiddir fram í kastljósið —
inn á hvers manns heimili. Yfir-
leitt er umræðuef nið hið sama og
viðmælendurnir einnig. Orðræð-
ur tiltölulegra fárra manna kalla
á endurtekningar í málflutningi
og gerir almenning leiðan á
stjórnmálaforingjunum.
Enginn vaf i er á því, að margir
mætir stjórnmálamenn undan-
farins áratugs hafa goldið sjálfs
sin í sjónvarpinu.
Ekki hef ur það bætt úr skák, að
einkenni þeirrar umræðu hefur
verið skæklatog, dæmalaust
karp, sem hvorki hefur upphaf
né endi. Auðvitað er nauðsynlegt
að menn skiptist á skoðunum.
Það er eðli stjórnmála. En stagl i
stað rökræðu fyllir menn tor-
tryggni og andúð á stjórnmála-
umræðum.
Hversu oft heyrum við ekki
stjórnmálamanninn hefja ræðu
sína með eftirfarandi orðum:
„Sannleikurinn er sá", eða
„staðreyndin er sú". Þá eru
flestir vissir um, að bæði sann-
leikanum og staðreyndunum er
snúið við.
Áallra síðustu misserum hefur
mikill f jöldi ungra manna komið
fram á sjónarsviðið í stjórnmál-
um. Lúðvíkar, Gylfar og Ólafar,
andlitin á sjónvarpskerminum
undanfarinn áratug, hafa dregið
sig í hlé. Ný kynslóð er að taka
við.
Gera mátti ráð fyrir, að hinir
nýju menn tileinkuðu sér annars-
konar málflutning, lærðu af
reynslunni. Þetta hefur þó tekist
misjafnlega.
í sjónvarpinu í fyrrakvöld
leiddu saman hesta sína tveir al-
þingismennaf yngri kynslóðinni.
Báðir hafa getið sér orð sem upp-
rennandi og hæfir menn. Halldór
Blöndal er kappræðumaður góð-
ur og frumlegur í hugsun, Guð-
mundur G. Þórarinsson sýnist
ábyrgur og hávaðalaus stjórn-
málamaður. Umræðan þeirra í
milli endaði í gamalkunnu karpi,
enda tókst þeim ekki einu sinni að
koma sér saman um forsendur.
Þeir skiptust á skotum og þáttur-
inn varð líflegur, ef menn iíta á
slíka kappræðu sem skilmingar
og vopnfimi, en ekki rökræðu.
Þetta er ekki sagt þeim Hall-
dóri og Guðmundi til hnjóðs eða
vegna þess, að þeir séu einir um
að falla í gryf ju þrætubókarinn-
ar. Þetta er ályktun, sem dregin
verður af flestum þeim sjón-
varpsþáttum, þar sem stjórn-
málamenn leiða saman hesta
sína. Það má jafnvel halda því
fram með réttu, að leiðarar dag-
blaðanna séu undir sömu sök
seldir. Andstæðingurinn er sjald-
an látinn njóta sannmælis, mis-
munandi forsendur gefnar og ein
hlið máls túlkuð.
Vera má, að málf lutningur af
þessu tagi sé fylgismönnum til
forherðingar svo að menn geti
sagt: Sástu hvernig ég tók hann?
En hann hefur ekki sannfærandi
áhrif á fjölskylduna í stof-
unni, hinn hlutlausa áhorfanda
sjónvarpsins.
Ef til vill er erfitt að láta af
þessum sið. Ef til vill eru stjórn-
málamenn og leiðarahöfundar
svo vissir í sinni sök og trúaðir á
ágæti málstaðarins, að annað
komist ekki að.
Hitt er þó líklegra, að menn
haldi, að það sé besta ráðið að
gefa aldrei höggstað á sér, vera
skotheldur fyrir gagnrökum.
Því hefur verið haldið fram
hér í blaðinu, að verðbólguvand-
inn væri ekki efnahagslegur,
heldur stjórnmálalegur. Sá
stjórnmálavandi er meðal ann-
ars sprottinn af þeirri sannfær-
ingu stjórnmálamanna, að sann-
leikurinn sé ávallt þeirra megin.
Það er ekki nóg, að stjórnmála-
maðurinn sé sannfærður um
málstað sinn. Kjósandinn þarf
einnig að vera það.
HVERS VEGNA
FARA ÞEIR?
Umræður um landflótta hafa
orðið býsna háværar siðustu
vikurnar eins og ég minntist á i
siðustu grein minni. Arlega
flýja þusundir manna tsland,
rétt eins og viðreisnarvofan
sællar minningár grasseri sem
utanfaraagent enn i dag. Menn
hafa hrokkið dálitið við, þegar
fréttir hafa birst af þvi aö helstu
keppinautar okkar á fiskmörk-
uöum vestan hafs sæti nú lagi að
ná i sérþjálfað fólk héðan til
þess að standa betur að vigi i
samkeppninni við okkur, enda
helst að stóra þjóðarhjartaö bif-
ist, þegar á fisk er minst.
Hvers vegna vill fólk
fara?
Eölilegt er aö spurt sé. Einn
ráðherrann okkar, formaður
Aiþýöubandalagsins, skoraði i
útvarpinu d fólk aö gæta still-
ingar og hófs í þessum efnum.
Hann benti fólki á að brott-
flutningur af landinu og búseta i
nýju landi hefði mikil áhrif á
fólk, ekki síst börnin, og mörg
félagsleg vandamál biöu fólks-
ins i nýju umhverfi.
Þetta-er hárrétt hjá ráðherr-
anum. Við þettamá svo bæta að
i mörgum þeim löndum, sem
fólk flyst nú helst til, er sam-
keppnin miskunnarlaus. Þar
biða fólks gullog grænir skógar,
ef vel gengur, en þegar illa árar
er minna um samhjálpina,
tryggingarkerfiö er ófullkomn-
ara að ýmsu leyti en hér heima,
einstaklingurinn er eins og peð i
mannhafinu, ættingjar og vinir
viðs fjarri til þess að hlaupa
undir bagga með þeim, sem
standa höllum fæti.
Samt fer fólk. Og flest gerir
það sér ljósa grein fyrir öllu
þessu. Það veit frá hverju það
fer, og það veit að margs konar
óvissa biður þess. i framandi
löndum. En það fer samt. Hvers
vegna i ósköpunum?
Það skyldi nú aldrei vera að
það sé búiö að missa trúna á
þetta land? Þetta er ljót uppá-
stunga, það veit ég vel, en hún
er ekki sett fram alveg út i loft-
ið. Ég hefi heyrt það svo sorg-
lega oft undanfarið á fólki, sem
er að hugsa sér til hreyfings, að
það sé best að koma sér brut af
þessu skeri sem allra fyrst, þvi
spilaborgin fari hvort eð er
fljótlega að hrynja. Ekkert sé
gert til þess að sporna gegn
verðbdlguþróuninni nema i
munninum, ekkert sé gert til að
tryggja atvinnu, nema á papp-
irnum, og ekkert sé gert til að
treysta íyöræðið nema i skála-
ræöum.
ótti við eymd og at-
vinnuleysi
Fólk er búið að heyra svo
lengi talað um nauðsyn þess að
tryggja þurfi atvinnu fjöl-
mennra árganga, sem séu aö
koma á atvinnumarkaðinn, að
það skilur ekki hvers vegna
ekkert er gert til þess. Fólk veit
Magnús Bjarnfreösson
gerir landflóttann aö um-
talsefni/ og veltir fyrir
sér hugsanlegum skýr-
ingum og ástæöum fyrir
því/ að islendingar sæki
til annarra landa í aukn-
um mæli.
að ny tækni mun stórminnka
þörf fyrir vinnuafl i mörgum
starfsgreinum miðað viö afköst
og skilur ekki hvers vegna
enginn virðist vilja taka á þvi
máli. Það skilur hvorki að
stjórnvöld skuli ekki framfylgja
neinni raunhæfri ákvöröun til
þess að byggja upp atvinnu«né
heldur að stjórnarandstaða
skuli ekkert merkilegra hafa til
málanna að leggja þegar
tryggja þarf tugum þúsunda n ý
störf á næstu árum en að
fimbulfamba endalaust um ein-
hver stóriðjuver, sem veita
nokkrumhundruðum atvinnu og
tekur hátt i áratug að koma i
gagnið.
Fólk er orðiö langþreytt á þvi
að sjá rikisstjórn eftir rikis-
stjórn koma og fara án þess að
gera nokkurn skapaðan hlut til
þess að tryggja framtið þess og
stjórnarandstöðu eftir stjórnar-
andstöðu gera sig að viðundri
með ábyrgðarlausu glamri án
þess aö leggja fram raunhæfar
tillögur og axla ábyrgð. Það er
búiö að biða áratugum saman
árangurslaust eftir þvi að heyra
einn einasta valdsmann, sem
stendur á brókinni eftir mis-
heppnaða valdatið, segja: Mér
skjátlaðist.
Fólk veit yfirleitt mætavel, að
það er engum hollt að rifa sig
upp með rótum og flytja i fram-
andi umhverfi. Það gerir það
fæst aö gamni sinu. Einstaka
eru kannski að flýja sjálfa
sig en aðrir eru haldnir ævin-
týralöngun. En flestir gera
dæmið upp við sig. Þeir vilja
ekki biða lengur, þvi þeir
treysta engu lengur.
Frelsi hér og þar
Það er athyglisvert að
straumurinn liggur nú fyrst og
fremst vesturá bóginn, rétt eins
og fyrir hundrað árum. Þá var
predikað yfir langsoltnum
landslýö að land tækifæranna
væri handan Atlantshafsins, og
vissulega var það þar i raun
fyrir marga. Enn i dag er þetta
sterkasta aödráttaraflið. Menn
trúa þvi að þar geti þeirhafist af
sjálfum sér. Þar sé mönnum
ekki refsað sérstaklega fyrir að
vera útsjónarsamir og duglegir
og þar sé börnum ekki bannað
að skara fram úr i skóla.
Samhjálp okkar er mikils-
verð, og sist skal ég hvetja til
þess að úr henni sé dregið.
Miklu fremur þarf að efla hana,
eða að minnsta kosti tryggja
það að hún komi rétt niður.
Afætur i skjóli samhjálpar okk-
ar eru of margar, það eru þvi
miður nógir til, sem þurfa
hennar með. En þessi mikla
samhjálp má ekki ganga svo
nálægt okkur, að allt ein-
staklingsfrelsi verði i dróma
drepið. Við megum ekki ganga
svo langt að enginn telji sér hag
i þvi að beita kröftum sinum og
hugviti. Það verða alltaf ein-
hverjir til meðal okkar, sem
vilja gera það, og þeir fara þá
annað. Og þá veröur þungt fyrir
fæti á landinu, ef allir þeir
áræðnu og kjörkuðu leita á önn-
ur mið.